Sójka kanadyjska (Perisoreus canadensis) to ptak z rodziny krukowatych (Corvidae), który żyje w tajdze Ameryki Północnej. Jest to stosunkowo duży ptak śpiewający. Jego upierzenie ma różne odcienie szarości, z szaro-białą głowę z ciemnym karkiem. Wyróżnia się dziewięć podgatunków sójki kanadyjskiej.
Taksonomia
W 1760 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson opisał sójkę kanadyjską w książce Ornithologie. Chociaż stworzył łacińskie nazwy, nie spełniały one zasad systemu binominalnego i nie są uznawane przez Międzynarodową Komisję Nomenklatury Zoologicznej. W 1766 roku Karol Linneusz zaktualizował Systema Naturae, dodając 240 gatunków opisanych przez Brissona, m.in. sójkę kanadyjską. Linneusz nadał jej nazwę Corvus canadensis i powołał się na pracę Brissona.
W 2018 roku Amerykańskie Towarzystwo Ornitologiczne zmieniło nazwę tej sójki na sójkę kanadyjską.
Opis
Sójka kanadyjska to dość duży ptak śpiewający, choć mniejszy niż inne sójki. Dorosłe osobniki mają od 25 do 33 cm długości i około 45 cm rozpiętości skrzydeł. Ważą od 65 do 70 g. Samce mają nieco większy wzrost od samic, ale nie różnią się wyglądem
Ich grzbiet jest ciemnoszary, a brzuch jaśniejszy. Głowa ma ubarwienie głównie białe, z ciemnoszarym lub czarnym karkiem i „kapturem”. Dziób jest krótki i, podobnie jak nogi, czarny, oczy ciemne. Sójka ma ogon długi, ciemnoszary, z jaśniejszymi końcówkami. Gęste upierzenie pomaga ptakowi przetrwać w zimnym środowisku. Młode ptaki są początkowo ciemnoszare, a “dorosłe” upierzenie uzyskują w lipcu lub sierpniu. Średnia długość życia sójki kanadyjskiej to osiem lat. Najstarszy zaobrączkowany ptak miał co najmniej 17 lat.
Sójki kanadyjskie wydają różne dźwięki i mogą naśladować inne ptaki, zwłaszcza drapieżniki. Ich odgłosy to m.in. gwizdanie, kliknięcia i chichoty.
Siedlisko
Sójka kanadyjska występuje na północy Ameryki Północnej, od Alaski po Nową Fundlandię i Labrador. Na południe sięga północnej Kalifornii, Idaho, Utah, wschodniej Arizony, północnego Nowego Meksyku, centralnego Kolorado i południowo-zachodniej Dakoty Południowej. Zimą sójka kanadyjska pojawia się nieregularnie w miejscach takich jak północno-zachodnia Nebraska, środkowa Minnesota i południowo-wschodnie Wisconsin.
Sójki te przeważnie żyją w miejscach, gdzie rosną świerki czarne, świerki Engelmanna, sosny Banksa lub sosny wydmowe.
Ważnym czynnikiem siedliskowym może być zimna temperatura, która pozwala sójkom kanadyjskim na przechowywanie żywności. Ponadto kora drzew, zwłaszcza z elastycznymi łuskami, umożliwia łatwe ukrycie pokarmu. Niektóre gatunki drzew borealnych mają też właściwości antybakteryjne, które mogą chronić przechowywane jedzenie.
Rozmnażanie
Sójka kanadyjska zaczyna rozmnażać się w wieku dwóch lat. Monogamiczne pary łączą się na całe życie, choć ptak dobiera nowego partnera, jeśli jego dotychczasowy zginie. Rozród odbywa się w marcu i kwietniu, w zależności od miejsca. W okresie budowy gniazda parze towarzyszy trzeci, młody ptak.
Gniazdowanie
Sójki kanadyjskie zaczynają budować gniazda i składać jaja w marcu, czasami już w lutym. Wtedy w tajdze leży duży śnieg. Samiec wybiera miejsce na gniazdo w drzewie iglastym.
Gniazdo buduje samiec. Składa się ono z suchych gałązek, pasków kory i porostów. Ma kształt kubka, wystarczającego, by pomieścić samicę i jaja. Jego średnica wynosi około 7,6 cm, a głębokość 5,1 cm.
Zniesienie składa się z 2 do 5 jasnozielono-szarych jaj z ciemnymi plamkami. Samica wysiaduje je przez około 18 dni. W tym czasie partner przynosi jej pokarm.
Młode
Pisklęta sójki kanadyjskiej są bezradne po wykluciu. Samica pozostaje na gnieździe przez pierwsze trzy do czterech dni, a samiec przynosi jej i młodym jedzenie, które karmią oboje rodzice
Rozwój piskląt jest najszybszy między czwartym a dziesiątym dniem po wykluciu. Wtedy samica zaczyna pomagać w zbieraniu pokarmu, który rodzice przynoszą w gardłach.
Pisklęta opuszczają gniazdo po 22-24 dniach po wykluciu.
Badania w Ontario i Quebecu wykazały, że śmiertelność dominujących młodych wynosi 52%. Młode opuszczające rodziców mają 85% śmiertelności.
Dieta
Sójki kanadyjskie są wszystkożerne. Polują na stawonogi, robaki, małe ssaki, a także na ptasie jaja i pisklęta. Jedzą także owoce, grzyby i nasiona. Często korzystają z karmników.
Ukrywanie pokarmu
Latem sójka kanadyjska ukrywa tysiące kawałków jedzenia na zimę, co pozwala jej przetrwać w lasach subalpejskich przez cały rok. Przechowywany pokarm formowany jest w lepkie kulki, które są ukrywane w szczelinach kory, sójki często też przenoszą swoje cenne jedzenie w odległe miejsca, aby uniknąć kradzieży przez inne ptaki.
Drapieżnicy
Na sójki kanadyjskie poluje wiele ptaków. Należą do nich puszczyk mszarny, sowa jarzębata oraz puszczyk plamisty. Wiewiórki rude jedzą jaja sójek kanadyjskich.
Kontakty z ludźmi
Sójka kanadyjska występuje w całej Kanadzie i ma wiele potocznych nazw.
Jest czczona przez ludność rdzenną jako omen szczęścia.
Sójka kanadyjska korzysta z nowych źródeł pożywienia i podchodzi czasem do ludzi, aby prosić o smakołyki. Jeśli ptak zobaczy, że ludzie mają jedzenie, nie zapomni o tym. Często kradnie z niepilnowanych zapasów i nawet gdy zostanie zauważona, to i tak kontynuuje kradzież.
W Maine i Nowym Brunszwiku drwale wierzyli, że nie powinni szkodzić sójkom, bo to, co uczynią ptakowi, spotka ich samych.
Ochrona
Sójki kanadyjskie są klasyfikowane jako gatunek najmniejszej troski według Czerwonej księgi IUCN. Ich populacje są stabilne w dużych obszarach subalpejskich, które są tylko częściowo zajęte przez ludzi.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Ukleja pospolita – ukleja
- Nadrzewek długoskrzydły
- Kim byli neandertalczycy?
- Czy dinozaury żyły na zimnej Alasce?
- Mit płaskiej Ziemi w historii chrześcijaństwa
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Canada_jay [dostęp: 24.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Walter Siegmund. Licencja: CC BY-SA 3.0.
