Przywry monogeniczne (Monogenea), inaczej nazywane są także jednorodcami i przywrami monogenetycznymi. Należą do gromady Monogenea.
Jest to grupa pasożytniczych płazińców, które zazwyczaj zamieszkują skórę, skrzela lub płetwy ryb. Mają prosty cykl życiowy i nie potrzebują żywiciela pośredniego. Dorosłe osobniki są obojnacze, co oznacza, że mają zarówno męskie, jak i żeńskie narządy rozrodcze.
Niektóre przywry monogeniczne składają jaja do wody (są jajorodne), podczas gdy inne rodzą żywe larwy (są żyworodne), które natychmiast przyczepiają się do nowego żywiciela.
Objawy i symptomy
Ryby słodkowodne, które zostaną zakażone tym pasożytem, stają się ospałe i pływają w kierunku powierzchni wody. Dodatkowo mogą pocierać dół lub boki ciała w miejscu, w którym znajduje się pasożyt, aby się go pozbyć. Skóra, która została zainfekowana tym pasożytem może wykazywać utratę łusek i wydzielać różowawy płyn.
Skrzela zajęte przez jednorodca mogą wyglądać na opuchnięte i blade. Łapanie powietrza na powierzchni wody przez rybę, może sugerować poważne problemy oddechowe.
U ryb morskich przywry monogenetyczne mogą infekować skórę, a także skrzela, powodując podrażnienia. Ciężkie infekcje mogą prowadzić do nieprawidłowego sposobu pływania, a skrzela mogą stać się podrażnione i opuchnięte.
Charakterystyka
Przywry monogeniczne to małe pasożytnicze płazińce, które najczęściej zamieszkują skórę lub skrzela ryb. Rzadko osiągają długość większą niż 2 cm, chociaż niektóre gatunki są większe. Ogólnie formy morskie są większe niż te żyjące w środowiskach ryb słodkowodnych.
Jednorodce mają zdolność do wydłużania i skracania ciała podczas ruchu.
Przywry monogenetyczne nie posiadają układów oddechowego, krwionośnego ani szkieletu, ale mają tylne narządy czepne, takie jak przylgi, szczypce, haki i ssawki.
Podobnie jak inne płazińce, jednorodce nie posiadają wtórnej jamy ciała (celomu).
Ich układ pokarmowy jest prosty, składający się z otworu gębowego z umięśnionym gardłem oraz jelita bez końcowego otworu (odbytu).
Przywry monogenetyczne są członkami płazińców, co oznacza, że są jednymi z najprostszych bezkręgowców, które posiadają trzy listki zarodkowe – endodermę, mezodermę i ektodermę. Ponadto mają obszar głowowy zawierający skoncentrowane narządy zmysłów i tkankę nerwową (mózg).
Jak wszystkie pasożyty zewnętrzne, jednorodce mają dobrze rozwinięte narządy czepne. Narząd ten znajdujący się w tylnej części ciała, zawierający haki, kotwice i szczypce, pełni główną funkcję czepną.
Generalnie przywry monogeniczne są obojnacze, co oznacza, że jeden osobnik ma narządy rozrodcze obu płci. Większość gatunków składa jaja, jednak kilka z nich rodzi żywe młode.
Ekologia i cykl życia
Przywry monogenetyczne mają najprostszy cykl życia wśród pasożytniczych płazińców. Nie wymagają pośrednich gospodarzy i są pasożytami zewnętrznymi ryb (rzadko występują w pęcherzu moczowym i odbytnicy kręgowców zimnokrwistych).
Mimo że są hermafrodytyczne, układ rozrodczy męski staje się sprawny przed częścią żeńską.
Jaja wylęgają się, uwalniając intensywnie orzęsione stadium larwalne znane jako onkomiracidium. Ma ono liczne tylne haki i jest zazwyczaj odpowiedzialne za przenoszenie pasożyta z jednego gospodarza na innego.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Monogenea [dostęp: 12.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: The Scottish Government – GSWG. Licencja: OGL v1.0.
