Najszybsze i najbardziej złożone komputery świata wciąż nie doścignęły naszych mózgów. Świadomość i moralność są niedostępne dla maszyn, chociaż staramy się je tego nauczyć. Jak więc te cechy mogły powstać u nas „niechcący”?
Odpowiedzi na to pytanie jest wiele. Zacznijmy od naszego mózgu, który wyróżnia nas spośród zwierząt jak nic innego. Tworzy go od 90 do 200 miliardów neuronów, z których każdy styka się z nawet 50.000 innych[1] – liczba połączeń jest więc tak olbrzymia, że kalkulator odmawia współpracy! Komputer tej klasy zostałby uznany za cud, podczas gdy nasze osobiste „naturalne pecety” przyjmowane są do wiadomości jako coś, co sobie jest i powstało dziwnym zrządzeniem losu.
Każda maszyna potrzebuje również oprogramowania. To, na którym my działamy, jest zgodnie z twierdzeniami denialistów wypadkową przypadkowych sytuacji i wybitnie inteligentnego DNA, które wiedziało, jak skorzystać z doboru naturalnego. Kod źródłowy każdego z nas to przypadek, chociaż nie ma żadnych podstaw, by tak uważać – w końcu nic na świecie nie dzieje się samo! Druga zasada termodynamiki Newtona, zwana też entropową strzałką czasu, zakłada, że wszystko, co pozostawione zostanie swojemu biegowi, zmierza do chaosu[2] – nie tworzy, a niszczy, nie składa, a rozprasza. A jednak najpotężniejsze komputery na Ziemi miały powstać bez Twórcy, same napisać sobie kod, zgodnie z którym funkcjonują i nadpisywać go wraz z rozwojem osobnika. Bo świadomość to coś więcej niż bycie, to również funkcjonowanie w społeczeństwie, a do tego niezbędne są określone zasady.
Potrzebna jest moralność
Zgodnie z definicją encyklopedyczną moralność to:
dziedzina zjawisk o nie zawsze ostrych granicach pojęciowych, powiązana m.in. z etyką, etosem oraz z faktem, że człowiek jest osobą, a także świadomym, wolnym podmiotem i przedmiotem moralnym, który może rozpoznawać, wybierać i realizować różne możliwości (zwłaszcza wartości etyczne, takie jak dobro bądź zło etyczne), za co staje się etycznie odpowiedzialny[3].
Ale skąd wiemy, co jest dobre, a co złe? I przed kim odpowiadamy? Psychologowie ewolucyjni[4] twierdzą, że moralność pomagała rasie ludzkiej w przetrwaniu. Wewnętrzne przekonanie o tym, co jest dobre, a co złe, pomagało ludziom jako grupie działać bardziej spójnie i dzięki temu skuteczniej walczyć o przetrwanie. To jednak wciąż nie tłumaczy, skąd moralność się wzięła – jak to się stało, że nawet najbardziej odizolowane grupy stworzyły niemalże identyczne kodeksy postępowania, które uznawane było za moralnie słuszne?
Według denialistów jest to kolejny przypadek, tym razem wynikający z wygody – postępowanie w określony sposób miało nie narażać jednostki na reperkusje społeczne[5]. Jednak to wciąż nie tłumaczy, dlaczego inni przedstawiciele danej grupy mieli uważać rzeczone zachowanie za niewłaściwe.
Najprostszą odpowiedzią na wszystkie te pytania nie jest przypadek, miliony lat ewolucji, której nie da się udowodnić, czy inteligentny dobór naturalny samopiszącego się kodu genetycznego, ale Twórca, który dając nam życie, pomyślał też o tym, jak powinniśmy je wieść, żeby nasza koegzystencja ze społeczeństwem dawała nam i innym możliwość rozwoju i wzrastania. Bóg, jak odpowiedzialny rodzic, nauczył nas, co jest dobre, a co złe, jeszcze zanim postawiliśmy stopę poza ogrodem Edenu. I chociaż wydarzyło się to w sposób tragiczny, gdy pierwsi ludzie zerwali owoc, nawet wymierzając karę, dobry Ojciec pozostawił nam świadomość i moralność, którymi możemy się kierować, by do Niego wrócić.
Przypisy:
[1] https://www.neurogra.pl/podstawa-naukowa/czym-jest-mozg
[2] Coveny P., Chaos, entropy and the arrow of time, „New Scientist”, 4 sierpnia 2003
[3] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/moralnosc;4009227.html
[4] Dorota Górecka. Odpowiedź na list przysłany do redakcji. „Wiedza i Życie”, s. 2, 2009-06. Elżbieta Wieteska. Prószyński Media. ISSN 0137-8929
[5] jw.
