Muchołówka amerykańska (Dionaea muscipula) to roślina z rodziny rosiczkowatych znana przede wszystkim ze swojego niezwykłego mechanizmu łapania zdobyczy. W naturze występuje tylko na południu Stanów Zjednoczonych na podmokłych terenach Karoliny Północnej i Karoliny Południowej. Muchołówka amerykańska zyskała popularność w Europie w XIX wieku i od tamtego czasu jest hodowana w wielu krajach.
Liście muchołówki przekształcone są w pułapki (tzw. liście pułapkowe) wabiące ofiary słodkim nektarem i czerwonym ubarwieniem. To ostatnie zależy od nasłonecznienia. Pułapka składa się ze złożonej w połowie blaszki, a od wewnętrznej strony każdej z połówek znajdują się trzy włoski czuciowe. Owad, siadając na czerwonej powierzchni liścia, podrażnia jeden z tych włosków. W odpowiedzi na bodziec liść gwałtownie reaguje: w ciągu 2-3 sekund obie jego połówki składają się wzdłuż nerwu głównego i wiążą owada. Następnie liść trawi swoją zdobycz za pomocą enzymów trawiennych. Trawienie trwa kilka dni, w zależności od wielkości ofiary. Po zakończeniu tego procesu pułapka otwiera się i czyha na kolejnego owada. Liczba zamknięć liścia jest ograniczona do około 2-4, czasami do 1. Jeżeli pułapka nie nadaje się już do łapania zdobyczy, usycha, a na jej miejsce szybko wyrasta nowa.
Nietypowy sposób odżywiania jest kluczowym czynnikiem przystosowawczym muchołówki amerykańskiej. Rośliny torfowisk cierpią często na niedobór azotu, który muszą kompensować w szczególny sposób – chwytając i trawiąc owady. Oprócz tego podstawowym mechanizmem zachodzącym w liściach jest fotosynteza, będąca źródłem energii dla procesów przemiany materii.
Kwitnienie muchołówki amerykańskiej jest znacznie mniej efektowne niż chwytanie owadów. Drobne, białozielonkawe kwiaty o średnicy około 5 mm nie mają atrakcyjnego wyglądu. Kwitnienie w przypadku osłabionych roślin może nawet prowadzić do obumarcia całej rośliny.
Muchołówka potrzebuje dużo światła, wilgoci i kwaśnej gleby, aby dobrze się rozwijać. W naturze rośnie na terenach mokrych, dlatego najlepiej hodować ją na torfowisku lub w doniczce z odpowiednim gruntem. Wymaga podłoża kwaśnego, niezbyt żyznego, złożonego np. z posiekanego świeżego torfowca, odrobiny ziemi liściowej bukowej, węgla drzewnego i piasku. Powierzchnia podłoża powinna być pokryta żywym torfowcem. W temperaturze poniżej 10°C muchołówka zazwyczaj zapada w sen zimowy, co oznacza, że nie rośnie ani nie wytwarza nowych pułapek.
Muchołówka to fascynująca roślina, która przyciąga uwagę swoim niecodziennym wyglądem i sposobem polowania na zdobycz. Jest ona stosunkowo łatwa w hodowli i stanowi interesujący dodatek do kolekcji roślin doniczkowych.
Źródła
1. Jiří Haager (1984), Rośliny ozdobą domu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Muchołówka_amerykańska
3. https://atlas.roslin.pl/plant/9871
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Lythlady. Licencja: CC BY-SA 4.0.
