Kaberu etiopski, zwany także kaberu lub szakalem (wilk) etiopskim (abisyński; Canis simensis) to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych. Spotkać go można na Wyżynie Abisyńskiej. Budową ciała i rozmiarem przypomina kojota. Charakterystyczne cechy tego zwierzęcia to długi, wąski pysk oraz rude i białe umaszczenie. W przeciwieństwie do większości dużych psowatych, które są oportunistycznymi drapieżnikami, wilk etiopski jest wyjątkowo wyspecjalizowanym łowcą gryzoni. Zamieszkuje specyficzne siedliska na wysokościach 3 000–4 500 metrów. Jego populacja jest dramatycznie mała – według szacunków z 2011 roku wynosiła zaledwie 360–440 osobników, z czego ponad połowa żyje w górach Bale.
Wilk etiopski figuruje na Czerwonej Liście IUCN jako gatunek zagrożony wyginięciem z uwagi na niewielką populację i rozdrobniony zasięg występowania. Nad ochroną tego gatunku czuwa Etiopski Program Ochrony Wilków prowadzony przez Uniwersytet Oksfordzki, który realizuje działania takie jak szczepienia oraz programy edukacyjne skierowane do lokalnych społeczności.
Opis
Wilk etiopski pod względem wielkości i budowy ciała przypomina północnoamerykańskiego kojota. Jego czaszka jest płaska i wydłużona. Pysk stanowi aż 58% długości głowy. Szerokie, ostro zakończone uszy skierowane są ku przodowi, a małe, szeroko rozstawione zęby – szczególnie przedtrzonowce – przyciągają uwagę swoją charakterystyczną budową. Kły osiągają długość od 14 do 22 mm. Samice mają osiem sutków, z czego sześć jest funkcjonalnych. Przednie łapy kaberu mają pięć palców, w tym pazur wilczy, natomiast tylne – cztery. Samce są wyraźnie większe od samic, osiągając masę o 20% większą. Dorosłe osobniki mają długość ciała od 841 do 1012 mm i wysokość od 530 do 620 mm. Masa ciała samców wynosi od 14,2 do 19,3 kg. Samice natomiast ważą od 11,2 do 14,15 kg.
Wilka etiopskiego pokrywają krótkie, sztywne włosy ościste oraz gęsty, izolujący podszerstek. Przeważają barwy ochry i intensywnego rudego. Dolne partie ciała, gardło i klatka piersiowa są wyraźnie białe, co tworzy wyrazisty kontrast z czerwonawą sierścią. Dzięki temu zestawieniu barw szakal etiopski zyskuje wyjątkowy wygląd.
Uszy kaberu są gęsto owłosione na brzegach, ale pozbawione włosów od wewnątrz. Czarne są wargi, dziąsła i podniebienie. Na tle ciemnych elementów wyróżniają się białe detale: same krawędzie warg, niewielkie plamki na policzkach oraz półksiężycowaty znak poniżej oczu. Te subtelne, jasne akcenty nadają pyskowi wyrazistości.
Ogon wilka etiopskiego jest gęsto owłosiony, biały od spodu i zakończony czarną końcówką. W przeciwieństwie do innych psowatych kaberu nie posiada ciemnej plamy w okolicy gruczołu nadogonowego, co wyróżnia go na tle blisko spokrewnionych gatunków. Okres linienia przypada na porę deszczową (od sierpnia do października). Ubarwienie futra nie zmienia się sezonowo. Kontrast między czerwoną sierścią a białymi oznaczeniami wyraźnie wzrasta z wiekiem i rangą społeczną. Samice na ogół są jaśniejsze od samców. W okresie godowym futro samic staje się żółtawe. Jej ogon natomiast brązowieje i traci większość włosów.
Zachowanie
Wilk etiopski to zwierzę społeczne. Żyje w rodzinnych grupach liczących do 20 dorosłych osobników – powyżej pierwszego roku życia. Najczęściej spotykane są stada składające się z sześciu szakali. W każdej grupie panuje wyraźna hierarchia. Stada zajmują wspólne terytoria o średniej powierzchni 6 km². Na obszarach z niewielką ilością pokarmu zwierzęta te żyją w parach – czasami z młodymi. Stada potrafią rozszerzać swoje terytoria, gdy tylko nadarza się ku temu okazja – na przykład po zniknięciu innej grupy.
Rozmiar terytoriów zależy od dostępności gryzoni, liczby wilków w stadzie oraz przeżywalności młodych. Etiopskie szakale nocą odpoczywają wspólnie na otwartej przestrzeni. O świcie, w południe i wieczorem gromadzą się i wspólnie patrolują granice. Przed deszczem kryją się pod nawisami skalnymi i za głazami. Gatunek ten nigdy nie śpi w norach. Używa ich wyłącznie do karmienia młodych. Podczas patrolowania terytorium wilki etiopskie regularnie oznaczają zapachem teren oraz agresywnie i głośno reagują na inne stada. Konfrontacje zwykle kończą się wycofaniem mniejszej grupy.
Rozmnażanie
Sezon rozrodczy wilków etiopskich przypada zazwyczaj na okres od sierpnia do listopada. Zaloty polegają na tym, że samiec rozmnażający podąża blisko za samicą, która akceptuje jego umizgi jedynie wtedy, gdy należy on do jej stada. Ciąża trwa od 60 do 62 dni, a młode przychodzą na świat między październikiem a grudniem. Szczenięta rodzą się bezzębne, z zamkniętymi oczami i mają węgielnoszarą sierść z jasnymi plamami na piersi i brzuchu. Mioty liczą od dwóch do sześciu szczeniąt, które opuszczają norę po trzech tygodniach, kiedy ich ciemne futro zaczyna nabierać dorosłego ubarwienia. Pełny wzrost i dojrzałość płciową osiągają w wieku dwóch lat.
Większość samic opuszcza swoje rodzime stado około drugiego roku życia, a część z nich zostaje „przybyszami” – samotnymi osobnikami, które mogą dołączyć do już istniejących grup. Pary rozrodcze są zazwyczaj niespokrewnione, co sugeruje, że migracja samic pomaga zmniejszyć ryzyko chowu wsobnego. Unikanie chowu wsobnego jest kluczowe, ponieważ prowadzi on do zmniejszenia żywotności potomstwa (tzw. depresja wsobna), głównie z powodu homozygotycznego ujawnienia szkodliwych recesywnych alleli.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Epinephelus striatus
- Diuka białogardła – diuka – piskliweczka
- Chińskie piktogramy przedstawiają historię z Księgi Rodzaju
- Jak życie zaczęło… żyć?
- O czym rozmawiają rośliny
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Ethiopian_wolf [6.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Charles J. Sharp. Licencja: CC BY-SA 4.0.
 etiopskim (Canis simensis) to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych.){kind=link}