Junko zwyczajny (Junco hyemalis) jest gatunkiem niewielkiego ptaka reprezentującego rodzinę pasówek (Passerellidae). Ptak występuje powszechnie na terenie Ameryki Północnej. W obrębie tego gatunku funkcjonuje wiele różnorodnych podgatunków, których podstawową cechą różnicującą jest kolor upierzenia. Może on być różny w zależności od regionu występowania. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje junko za gatunek najmniejszej troski. To oznacza, że w najbliższym czasie nie grozi mu wyginięcie. Liczebność światowej populacji szacuje się na około 220 milionów dorosłych osobników.
Morfologia
Dorosły junko zwyczajny zwykle osiąga długość ciała od 13 do 16 cm przy rozpiętości skrzydeł na poziomie od 18 do 25 cm. Masa ciała ptaka waha się od 18 do 30 g. U przedstawicieli tego gatunku stwierdza się dymorfizm płciowy. Przejawia się on głównie w nieco innym upierzeniu grzbietu. Wierzch ciała samic zazwyczaj jest jasnoszary. Samce wyróżniają się natomiast ciemnoszarym ubarwieniem tułowia. Brzuch u przedstawicieli obojga płci z reguły ma jasny kolor. Na ciemnym ogonie można dostrzec białe pióra zlokalizowane na brzegu tej części ciała. Dziób ptaka odznacza się natomiast jasnoróżowym kolorem.
Zachowanie
Junko zwyczajny poluje głównie na ziemi. Jego jadłospis jest bardzo urozmaicony. Do jego letnich przysmaków zaliczają się owady. W tym czasie żywi się przede wszystkim mrówkami, chrząszczami oraz konikami polnymi. W pozostałych miesiącach spożywa natomiast pokarm roślinny. Ptak wydaje krótkie, metaliczne dźwięki powtarzające się seriami. Zwykle robi to w locie. Poza okresem lęgowym poszczególne osobniki łączą się w niewielkie stada. W sezonie rozrodczym junko wykazuje silne przywiązanie do swojego terytorium. Dotyczy to zwłaszcza samic.
Rozmnażanie
Junko zwyczajny zazwyczaj buduje gniazda na ziemi lub na poziomych gałęziach drzew. Jego siedliska można też niekiedy spotkać na ścianach skalnych albo w budynkach. Ptaki te chętnie osiedlają się także na parapetach okiennych, w wiszących doniczkach albo oprawach oświetleniowych. Do budowy gniazd w kształcie kubka ptakom służą głównie mchy, trawy, chwasty oraz korzonki. Samica składa od 3 do 6 jaj. Zajmuje się sama ich wysiadywaniem. Młode wylęgają się na ogół po upływie około 2 tygodni. Przez następne 13 dni są karmione przez oboje rodziców. Później opuszczają gniazdo.
Występowanie
Zasięg naturalnego występowania junko zwyczajnego rozciąga się na całą Amerykę Północną. Jego obecność stwierdza się od Alaski po Nową Funlandię na północy, aż po północny Meksyk na południu. Osobniki gniazdujące w północnych rejonach Kanady wędrują przed nastaniem zimy do Stanów Zjednoczonych lub Meksyku. Populacje z USA czasem przenoszą się na południe. Zwykle jednak pozostają przez cały rok w swoich siedliskach.
Siedlisko
Junko zwyczajny zwykle buduje gniazda na terenach leśnych. Preferuje zwłaszcza lasy iglaste oraz mieszane. W zimie natomiast częściej można je spotkać na obrzeżach lasów oraz w pobliżu siedzib ludzkich. Chętnie żerują zwłaszcza na polach uprawnych, w ogrodach oraz parkach.
Systematyka
W obrębie gatunku Junco hyemalis wyróżnia się kilkanaście podgatunków. Wśród nich wymienia się głównie:
- Junco hyemalis hyemalis – podgatunek nominatywny
- Junco hyemalis aikeni – zasiedlający Black Hills;
- Junco hyemalis hyemalis – występujący od Alaski do północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych;
- Junco hyemalis carolinensis – zamieszkujący tereny od Apallachów po północną Georgię;
- Junco hyemalis cismontanus – jego obecność stwierdza się w środkowo-zachodniej Kanadzie;
- Junco hyemalis oreganus – spotyka się go w południowo-wschodnich rejonach Alaski i Kolumbii Brytyjskiej;
- Junco hyemalis shufeldti – występujący na wybrzeżu Kolumbii Brytyjskiej i w północno-zachodnich Stanach Zjednoczonych;
- Junco hyemalis montanus – zasiedlający środkowo-północne Góry Skalistych;
- Junco hyemalis thurberi – podgatunek typowy dla północnej i centralnej Kalifornii;
- Junco hyemalis pontilis – zamieszkujący Sierra de Juárez;
- Junco hyemalis townsendi – występujący na obszarze Sierra de San Pedro Mártir;
- Junco hyemalis mutabilis – zamieszkujący południowo-wschodnią Kalifornię i południową Nevadę;
- Junco hyemalis mearnsi – zasiedlający zachodnie rejony Kanady do środkowo-północnych Stanów Zjednoczonych;
- Junco hyemalis caniceps – występujący w środkowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych;
- Junco hyemalis dorsalis – podgatunek typowy dla Arizony i Nowego Meksyku.
Niektórzy autorzy uważają, że podgatunki Junco hyemalis aikeni, Junco hyemalis caniceps oraz Junco hyemalis oreganus należałoby zaklasyfikować jako osobne gatunki.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Dzwoniec (zwyczajny)
- Hypoplectrus guttavarius
- Ptak jadu nie tyka
- Neandertalczycy stosowali fitoterapię
- Rośliny i matematyka – co mają wspólnego?
Źródło
1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Junco_ardois%C3%A9 [dostęp: 31.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Rhododendrites. Licencja: CC BY-SA 4.0.
