Jaszczurka perłowa (Timon lepidus), znana też jako jaszczurka perlista, to gatunek jaszczurki reprezentującej rodzinę jaszczurek właściwych (Lacertidae). Gad występuje powszechnie na terytorium krajów zlokalizowanych w południowo-zachodniej Europy. Obecności tego gatunku w naturalnych warunkach nie notuje się natomiast w żadnym innym miejscu na Ziemi. Jest to zatem gatunek endemiczny.
Opis
Jaszczurkę perłową zalicza się do jednych z największych reprezentantów rodziny jaszczurek właściwych. Waga dojrzałych osobników to około 500 g. Ich długość oscyluje na poziomie od 30 do 60 cm. Czasem jednak można zaobserwować okazy, których długość wynosi 90 cm. Długość ogona stanowi około ⅔ rozmiarów całego ciała gada. Z jaj wykluwają się osobniki o długości około 5 cm.
Jaszczurka perłowa wyróżnia się masywną budową ciała. Gad ma długie mocne kończyny zwieńczone ostrymi, zakrzywionymi pazurami. Grzbiet zwierzęcia zazwyczaj ubarwiony jest na zielono. Na jego powierzchni widnieją charakterystyczne ciemne plamki tworzące finezyjny wzór. Wzdłuż boków zwierzęcia biegną natomiast jasnoniebieskie plamki. Tylko w okolicach głowy i ogona skóra przybiera brązowy lub szary odcień. Umaszczenie brzucha jest natomiast żółte lub zielone. Dymorfizm płciowy u jaszczurek perłowych jest słabo zaznaczony. Samce i samice wyglądają podobnie. Jednak osobniki płci męskiej można łatwo rozpoznać po bardziej jaskrawym ubarwieniu ciała. Młode osobniki zwykle są zielone, brązowe albo szare. Ich ciała pokrywają żółte lub zielone plamki otoczone ciemnymi obwódkami.
Zasięg geograficzny
Obecność jaszczurki perlistej obserwuje się na terenie Europy południowo-zachodniej. Zwierzę zasiedla cały Półwysep Iberyjski. Ich obecność odnotowuje się głównie w Hiszpanii, Portugalii oraz na Gibraltarze. Niektóre osobniki można spotkać także w południowej Francji i północno-zachodnich Włoszech.
Ekologia
Jaszczurki perłowe preferują łąki oraz pola uprawne w południowej Hiszpanii. Ich obecność stwierdza się na różnych wysokościach – od poziomu morza aż do 2100 m n.p.m. Żerują głównie w lasach i zaroślach, a także na terenach winnic. Niekiedy można je także spotkać na bardziej otwartych, skalistych lub piaszczystych obszarach. Zwierzęta lubią sadowić się na skraju dróg i wygrzewać się na słońcu. Gad zwykle przemieszcza się po ziemi. Dysponuje także umiejętnością wspinania się po drzewach i skałach. Niekiedy zajmuje opuszczone nory królicze. Często jednak samodzielnie wykonuje kryjówki, kopiąc je pazurami w ziemi.
Dieta
Jaszczurka perłowa zalicza się do drapieżników. W skład jej diety wchodzą głównie duże owady, w tym chrząszcze, a także ślimaki i pająki. Niekiedy poluje także na mniejsze jaszczurki, żaby i ssaki. Gad żywi się też jajami i pisklętami ptaków. Niektóre osobniki spożywają ponadto pokarm roślinny, zwłaszcza owoce.
Rozmnażanie
Okres godowy u jaszczurek perlistych zazwyczaj przypada na przełom miesięcy wiosennych i letnich. W tym czasie samce wykazują zachowania terytorialne. Często walczą z innymi osobnikami płci męskiej o dostęp do partnerek. Samice składają jaja w czerwcu i w lipcu. Zazwyczaj zagrzebują je w wilgotnej ziemi albo ukrywają pod kamieniami bądź zwalonymi kłodami drzew. Okres inkubacji jaj w zależności od warunków atmosferycznych trwa od 8 do 14 tygodni. Młode osobniki stają się zdolne do rozrodu po ukończeniu drugiego lub trzeciego roku życia.
Ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje jaszczurkę perlistą za gatunek najmniejszej troski. To oznacza, że nie grozi mu w najbliższym czasie wyginięcie. Mimo to na terenie Hiszpanii gatunek ten objęty jest ochroną. W praktyce sprowadza się ona do zakazu polowania na te jaszczurki oraz handlu złowionymi osobnikami.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Gąsiorek – dzierzba gąsiorek
- Alka olbrzymia
- Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba i jego zaskakujące odkrycia
- Fukuipteryx prima – ptak, który podciął skrzydła naukowcom
- Wieża Babel – świadectwa pozabiblijne
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Ocellated_lizard [dostęp: 28.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Bernard DUPONT. Licencja: CC BY-SA 2.0.
