Jaskółka rudawa (Cecropis daurica) to niewielki ptak z rzędu wróblowatych, należący do rodziny jaskółkowatych. Zamieszkuje pagórkowate tereny w strefie umiarkowanej południowej Europy oraz Azji – od Portugalii i Hiszpanii aż po Japonię, Indie, Sri Lankę i tropikalne rejony Afryki. Populacje europejskie odbywają sezonowe migracje, zimując w Afryce lub Indiach. Zdarza się także, że jaskółki te docierają na Wyspę Bożego Narodzenia oraz do północnej Australii.
Jaskółki rudawe wykazują pewne podobieństwa w zachowaniu i wyglądzie do innych ptaków owadożernych, takich jak spokrewnione z nimi jaskółki oraz niespokrewnione jerzyki. Posiadają niebieskie upierzenie na grzbiecie oraz ciemniejsze spody ciała.
Wyglądem przypominają jaskółki dymówki, jednakże są ciemniejsze na spodzie, a ich kuper i kołnierzyk wokół szyi mają jasny lub czerwonawy odcień. Nie posiadają typowego dla dymówek ciemnego pasa na piersi, ale ich podogonie jest czarne. Jaskółki rudawe to szybkie lotniki, które łowią owady w powietrzu. Mają szerokie, ale spiczaste skrzydła.
Gniazda budują w kształcie ćwierć kuli z tunelem wejściowym wyłożonym błotem zebranym dziobem. Składają od 3 do 6 jaj. Zazwyczaj gniazdują pod nawisami skalnymi w górach, lecz chętnie przystosowują się do budynków, takich jak meczety czy mosty.
Choć jaskółki rudawe rzadko tworzą duże kolonie lęgowe, są niezwykle towarzyskie. Na równinach Indii można zobaczyć jednocześnie setki tych ptaków.
Dystrybucja i siedlisko
Jaskółka rudawa rozmnaża się na obszarze południowej Europy i Azji, aż po południową Syberię i Japonię. Populacje te, wraz z osobnikami zamieszkującymi Maroko, są wędrowne. Zimują na obszarach Afryki subsaharyjskiej lub w południowej Azji. Istnieją jednak także osiadłe podgatunki, występujące w szerokim pasie od Afryki Zachodniej po Etiopię i dalej na południe aż do Tanzanii. Przez cały rok na swoich terytoriach pozostaje także większość populacji indyjskich oraz zamieszkujących Sri Lankę. Afrykańskie i azjatyckie podgatunki mogą podejmować lokalne, sezonowe wędrówki.
Zachowanie i ekologia
Jaskółki rudawe zazwyczaj występują nad terenami trawiastymi, gdzie polują na owady. Czasami wykorzystują pożary lub pasące się bydło, które wypłaszają owady w powietrze, co ułatwia im zdobycie pożywienia. Budowę gniazda ptaki te rozpoczynają od otwartego kubka, który następnie zamykają, a na końcu budują tunel wejściowy. Zasugerowano, że rozwój zamkniętych gniazd zmniejszył konkurencję między samcami o kopulacje z samicam, ponieważ do parowania dochodzi wewnątrz gniazda. To zmniejszenie konkurencji umożliwia powstawanie gęstych kolonii lęgowych, typowych dla rodzajów Delichon i Petrochelidon, jednakże kolonialne gniazdowanie nie jest regułą – większość gatunków z rodzaju Cecropis to samotne gniazdowniki.
Status ochronny
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) ocenia stan ochrony gatunków, przyznając im różne poziomy zagrożenia. Gatunek jest uznawany za zagrożony, jeśli jego zasięg występowania jest mały, rozfragmentowany lub malejący, jeśli całkowita populacja liczy mniej niż 10 tysięcy dojrzałych osobników, lub gdy liczebność spadła o ponad 10% w ciągu dziesięciu lat, bądź wykazuje trwały spadek na przestrzeni kolejnych pokoleń. Jaskółka rudawa ma jednak ogromny zasięg występowania i populację liczebnie szacowaną na miliony osobników. Nie jest znana z poważnych spadków liczebności ani zasięgu, dlatego klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski.
Jaskółka rudawa rozszerza swój zasięg występowania na północ w Europie, kolonizując w ostatnich dekadach takie kraje jak Francja i Rumunia. Populacja europejska tego gatunku szacowana jest na 100.000 do 430.000 par lęgowych, co daje od 300.000 do 1.290.000 osobników.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Red-rumped_swallow [dostęp: 20.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Prasan Shrestha. Licencja: CC BY-SA 4.0.
