Jest to drugi wpis z serii 13 artykułów opracowanych na podstawie książki „Sztuka zrozumienia, czyli jak naprawdę kochać swoje dziecko” Rossa Campbella, Pisma Świętego oraz obserwacji i własnych doświadczeń autorki.
Dzieci przychodzą na świat jako istoty bardzo wrażliwe emocjonalnie. W pierwszych miesiącach i latach życia poznają otaczający je świat głównie za pośrednictwem uczuć i taką też metodą komunikują się ze swoim otoczeniem. Każde z tych małych istot bezustannie zadaje swoim rodzicom najważniejsze pytanie. Robi to przede wszystkim poprzez swoje zachowanie, a to pytanie brzmi: „Czy mnie kochasz?”
Niezwykle istotne dla właściwego rozwoju dziecka jest uzyskanie odpowiedzi twierdzącej od najważniejszych osób w jego życiu. Rodzice powinni komunikować dziecku swoją reakcję na to pytanie różnymi środkami, używając słów, odpowiedniego nastawienia do dziecka, właściwych postaw i działań. Oczywiście, aby dziecko odczuło, że rodzic je kocha, musi on czuć tę miłość w swoim sercu, ale to nie wystarcza. Niezbędne jest, aby rodzic wyrażał tę miłość w sposób, którego dziecko w danym momencie potrzebuje. W tym celu relacje z dzieckiem muszą być oparte na bezwarunkowej miłości, która będzie uzewnętrzniać się w każdym kontakcie z dzieckiem.
Jak rozumieć bezwarunkową miłość? Jest to miłość, która nie stawia warunków, ona jest trwała i niezależna od okoliczności, od umiejętności dziecka czy też ich braku, od jego wyglądu, niedoskonałości, predyspozycji, skłonności, a co najistotniejsze, niezależna od jego zachowania. Spełnienie tego ostatniego warunku jest dla rodziców najtrudniejsze, bo niekiedy nie jest łatwo okazywać miłość dziecku, gdy zachowuje się ono naszym zdaniem źle.
Oczywiście to, że mamy okazywać miłość, nie jest jednoznaczne z tym, że każde zachowanie dziecka musi nam się podobać. Jednak nawet wówczas nasza reakcja nie może powodować, że dziecko poczuje się odrzucone i niekochane. Bezwarunkowa miłość jest pewnym ideałem, do którego jako rodzice potrzebujemy dążyć. Aby było możliwe zbliżanie się do tego wzoru, ważne jest przypominanie sobie, że:
- Dzieci są dziećmi i nie możemy oczekiwać, że ich zachowanie będzie dojrzałe. Będzie ono dziecinne, co niejednokrotnie może oznaczać, że będzie dla nas męczące.
- Nasza bezwarunkowa miłość przejawiająca się we wszystkich kontaktach z dzieckiem będzie umożliwiała mu rozwój we właściwym tempie i czasie, dzięki czemu zacznie ono dojrzewać emocjonalnie i jego zachowanie również będzie coraz dojrzalsze.
- Bezwarunkowa miłość okazywana dziecku sprawia, że ma ono dobre samopoczucie. To wpływa pozytywnie na umiejętność rozwijania u dziecka samokontroli, co jest bardzo ważnym aspektem podejmowania w życiu dobrych wyborów, np. nieulegania nawykom prowadzącym do uzależnień, czy właściwego radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Bezwarunkowa miłość sprawia, że dziecko może rozwijać swój potencjał w sposób nieskrępowany. Ponadto daje możliwość uniknięcia takich niewłaściwych postaw i problemów, jak bunt, uraza, fałszywe poczucie winy, lęk, brak poczucia bezpieczeństwa. Bezwarunkowa miłość stanowi fundament wychowania dziecka na zdrowego emocjonalnie człowieka. Jednocześnie umożliwia rodzicom wypracowanie skutecznych sposobów radzenia sobie z niewłaściwymi zachowaniami dziecka.
W wielu miejscach Pisma Świętego możemy przeczytać, jak istotna jest miłość. Bóg mówi, że wypełnieniem przykazań jest miłość. Słowo Boże wyraża, jak ważna jest miłość: „A ponad to wszystko przyobleczcie się w miłość, która jest spójnią doskonałości” (Kol 3,14), a także jakie jest jej źródło: „Miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który jest nam dany” (Rz 5,5). Aby umieć bezwarunkowo kochać własne dziecko, potrzebujemy zostać napełnieni miłością Bożą za sprawą Ducha Świętego.
Jednak niewątpliwie są sytuacje, kiedy trudno jest nam kochać nasze dziecko. Bywa, że jesteśmy zmęczeni, niewyspani, mamy gorszy dzień, dziecko z nami nie współpracuje tak, jak byśmy tego oczekiwali. Przyczyny mogą być różne. Jak sobie wtedy radzić? Jak okazywać bezwarunkową miłość, skoro nawet jej nie odczuwam w swoim sercu? Tu przychodzi z pomocą Bóg. On zachęca nas, abyśmy szczerze porozmawiali z Nim o tym, co czujemy, jak z najlepszym przyjacielem – „wylewajcie przed Nim serca wasze” (Ps 62,9).
Przyznawajmy się, że nie umiemy w danej chwili kochać naszego dziecka. Wyznawajmy Mu swoją bezradność w tej sprawie i prośmy, aby dał nam miłość i właściwy stosunek do dziecka, aby pomógł nam patrzeć na nie Bożymi oczami, „albowiem kiedy jestem słaby, wtedy jestem mocny” (2 Kor 12,10). Pan Bóg umie napełnić nas swoją miłością. Sami z siebie możemy nie umieć kochać, ale Bóg potrafi nas do tego uzdolnić.
Dzieci mają swoje potrzeby emocjonalne i możemy symbolicznie wyobrazić je sobie jako pewien „kubek emocjonalny”. Poziom zaspokojenia tych potrzeb wpływa na dobrostan dziecka i jego zachowanie. Im bardziej napełniony jest „kubek emocjonalny” dziecka, tym jego samopoczucie i zachowanie są lepsze. Gdy dziecko jest np. rozdrażnione, rozgniewane, marudne, płaczliwe, niewspółpracujące, może to wskazywać, że pewne jego potrzeby nie zostały zaspokojone. Ten wątek rozwiniemy w temacie 9. tej serii. Dziecko potrzebuje napełniania swojego „kubka” każdego dnia. Niezbędne jest tu wytrwałe, systematyczne, codzienne zaangażowanie.
Postawa, nastawienie do otoczenia, zachowanie i rozwój dziecka mogą być dobre tylko wówczas, gdy jego „kubek emocjonalny” jest napełniony. Mamy sześć podstawowych sposobów, aby to robić. Są to:
- czułe słówka,
- miłość wyrażana spojrzeniem,
- miłość wyrażana przez dotyk,
- „randki” z dzieckiem,
- słuchanie, tak aby dziecko czuło się usłyszane i zrozumiane
- dyscyplina w miłości
W kolejnych artykułach będziemy omawiać kolejno powyższe sposoby napełniania „kubka emocjonalnego” dzieci. Tymczasem naszą codzienną modlitwą mogą być słowa: „Ojcze w niebie, pomóż mi zaspokajać potrzeby mojego dziecka, tak jak Ty każdego dnia zaspokajasz moje” (na podstawie Flp 4,19).
