Ibis czczony (Threskiornis aethiopicus) jest dużym ptakiem reprezentującym rodzinę ibisów (Threskiornithidae). Zasięg jego naturalnego występowania rozciąga się głównie na teren Afryki Subsaharyjskiej. Jego nieliczne populacje notuje się również na terytorium Iraku, zwłaszcza w jego południowo-wschodnich rejonach. Niegdyś ptak zamieszkiwał ponadto Egipt. W tym kraju utożsamiano go z symbolem boga Thota. Starożytni Egipcjanie uznawali ibisa za jedno ze świętych zwierząt odpowiadających za naprzemienne następowanie dnia i nocy. Dlatego ptaka otaczano boską czcią.
Ibis czczony został też sztucznie wprowadzony na Tajwan oraz do Europy Zachodniej. We Francji pojawił się na początku lat 90. XX wieku. Aktualnie obecność tego ptaka obserwuje się zwłaszcza w Bretanii.
Opis
Ibis czczony zwykle mierzy od 65 do 75 cm i waży od 1,25 do 1,5 kg. Jego rozpiętość skrzydeł waha się od 112 do 124 cm. Ciało ptaka w większości pokrywają białe pióra. Tylko w tylnej części grzbietu oraz na końcach skrzydeł można zauważyć ciemne upierzenie. Głowa i łapy zwierzęcia także są czarne. Cechuje je brak okrywy z piór. Ptaka wyróżnia długi, zakrzywiony dziób.
U ibisów nie występuje dymorfizm płciowy. Samce i samice wyglądają praktycznie tak samo. Charakterystyczną cechą młodych ptaków jest obecność piór na głowie i szyi. Ibisy ostatecznie zrzucają to upierzenie w wieku około 3 lat.
Ekologia i zachowanie
Pokarm
Ibisy czczone są drapieżnikami. W skład ich diety wchodzą głównie owady, żaby, jaszczurki oraz ryby. Niekiedy żywią się także jajami oraz pisklętami innych ptaków. Ibisy szukają pożywienia zarówno na lądzie, jak i w zbiornikach wodnych. W zlokalizowaniu i sprawnym schwytaniu zdobyczy pomaga im zakrzywiony dziób.
Rozmnażanie
Ibis czczony do budowy gniazd używa głównie gałęzi. Jedno siedlisko służy mu przez kilka lat. Zwykle gniazduje w koloniach. Z reguły wybiera miejsca, w których swoje młode wychowują również inne ptaki (np. kormorany, bociany). Samica jednorazowo składa od dwóch do czterech jaj. Okres ich inkubacji z reguły trwa około 4 tygodni. Pisklęta stają się zdolne do opuszczenia gniazda najpóźniej po trzech tygodniach od wyklucia. Cała kolonia odlatuje z miejsc lęgowych po następnych czterdziestu dniach.
Występowanie i siedlisko
Ibis czczony zamieszkuje głównie terytorium Afryki Subsaharyjskiej oraz południowo-wschodniego Iraku. W przeszłości jego obecność notowano także w Egipcie. Jednak ostatecznie tamtejsza populacja uległa wyginięciu w połowie XIX wieku. Ptak występuje powszechnie także w południowej Afryce, przede wszystkim w RPA i Zimbabwe.
Ibisa czczonego z reguły można spotkać na podmokłych łąkach. Często żeruje również na polach uprawnych i obszarach pokrytych trawą i inną niską roślinnością. Zwykle gniazduje w pobliżu rzek i zbiorników wodnych.
Ibis święty a człowiek
W starożytnym Egipcie ibisy czczone składano w ofierze bogu Thotowi (bóstwo to przedstawiano na ogół z głową ibisa). Do tego celu zazwyczaj używano ptaków schwytanych na wolności. Niektóre osobniki pochodziły natomiast z prywatnych hodowli. Zabite ibisy z reguły mumifikowano i umieszczano w grobowcach znaczniejszych obywateli. Szacuje się, że na przestrzeni kilku tysięcy lat uśmiercono w ten sposób kilka milionów okazów.
Populacje wprowadzone sztucznie na teren Unii Europejskiej uważane są za gatunek inwazyjny. W 2016 roku wpisano go na listę gatunków obcych stanowiących zagrożenie dla przyrody Unii Europejskiej. Ptaka tego nie można zatem hodować, sprzedawać ani uwalniać na terenie Europy.
Wzrost liczby ibisów czczonych stwarza poważne niebezpieczeństwo dla jaj i piskląt innych gatunków. Z tego powodu zarządcy obszarów chronionych w Europie postulują konieczność podjęcia pewnych inicjatyw mających na celu zmniejszenie populacji ibisów na Starym Kontynencie.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Alka olbrzymia
- Gadożer białobrzuchy
- Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba i jego zaskakujące odkrycia
- Fukuipteryx prima – ptak, który podciął skrzydła naukowcom
- Wieża Babel – świadectwa pozabiblijne
Źródło
1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Ibis_sacré [dostęp: 28.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Bernard Gagnon. Licencja: CC BY-SA 4.0.
