Hyalophora cecropia jest największym gatunkiem motyla żyjącym w Ameryce Północnej. Reprezentuje on rodzinę gigantycznych jedwabników (Saturniidae). Samice tego gatunku na ogół są większe od samców. Rozpiętość ich skrzydeł zazwyczaj wynosi od 13 do 18 cm. Czasem zdarzają się też osobniki, których rozpiętość skrzydeł jest jeszcze większa.
Hyalophora cecropia występuje powszechnie na terenie całej Ameryki Północnej. Liczne populacje tego gatunku znajdziemy na obszarze od północno-zachodnich stanów USA aż po północne prowincje Kanady. Gąsienice motyli zazwyczaj żywią się liśćmi klonów. Żerują one także na innych gatunkach drzew (m.in. wiśni, brzozy). Pierwszy opis gatunku został opracowany w 1758 roku i znalazł się w dziele Systema Naturae. Jego autorem był szwedzki przyrodnik Karol Linneusz.
Cykl życia
Samce i samice Hyalophora cecropia łączą się w pary. Osobniki płci żeńskiej wydzielają feromony wabiące potencjalnych partnerów. W ich przechwytywaniu, samcom pomagają duże czułki. Osobniki płci męskiej mogą wyczuć samicę nawet z odległości ok. 1,6 km. W poszukiwaniu potencjalnej partnerki przemierzają dystans nawet 11 km. Kopulacja zwykle trwa przez cały dzień od wschodu do zachodu słońca. Po jej zakończeniu samica usadawia się na liściach klonu lub innej rośliny żywicielskiej. Tam składa około stu jaj o czerwono-brązowym kolorze. Z tych jaj z czasem wylęgają się czarne gąsienice.
Po złożeniu jaj dorosłe osobniki zazwyczaj giną w ciągu kilkunastu dni. Z uwagi na brak narządów gębowych i układu pokarmowego nie są one bowiem w stanie pobierać pokarmu z otoczenia.
Wyróżnia się pięć stadiów rozwojowych larwy. Każdy ze wspomnianych etapów trwa około siedmiu dni. Początkowo mają one czarny kolor i są całe owłosione. W kolejnych stadiach dochodzi do zmiany koloru ciała najpierw na żółto-zielony, a następnie na niebiesko-zielony. Jednocześnie systematycznie zwiększają się rozmiary ciała młodych osobników. Dojrzałe gąsienice zazwyczaj osiągają długość ok. 10-11 cm. Guzki na ich ciele przybierają kolor niebieski, żółty lub pomarańczowy. Na ich aktualne ubarwienie wpływ ma miejsce, gdzie aktualnie przebywa dany osobnik.
Dojrzałe gąsienice przędą na drzewach duże brązowe kokony. Dorosłe motyle wyłaniają się z nich wczesnym latem, gdy temperatura powietrza osiągnie odpowiednio wysoki poziom. W ciągu roku przychodzi na świat tylko jedno pokolenie dorosłych osobników Hyalophora cecropia.
Rozpiętość skrzydeł samic motyli wynosi od 13 do 18 cm.Skrzydła mają brązowy kolor, a ich powierzchnię zdobią półksiężycowate plamy czerwieni z białymi środkami. Są one dobrze widoczne zwłaszcza na tylnych skrzydłach. Całe ciało motyla pokrywają czerwono-białe włoski. Dorosłe motyle Hyalophora cecropia odznaczają się też pasiastymi odwłokami.
Zagrożenia
Liczebność populacji Hyalophora cecropia uzależniona jest od różnych czynników. Jednym z najważniejszych jest obecność pasożytów. Niektóre gatunki os i much składają jaja na ciele gąsienic. Wykluwające się z nich larwy zaburzają normalny rozwój gąsienic, finalnie doprowadzając do ich śmierci.
Poważne zagrożenie dla niedojrzałych osobników Hyalophora cecropia stanowią także wiertki haczykówki. Owady te nie występują co prawda naturalnie w Ameryce Północnej, są tam jednak sprowadzane w celu zwalczania brudnicy mniszki. Naturalnym wrogiem motyli są też wiewiórki, które żywią się ich gąsienicami.
Liczebność populacji Hyalophora cecropia może także ulec zmniejszeniu na skutek działalności człowieka. Dokonywana w wielu miejscach masowa wycinka drzew powoduje bowiem drastyczne zmniejszenie się terytorium naturalnego występowania motyla.
W nauce
Gatunek Hyalophora cecropia na przestrzeni lat poddawany był licznym badaniom naukowym. W 1956 roku Carroll Williams wyizolował z gąsienicy hormon juwenilny i dokonał jego szczegółowego opisu. Przy okazji zauważono, że owad ten dysponuje na tyle dużą ilością tego hormonu, że można go z powodzeniem wyestrahować z pojedynczego okazu.
U przedstawicieli Hyalophora cecropia wykryto także obecność cekropiny, czyli białka odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego owadów.
W mediach
Hyalophora cecropia nie występuje naturalnie na Nowej Fundlandii. W sierpniu 2012 roku gąsienica motyla przypadkowo trafiła tam jednak wraz z dostawą krzewów derenia z Ontario. Zaledwie 48 godzin po przybyciu gąsienica uprzędła kokon, który został później umieszczony w jednym z ośrodków badawczych mających swoją siedzibę w St. John’s. 29 maja 2013 roku z kokonu wyłoniła się samica motyla, której nadano imię Georgina. Motyl o czarno-czerwonym ubarwieniu miał rozpiętość skrzydeł wynoszącą około 20 cm. Po zakończeniu jego cyklu życiowego naukowcy postanowili zakonserwować okaz do dalszych badań.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Hyalophora_cecropia [dostęp: 06.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Charles Benjamin Schwamb. Licencja: CC BY-SA 3.0.
