Rasizm stanowi jedno z najbardziej kontrowersyjnych i krzywdzących zjawisk we współczesnym świecie. Choć ma on swoją długą historię, to historia najnowsza wyróżnia się pod względem nasilenia tego zjawiska. Skąd w XIX i XX wieku pojawiło się tyle zbrodni na tle rasistowskim? Odpowiedź może zaskoczyć, bowiem rzadko łączymy teorie rasistowskie z przyjętą powszechnie teorią ewolucji Karola Darwina. Tymczasem ten związek jest bardzo wyraźny.
Dyskryminacja rasowa dawniej
Samo zjawisko dyskryminacji rasowej jest stare jak świat. Już w czasach starożytnych niewolnikami byli przede wszystkim ludzie obcy, z innych krajów i często o innym wyglądzie. Za przykład niech posłuży handel niewolnikami z Nubii (współczesny Sudan) w starożytnym Egipcie. W czasach średniowiecznych i nowożytnych w Europie południowej działali muzułmańscy piraci berberyjscy, a w Europie wschodniej – Tatarzy krymscy.
Z kolei Arabowie i Europejczycy uprawiali handel niewolnikami z Afryki. Europejscy handlarze niewolnikami wysyłali Afrykańczyków na kontynent amerykański, gdzie zastępowali rdzennych Amerykanów (także niewolników) umierających z powodu chorób przywiezionych z Europy.
Źródła współczesnego rasizmu
Jednak prawdziwe teorie rasowe pojawiły się dopiero w XIX wieku. Największy wpływ na ich powstanie miał nie kto inny, jak sam Karol Darwin[1]. Wszyscy znamy jego monografię „O powstawaniu gatunków” z 1859 roku. Ale mało kto zna jej pełny tytuł, którzy brzmiał: „O powstawaniu gatunków drogą naturalnego doboru, czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt” (skrócono go dopiero w 1872 roku). Mówi on sam za siebie.
W dziele „O pochodzeniu człowieka” Darwin pisze, co następuje: „[…] kiedyś w przyszłości, zresztą niedalekiej, bo mierzonej stuleciami, cywilizowane rasy ludzkie wytępią rasy dzikie, by zająć ich miejsce na świecie. W tym samym czasie małpy człekokształtne […] bez wątpienia zostaną również wytępione. Wtedy luka jeszcze się powiększy, ponieważ będzie się rozciągać między człowiekiem o wyższym stopniu cywilizacji, przypuszczalnie wyższym niż u przedstawicieli obecnej rasy kaukaskiej, a jakąś małpą tak nisko stojącą, jak np. pawian, zamiast, jak obecnie, pomiędzy Murzynem czy Australczykiem [tj. Aborygenem – przyp. autora] a gorylem”[2].
Darwin nie był pierwszym, który wierzył w powyższe idee, ale wraz z nim zyskały one duży rozgłos. Choć język powyższego cytatu nie nawołuje bezpośrednio do wytępienia niższych ras, to brzmi on jak przepowiednia, która ma się spełnić w ciągu kilku stuleci.
Rasizm w praktyce
Jednak realizacja powyższej „przepowiedni” zaczęła się jeszcze przed publikacjami Darwina. Od lat 20. XIX wieku do 1832 roku trwała tak zwana czarna wojna i jej największymi ofiarami byli Tasmańczycy. W wyniku ludobójstwa ze strony brytyjskich kolonistów z kilkutysięcznej populacji Tasmańczyków zostało zaledwie kilka osób[3].
Ówcześni ewolucjoniści wątpili w ich człowieczeństwo[4]. Sam Karol Darwin w jednym ze swoich listów prosił o czaszki Tasmańczyków w celu znalezienia brakującego ogniwa między małpoludami a człowiekiem[5]. Podobny los przez długie lata spotykał innych australijskich Aborygenów, którzy byli regularnie masakrowani przez brytyjskich kolonistów[6].
Apogeum szaleństwa
Apogeum teorii rasowych osiągnęły nazistowskie Niemcy[7]. Naziści podchwycili reinterpretację darwinizmu dokonaną przez Nietzschego i rozwinęli swoje teorie do postaci prawdziwej pseudonauki. Wiara w istnienie wyższych i niższych duchowo ras (gdzie rasa nordycka miała być „rasą panów”) skłoniła hitlerowców do przeprowadzenia ludobójstwa Żydów na ogromną skalę. Praktyki ludobójcze były skierowane także przeciwko Słowianom, w tym Polakom.
W czasach bliższych nam niektóre kraje nadal borykały się z dyskryminacją rasową, jak Republika Południowej Afryki, gdzie aż do 1991 roku obowiązywała polityka apartheidu. Również Stany Zjednoczone nie są wolne od tego problemu. Był on przyczyną wojny secesyjnej w XIX wieku i jego skutki trwają aż do dzisiaj, czego wyrazem były zamieszki w 2020 roku.
Wnioski
Czy do wyżej opisanych zbrodni nie dochodziłoby, gdyby nie teoria ewolucji Karola Darwina? Trudno powiedzieć – zwłaszcza, że nie on zapoczątkował to zjawisko. Jednak to właśnie jego dzieła rozpropagowały idee hierarchii ras, walki o przetrwanie (także o przetrwanie narodów), a nawet swoistego postępu rasowego. W imię tych idei jedni ludzie dokonywali masowych mordów na innych ludziach, których uważali za gorszych od siebie – ludziach innej narodowości, o innych cechach antropologicznych. Stawia to teorię ewolucji w niezwykle trudnej pozycji.
Przypisy
[1] Hall R., Darwin’s Impact – the Bloodstained Legacy of Evolution, „Creation”, 27 (2), 2005, s. 46-47, https://answersingenesis.org/charles-darwin/racism/darwins-impact-the-bloodstained-legacy-of-evolution/
[2] Darwin K, O pochodzeniu, człowieka, w: Dzieła wybrane, t. IV, tłum. S. Panek, Warszawa 1959, s. 155-156., za: Wiker B. „O pochodzeniu człowieka”, czyli nieprzyjemna prawda o darwinizmie, „Teologia Polityczna Co Tydzień”, 6 (150), 2019, https://teologiapolityczna.pl/benjamin-wiker-nieprzyjemna-prawda-o-o-pochodzeniu-czlowieka
[3] Ham K., Ware A.C., One Race One Blood (Revised & Updated), Master Books, 2019, s. 21, https://answersingenesis.org/charles-darwin/racism/darwins-garden/
[4] Lubenow M., Neanderthals: Our Worthy Ancestors – rozdział 9 w Searching for Adam, Master Books, 2016, https://answersingenesis.org/human-evolution/neanderthal/our-worthy-ancestors/
[5] Ham K., Ware A.C., op. cit.
[6] Nunn W., Missing link between Darwin and racism, 12 października 2014, https://creation.com/missing-the-link-between-darwin-and-racism
[7] Bergman J., Darwinism and the Nazi Race Holocaust, „Journal of Creation”, 13 (2), 1999, s. 101-111, https://answersingenesis.org/charles-darwin/racism/darwinism-and-the-nazi-race-holocaust/
