Rozgwiazda czerwona, zwana również rozgwiazdą pospolitą (Asterias rubens) to gatunek rozgwiazdy z rzędu rozgwiazdokształtnych (Forcipulatida). Jest to najczęściej spotykana rozgwiazda w północno-wschodnim Atlantyku. Należy do rodziny Asteriidae. Posiada pięć ramion. Zazwyczaj osiąga od 10 do 30 cm średnicy. Niekiedy spotykać jednak można znacznie większe okazy, mające nawet do 52 cm średnicy. Rozgwiazda ta ma zazwyczaj pomarańczowy lub brązowy kolor, czasem fioletowy. Osobniki żyjące w głębszych wodach są jaśniejsze. Można ją spotkać na kamienistym lub żwirowym dnie, gdzie żywi się mięczakami i innymi bezkręgowcami dennymi.
Opis
Rozgwiazda pospolita zazwyczaj ma pięć ramion, które u nasady są szerokie i stopniowo zwężają się ku końcom, często lekko uniesionym w górę. Na grzbietowej stronie ramion znajduje się linia krótkich, białych kolców, a po obu stronach widoczne są miękkie wypukłości zwane brodawkami. Spodnia część ramion jest wyposażona w rzędy małych nóżek ambulakralnych, które pomagają tym szkarłupniom w poruszaniu się i zdobywaniu pokarmu. Zwykle rozgwiazda ma pomarańczowy lub ceglastoczerwony kolor na grzbietowej stronie, a od spodu jest jaśniejsza, czasami fioletowa lub jasnobrązowa. Osobniki żyjące w głębszych wodach są zazwyczaj jaśniejsze. Rozgwiazda może dorastać do 52 centymetrów średnicy, choć najczęściej osiąga od 10 do 30 centymetrów.
Zasięg
Rozgwiazda pospolita naturalnie występuje w północno-wschodnim Atlantyku, w rejonach Norwegii, Szwecji, a także Morza Północnego. Można ją spotkać również na wybrzeżach Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii i Portugalii. Na południe jej zasięg rozciąga się wzdłuż wybrzeży Afryki aż do Senegalu. W Morzu Śródziemnym gatunek ten jest rzadko spotykany. Rozgwiazda występuje także w zachodniej części Atlantyku, od Labradoru po Florydę i Zatokę Meksykańską. Co ciekawe, potrafi przetrwać w wodach o niskim zasoleniu.
Ekologia
Rozgwiazda pospolita żywi się różnorodnymi organizmami dennymi. W jej diecie znaleźć można małże, wieloszczety, pąkle, ślimaki, inne szkarłupnie, a także padlinę. Niezwykle interesujący jest sposób, w jaki rozgwiazda poluje na małże. Przyczepia się do muszli małży za pomocą nóżek ambulakralnych, próbując rozchylić ją choćby o milimetr. To wystarczy, by mogła wprowadzić w głąb muszli fałd swojego żołądka, wydzielić enzymy i zacząć trawić ciało ofiary. Kiedy pokarm jest wystarczająco płynny, rozgwiazda cofa żołądek z posiłkiem do wnętrza swojego ciała. Dobrze rozwinięty zmysł węchu pozwala jej wyczuwać nie tylko zapach ofiar, ale także drapieżników. Na ich obecność reaguje ucieczką.
Rozgwiazdy pospolite są rozdzielnopłciowe. Na wiosnę samice uwalniają jaja do morza, a samce spermę. Prowadzi to do zapłodnienia w wodzie. Z larw planktonicznych, które dryfują przez około 87 dni, powstają młode osobniki. W sprzyjających warunkach młode mogą przyrastać nawet o 10 mm miesięcznie. Dorosłe rozgwiazdy są w stanie przetrwać bez pożywienia przez kilka miesięcy, choć tracą wtedy na masie.
Masowe wyrzucanie na brzeg
W styczniu 2013 roku setki rozgwiazd pospolitych zostały wyrzucone na brzeg w okolicach molo w Cleethorpes na wschodnim wybrzeżu Anglii, razem z licznymi muszlami małż okładniczek. Naukowcy oszacowali wówczas, że na plaży znajdowało się około czterech tysięcy rozgwiazd. Nie udało się ustalić przyczyny tego zjawiska. Podejrzewano jednak, że sytuacja ta mogła być spowodowana złymi warunkami pogodowymi, sztormami oraz wyższymi niż zwykle pływami.
Podobne wydarzenie miało miejsce podczas sztormu Frank, do którego doszło 31 grudnia 2015 roku. Setki rozgwiazd zostało wówczas wyrzuconych na wybrzeże Portsmouth w Hampshire. Tego typu masowe wyrzuty nie są rzadkością. W 2008 roku podobne zjawiska odnotowano najpierw w okolicach Sandwich w Kent, a następnie – dziesięć dni później – w Brighton. W 2004 roku na brzegu Morza Białego, na czternastokilometrowym odcinku plaży, również znaleziono ogromne ilości rozgwiazd. Zaskoczyło to rosyjskich ekspertów, którzy nie byli w stanie wyjaśnić przyczyny tego zjawiska.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Eksplozja kambryjska
- Czy istnieją biologiczne dowody na niedawne stworzenie życia?
- Projekt w fizycznym wszechświecie
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Common_starfish [dostęp: 11.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: W.carter. Licencja: CC0 1.0.
 to gatunek rozgwiazdy z rzędu rozgwiazdokształtnych.){kind=link}