Lamparcik marmurkowy, inaczej zwany także kotem marmurkowym (Pardofelis marmorata) to drapieżnik z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Spotkać go można na terenach obejmujących Himalaje i inne obszary Azji Południowo-Wschodniej. Zamieszkuje lasy na wysokości do 2500 metrów n.p.m. Mimo szerokiego zasięgu występowania, od 2015 roku znajduje się na Czerwonej Liście IUCN jako gatunek bliski zagrożenia wyginięciem (Near Threatened). Kot marmurkowy jest blisko spokrewniony ze złotym kotem azjatyckim (Catopuma temminckii) oraz mormim borneańskim (C. badia).
Opis
Kot marmurkowy pod względem rozmiarów przypomina kota domowego. Wyróżnia się jednak zaokrąglonymi uszami i wyjątkowo długim ogonem, który równy jest długości głowy i tułowia. Futro tego gatunku jest grube i miękkie. Przybiera kolory od szarobrązowego do ochrowobrązowego na grzbiecie i od szarego po beżowy na spodzie ciała. Czarne paski widoczne są na głowie, a także na szyi i grzbiecie. Na ogonie, kończynach i podbrzuszu widoczne są z kolei czarne plamki. Ciemne, nieregularne plamy po bokach ciała tworzą natomiast charakterystyczny, marmurkowy wzór. Kot marmurkowy ma duże łapy i imponujące kły. Długość ciała tego gatunku wynosi od 45 do 62 cm. Jego ogon mierzy od 35 do 55 cm. Waga waha się od 2 do 5 kg.
Zasięg występowania
Czy wiedziałeś, że kot marmurkowy jest drapieżnikiem niezwykle rzadkim i tajemniczym? Można go spotkać na wschodnich zboczach Himalajów, w tropikalnych lasach Indomalajskich, a także na południowym zachodzie Chin oraz na wyspach Sumatra i Borneo. Odpowiednie warunki do życia znajduje w wilgotnych i mieszanych lasach liściasto-zimozielonych.
Lamparcika marmurkowego w Nepalu po raz pierwszy zaobserwowano poza obszarem chronionym w styczniu 2018 roku. Odnotowano go w regionie Kangchenjunga, na imponującej wysokości 2750 m n.p.m. W północno-wschodnich Indiach jego obecność potwierdzono w kilku rezerwatach przyrody, takich jak Eaglenest Wildlife Sanctuary, rezerwaty tygrysów Dampa i Pakke oraz w społecznościowym rezerwacie Singchung-Bugun w stanie Arunachal Pradesh.
W Bhutanie lamparcik marmurkowy występuje w Parku Narodowym Royal Manas, a także w lasach liściastych i mieszanych iglastych. Można go spotkać na wysokościach sięgających 3810 m n.p.m., m.in. w parkach Jigme Dorji oraz Wangchuck Centennial. W Tajlandii widziano go w rezerwacie Phu Khieu. Na Borneo naukowcy zarejestrowali to zwierzę w lasach bagiennych.
Populacja tego gatunku jest słabo zbadana; w kilku regionach w Sabah oszacowano ją na 7,1–19,6 osobników na 100 km². Na Kalimantanie koty marmurkowe rejestrowano w lasach bagiennych, a także w lasach znajdujących się w pobliżu Parku Narodowego Sabangau, na wysokościach poniżej 20 m n.p.m. Miało to miejsce między rokiem 2008 a 2018.
Zachowanie lamparcika marmurkowego
Koty marmurkowe w północno-wschodnich Indiach oraz na Kalimantanie na Borneo są zwykle aktywne w ciągu dnia. Monitoring radiowy pierwszego osobnika tego gatunku, przeprowadzony na wysokości 1000–1200 m n.p.m., wykazał, że na tym terenie zwierzę to jest aktywne głównie nocą i o zmierzchu. Różnice w porach aktywności mogą wynikać z lokalnych warunków środowiskowych i dostępności pożywienia.
Lamparcik marmurkowy żywi się ptakami, wiewiórkami, innymi gryzoniami oraz gadami. W Parku Narodowym Bukit Barisan Selatan jeden z osobników widziany był w gęstym lesie, gdzie żerował także siamang wielki. Z kolei w tajskim Sanktuarium Dzikiej Przyrody Phu Khieo zaobserwowano kota marmurkowego polującego na Trachypithecus phayrei.
W niewoli udało się doprowadzić do rozmnożenia kilku osobników tego gatunku. Ciąża u kotów marmurkowych trwa od 66 do 82 dni. W miotach zwykle pojawiają się dwa kocięta o masie od 61 do 85 gramów. Kocięta otwierają oczy około 12. dnia, a stałe pokarmy zaczynają przyjmować po dwóch miesiącach – gdy rozpoczynają wspinaczkowe przygody. Dojrzałość płciową osiągają po 21–22 miesiącach. Zwierzęta te w niewoli mogą żyć nawet 12 lat.
Zagrożenie
Głównym zagrożeniem dla kota marmurkowego jest utrata oraz degradacja jego naturalnych siedlisk – rozległych, nienaruszonych lasów. Wylesianie postępuje na całym obszarze jego występowania wskutek wycinki drzew, rozwoju osad ludzkich i ekspansji rolnictwa. Powszechnie stosowane w tych rejonach pułapki są dodatkowym zagrożeniem. Mogą one mieć tragiczne skutki dla tego gatunku.
Miejscowa ludność ceni lamparcika marmurkowego za jego futro, mięso i kości. Rzadko jednak pojawia się on na nielegalnych azjatyckich rynkach dzikiej fauny. Podczas badań w dystrykcie Lower Subansiri w stanie Arunachal Pradesh natrafiono na martwego kota. Zastrzelony on został przez miejscowego myśliwego z okazji dorocznego święta ludności Apatani.
Ochrona kota marmurkowego
Lamparcik marmurkowy, znajduje się w Załączniku I konwencji CITES. Oznacza to najwyższy poziom ochrony międzynarodowej. W wielu krajach polowanie na niego jest zabronione, m.in. w Bangladeszu, Kambodży, Yunnanie, Indiach, Indonezji, Malezji, Mjanmie, Nepalu oraz Tajlandii. W Laosie i Singapurze polowanie na ten gatunek podlega ścisłym regulacjom. Kot marmurkowy nie jest natomiast chroniony prawnie w Bhutanie i Brunei – poza wyznaczonymi obszarami. Brakuje natomiast informacji o statusie ochrony tego gatunku w Kambodży i Wietnamie.
Taksonomia
W 1836 roku William Charles Linnaeus Martin zaproponował nazwę naukową Felis marmorata dla skóry samca kotka marmurkowego pochodzącej z Jawy lub Sumatry. Siedem lat później, w 1843 roku, Henri Marie Ducrotay de Blainville przedstawił nazwę Felis longicaudata dla okazu zoologicznego pochodzącego z Indii lub Kochinchiny. W 1846 roku John Edward Gray opisał okaz z Darjeeling, nadając mu nazwę Felis charltoni. Z kolei Nikolai Severtzov w 1858 roku zaproponował nazwę rodzajową Pardofelis, która przetrwała do dziś.
Obecnie uznawane są dwa podgatunki kota marmurkowego:
- Pardofelis marmorata marmorata (Martin, 1836) – występuje na Półwyspie Malajskim, Sumatrze i Borneo,
- Pardofelis marmorata longicaudata (Blainville, 1843) – występuje od Nepalu po północną część Przesmyku Kra w Tajlandii.
Lampart w Biblii
Choć opisywany powyżej lamparcik marmurkowy czyli kot marmurkowy nie jest blisko spokrewniony z lampartem z rodziny panter, to i tak warto przy okazji wspomnieć o lampartach.
Lampart nie jest tak często wspominany w Piśmie Świętym jak inne zwierzęta, ale jego pojawienie ma istotne znaczenie. Zazwyczaj kojarzony jest z drapieżnością, mocą oraz szybkością. Sprawdźmy, gdzie i w jaki sposób występuje ten niezwykły drapieżnik.
Lampart w wizjach prorockich
Lampart pojawia się m.in. w Księdze Daniela 7,6 jako część proroczej wizji. Daniel opisuje zwierzę przypominające lamparta, posiadające cztery skrzydła na grzbiecie i cztery głowy. W wizji tej reprezentuje ono jedno z wielkich imperiów, które miały władać światem. Wybór tego zwierzęcia jako symbolu jest znaczący – podkreśla błyskawiczne podboje i potęgę rządzących. Warto zwrócić uwagę, że w różnych tłumaczeniach Biblii (np. Biblia Brzeska, Biblia Gdańska, Nowa Biblia Gdańska) występuje lampart, podczas gdy inne przekłady używają określenia „pantera”.
Lampart jako symbol pokoju
Choć w większości fragmentów lampart kojarzony jest z zagrożeniem, w Biblii znajdziemy również jego zupełnie odmienny obraz. W Księdze Izajasza 11,6 prorok opisuje wizję przyszłego świata: „I będzie wilk gościem jagnięcia, a lampart będzie leżał obok koźlęcia. Cielę i lwiątko, i tuczne bydło będą razem, a mały chłopiec je poprowadzi.” (BW). To niezwykle sugestywny obraz czasów mesjańskich, w których świat zostanie odmieniony, a drapieżniki przestaną być groźne. W tym kontekście lampart nie jest już zwiastunem zagłady, lecz staje się symbolem harmonii i odnowy.
Lampart jako symbol stałości
W Księdze Jeremiasza 13,23 pojawia się znane pytanie retoryczne: „Czy Etiopczyk może zmienić swoją skórę, a lampart swoje pręgi? Tak samo czy możecie czynić dobrze, wy, którzy się nauczyliście postępować przewrotnie?” (BT). Ten fragment ukazuje lamparta jako symbol czegoś niezmiennego, zakorzenionego w naturze. Jeremiasz przywołuje to zwierzę, by podkreślić, że tak jak lampart nie może zmienić swojego umaszczenia, tak ludzie, którzy przez lata trwali w grzechu, nie mogą łatwo odmienić swojego postępowania.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Kuna domowa – kamionka
- Gramma loreto
- Czy ewolucja stworzyła matematykę?
- Najwyższy bóg w religiach starożytności
- Czy można pogodzić słoje drzew z chronologią biblijną?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Marbled_cat
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Johan Embréus. Licencja: CC BY 3.0.
