Jelonek czubaty

Zobacz również

Jelonek czubaty (Elaphodus cephalophus) to niewielki gatunek jelenia, który wyróżnia się charakterystycznym czarnym czubem włosów na czole oraz wydłużonymi kłami widocznymi u samców. Jest blisko spokrewniony z mundżakami. Zamieszkuje rozległe obszary centralnych Chin oraz północno-wschodniej Mjanmy. Ze względu na nadmierne polowania oraz utratę siedlisk, zwierzę jest obecnie uznawane za bliskie zagrożenia wyginięciem. To jedyny przedstawicielem rodzaju Elaphodus.

Podgatunki

Wyróżnia się cztery podgatunki jelonka czubatego, z których jeden ma niepewny status taksonomiczny:

  • E. c. cephalophus to największy podgatunek o brązowym umaszczeniu. Występuje w południowo-zachodnich Chinach i północno-wschodniej Mjanmie.
  • E. c. michianus charakteryzuje się stosunkowo wąskim pyskiem. Spotykany jest w południowo-wschodnich Chinach.
  • E. c. ichangensis ma szeroki pysk i szaro-brązowe umaszczenie. Zamieszkuje centralne Chiny.
  • E. c. forciensus to podgatunek o niepewnym statusie taksonomicznym, z niejasnym obszarem występowania.

Jelonek czubaty – opis

Jelonek czubaty ma sylwetkę przypominającą mundżaki. Wyróżnia się jednak dłuższą szyją i nogami. Jego sierść jest szorstka, z krótkimi i sztywnymi włosami, zmieniającymi kolor w zależności od pory roku. Zimą ubarwienie jest niemal czarne, a latem czekoladowobrązowe. Na wargach, końcówkach uszu oraz spodzie krótkiego ogona widoczne są białe akcenty. Na czole i górnej części szyi zaobserwować można czub włosów w kształcie podkowy, o długości do 17 cm, w kolorach od brązowego do czarnego. Najbardziej charakterystycznym elementem samców są przypominające kły zęby. Mogą one osiągać długość do 2,6 cm.

Jelonek czubaty to niewielki gatunek jelenia. Osiąga wysokość w kłębie od 50 do 70 cm. Jego waga waha się między 17 a 30 kg. Ogon mierzy około 10 cm. Niewielkie poroże, obecne tylko u samców, jest niemal całkowicie ukryte pod długim czubem włosów.

Siedlisko

Jelonek czubaty występuje głównie w Chinach. Zajmuje południowe rejony kraju. Spotkać go można od wschodniego wybrzeża aż po wschodni Tybet. Historyczne zapisy potwierdzają, że żył także w północno-wschodniej Mjanmie. Współczesne badania nie wykazały jednak jego obecności na tych terenach. Może to wynikać z braku badań w preferowanych siedliskach gatunku.

Zwierzę zamieszkuje wilgotne, górskie lasy na wysokości od 500 do 4500 metrów nad poziomem morza, w pobliżu linii drzew. Żyje zarówno w lasach wiecznie zielonych, jak i liściastych, pod warunkiem że mają one gęste podszycie i dostęp do słodkiej wody. Jego występowaniu sprzyja obecność naturalnych miejsc z lizawkami solnymi. Jelonek czubaty sporadycznie bywa widywany na terenach uprawnych.

Zachowanie i rozmnażanie jelonka czubatego

Jelonek czubaty prowadzi głównie samotniczy tryb życia. Czasami można go spotkać w parach. Jest zwierzęciem aktywnym o zmierzchu i poranku. Porusza się wyznaczonymi trasami w granicach swojego terytorium, którego samce zaciekle bronią. Jest niezwykle płochliwy. Preferuje miejsca o gęstym podszyciu zapewniające dobrą osłonę i kamuflaż. W razie zagrożenia wydaje szczeknięcie ostrzegawcze, po czym ucieka.

Okres godowy trwa od września do grudnia. W tym czasie można usłyszeć donośne szczekania samców. Ciąża trwa około 6 miesięcy. Młode przychodzą na świat późną wiosną lub wczesnym latem. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 1–2 lat. Ich długość życia w naturalnym środowisku wynosi od 10 do 12 lat.

Jelonki czubate są poligyniczne. Prowadzi to do rywalizacji między samcami o samice. Dorosłe samce walczą także o terytoria, aby zademonstrować swoją dominację. W trakcie walk główną bronią są wydłużone kły, które mogą być bardzo groźne. Czasami używane są także poroża. Jednak nie odgrywają one ważnej roli w starciach.

Dieta

Jelonek czubaty to roślinożerca. Jego dieta składa się głównie z liści, gałązek oraz owoców. Gatunek łączy cechy pasterzy i zgryzaczy. Oznacza to, że żywi się zarówno trawą, jak i innymi typami roślin. Dzięki urozmaiconej diecie jest w stanie dostosować się do różnych warunków środowiskowych. Pozwala mu to przetrwać w zróżnicowanych siedliskach.

Zagrożenia

Populacja jelonka czubatego była szacowana na około 300–500 tysięcy osobników – według badań z 1998 roku. Obecnie obserwuje się jednak jej znaczący i ciągły spadek. Nadmierne polowania na duże zwierzęta stanowią poważne zagrożenie nie tylko dla tego gatunku. Skóra jelonka jest cenionym materiałem tekstylnym, zwłaszcza po intensywnych działaniach ochronnych skierowanych na bardziej zagrożone zwierzęta. Problemem jest również utrata siedlisk w szybko rozwijającym się kraju. W wielu chińskich regionach ssak jest objęty ochroną na poziomie prowincji, ale nie jest chronione prawnie na szczeblu krajowym.

Jelonek czubaty został objęty programem żółtego planu ochrony gatunków prowadzonym przez stowarzyszenie ogrodów zoologicznych i akwariów (AZA). Stało się tak, ponieważ nie był w stanie utrzymać 90% różnorodności genetycznej przez 10 pokoleń. Aby zapobiec dalszemu spadkowi różnorodności, program zakłada rozwój populacji ex situ poprzez zwiększanie liczby miejsc w ogrodach zoologicznych oraz zapewnianie odpowiednich warunków do rozmnażania. Liczebność zwierzęcia w niewoli również spadała, mimo że hodowla w kontrolowanych warunkach znacznie wspomaga ochronę gatunku, umożliwiając mieszanie genów i utrzymanie ich różnorodności.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:


Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Tufted_deer [dostęp: 15.01.2025]

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Heush. Licencja: CC BY-SA 3.0.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Poprzedni artykuł
Następny artykuł

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc