Salpa

Salpa (Sarpa salpa) jest gatunkiem morskiej ryby promieniopłetwej zaliczanej do rodziny prażmowatych (Sparidae). To jedyny reprezentant rodzaju Sarpa. Ryba zasiedla przede wszystkim wschodnie rejony Oceanu Atlantyckiego oraz południowo-zachodnie wody Oceanu Indyjskiego. Jej liczne populacje notuje się także w Morzu Śródziemnym. Spożycie mięsa salpy zazwyczaj prowadzi do halucynacji.

Taksonomia

Salpa początkowo nosiła łacińską nazwę Sparus salpa. Pierwszy opis tego gatunku został opracowany w 1758 roku. Jego autorem był szwedzki przyrodnik Karol Linneusz, który zamieścił przygotowaną przez siebie charakterystykę w 10. edycji dzieła Systema Naturae. Dokładna lokalizacja typowych okazów nie została zdefiniowana. Jednak za miejsce naturalnego występowania przedstawicieli tego gatunku uznano Morze Śródziemne. Za monotypowy gatunek rodzaju Sarpa salpę uznano w 1831 roku. Przyczynił się do tego francuski zoolog Charles Lucien Bonaparte.

Opis

Salpę wyróżnia smukłe ciało o owalnym kształcie. Płetwę grzbietową ryby pokrywa 11 kolców i 14 lub 15 miękkich promieni. Płetwa odbytowa natomiast wyposażona jest w 3 kolce i od 13 do 15 miękkich promieni. Łuski zlokalizowane są na pyszczku tuż pod oczami. Cały tułów salpy zdobią biegnące wzdłuż niego poziome linie w złotym kolorze. U nasady płetwy piersiowej widnieje charakterystyczna, czarna plama.

Osobniki płci żeńskiej z reguły wyróżniają się większymi rozmiarami ciała w porównaniu do samców. Długość samic oscyluje na poziomie od 31 do 45 cm. Ich potencjalni partnerzy natomiast zwykle mają nie więcej niż 30 cm długości. Największy zarejestrowany przedstawiciel gatunku osiągnął 51 cm długości.

Występowanie

Zasięg naturalnego występowania salpy obejmuje cały wschodni Atlantyk. Ryby te spotyka się w rozległym pasie ciągnącym się od Zatoki Biskajskiej aż po Południową Afrykę. Zasiedlają także basen Morza Śródziemnego. Pojedyncze osobniki można też zauważyć w pobliżu wybrzeży Wielkiej Brytanii. Salpy najczęściej pływają na głębokości nieprzekraczającej 70 metrów.

Biologia

Salpy zalicza się do roślinożerców. Dorosłe osobniki żywią się głównie trawą morską. W skład diety młodych ryb wchodzi natomiast plankton.

Okres godowy ryb przypada na okres od kwietnia do września. Tylko na Wyspach Kanaryjskich tarło trwa od września do marca. W tym czasie ryby migrują do wód oceanicznych na zachodnim wybrzeżu. Salpy w wieku od 3 do 7 lat, które osiągnęły długość około 31 cm, wykazują tendencję do zmiany płci z męskiej na żeńską.

Spożycie i toksyczność

Salpa jako ryba przeznaczona do spożycia (po odpowiednim przyrządzeniu) najczęściej gości na stołach we Francji, Algierii oraz Tunezji. W praktyce trudno jest złowić przedstawicieli tego gatunku. Jest to związane z roślinożernością ryby.

Spożycie salpy może spowodować trwające nawet 1,5 doby halucynacje wzrokowe oraz słuchowe. Najbardziej toksyczne są osobniki, które jedzą zanieczyszczony fitoplankton lub algi. Po złowieniu i uśmierceniu ryby zaleca się jak najszybsze usunięcie jej wnętrzności. Tam bowiem gromadzi się najwięcej toksyn.

Żywienie

Salpa jako roślinożerca żywi się głównie morskimi trawami. Liczne osobniki zasiedlające wody słone w okolicach Portugalii doprowadziły do znacznego zmniejszenia ilości trawy morskiej w tym regionie. W rejonach, gdzie obserwuje się duże populacje salpy, do odbudowy łąk morskich stosuje się gatunki roślin, które nie wchodzą w skład diety ryby.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:

• Żywe skamieliny kwestionują teorię ewolucji
• Pogrzebana ewolucja – skamieniałości dinozaurów w osadach morskich
• Do czego służy wyrostek robaczkowy

Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Salema_porgy [dostęp: 15.10.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Diego Delso. Licencja: CC BY-SA 4.0.