Edredon (Somateria mollissima), znany także jako kaczka edredonowa lub miękkopiór, jest dużym ptakiem morskim, którego długość waha się od 50 do 71 cm. Zasięg jego naturalnego występowania rozciąga się na północne wybrzeża Europy i Ameryki Północnej. Występuje także we wschodniej Syberii. Ptak buduje gniazda i wychowuje potomstwo w Arktyce oraz na północy Europy. W okresie zimowym natomiast migruje w kierunku południowym, osiedlając się tymczasowo w pobliżu wód przybrzeżnych. Tam grupuje się w stada złożone z wielu osobników. Kaczka edredonowa potrafi latać z prędkością nawet do 113 km/h.
Miękkopióry na miejsce gniazdowania wybierają strefy przybrzeżne. Samice wyściełają gniazda puchem wyrwanym ze swojej piersi. Ten miękki i przyjemny w dotyku materiał w przeszłości często wykorzystywano do wypełniania poduszek i kołder. Obecnie zazwyczaj zastępuje się go tworzywami syntetycznymi albo piórami gęsi hodowlanych. Czasem jednak zbiera się puch z gniazd opuszczonych przez młode edredony. W ten sposób można pozyskać wspomniany materiał w nieszkodliwy dla ptaków sposób.
Taksonomia
Pierwszy opis kaczki edredonowej został opracowany w 1758 roku. Jego autorem był Karol Linneusz, który umieścił charakterystykę wspomnianego gatunku w dziele Systema Naturae. Początkowo miękkopióry zaklasyfikowano do rodzaju Anas jako Anas mollissima. Od 1819 roku edredony zalicza się do rodzaju Somateria, którego nazwę zaproponował angielski zoolog William Leach.
Na ogół wyodrębnia się sześć podgatunków miękkopiórów:
- Somateria mollissima v-nigrum – wychowuje pisklęta w północno-wschodniej Azji i na Alasce; na zimę migruje w okolice Morzu Beringa;
- Somateria mollissima borealis – buduje gniazda w północno-wschodniej Kanadzie, na Grenlandii i Islandii; zimę spędza na terenach położonych w pobliżu północnego Atlantyku;
- Somateria mollissima sedentaria – gniazduje w Zatoce Hudsona i Zatoce Jamesa (Kanada);
- Somateria mollissima dresseri – w okresie lęgowym przebywa w południowo-wschodniej Kanadzie i północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych; na zimę migruje w rejony północno-zachodniego Atlantyku;
- Somateria mollissima faeroeensis – bytuje na Wyspach Owczych;
- Somateria mollissima mollissima – wydaje na świat i wychowuje potomstwo w północno-zachodniej Eurazji; zimuje w północno-zachodniej i środkowej Europie.
Opis
Edredony są największymi kaczkami zamieszkującymi terytorium Europy. Ptaki żyjące w Ameryce Północnej swoją wielkością ustępują tylko dzikiej piżmówce. Przeciętne osobniki mogą dorastać nawet do 71 cm długości przy rozpiętości skrzydeł na poziomie od 80 do 110 cm. Ich masa ciała waha się od 0,81 do 3,04 kg. Samice niemal w całości upierzone są na brązowo. Samce wyróżnia natomiast charakterystyczne czarno-białe upierzenie z zielonkawym karkiem. Osobniki płci męskiej podczas zalotów wydają charakterystyczne dźwięki przypominające ludzkie okrzyki. Samice natomiast kwaczą w chrapliwy sposób. Kaczki edredonowe zwykle nie boją się człowieka. Chętnie przebywają w pobliżu ludzkich siedzib.
Zachowanie
Edredony żywią się głównie skorupiakami i mięczakami. Ich ulubionym przysmakiem są małże, na które polują, nurkując w wodzie. Swoje ofiary połykają w całości, a do ich rozdrobnienia dochodzi w żołądku. Miękkopióry jedzą także tułowie krabów. Przed skonsumowaniem tych zwierząt usuwają ich odnóża oraz szczypce.
Liczebność populacji edredonów szacuje się na 1,5–2 miliony osobników w Ameryce Północnej i Europie. Wschodnie tereny Syberii także zamieszkuje duża liczba tych ptaków.
W latach 90. XX wieku w Zatoce Hudsona w Kanadzie zaobserwowano masowe wymieranie kaczek edredonowych. Ten stan rzeczy spowodowany był gwałtownymi zmianami w przepływach lodu.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- CRISPR – czeka nas ulepszanie ludzkiego DNA?
- Czym są zmiany klimatyczne na Ziemi? Jaki jest w nich udział człowieka i jak możemy temu zaradzić?
- Miłość Boga poddana ciężkiej próbie – cz. 2: Sodoma i Gomora
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Common_eider [dostęp: 07.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Rhododendrites. Licencja: CC BY-SA 4.0.