Czapla modra (Ardea herodias) to duży ptak brodzący z rodziny czaplowatych (Ardeidae). Spotkać ją można w pobliżu otwartych zbiorników wodnych i terenów podmokłych w Ameryce Północnej i Środkowej. Występuj również w północno-zachodniej części Ameryki Południowej, na Karaibach oraz Wyspach Galápagos. Sporadycznie ptaka tego ujrzeć można na Azorach. Wędruje czasami do Europy, ale zdarza się to bardzo rzadko. W południowej Florydzie i na Florida Keys występuje biała odmiana czapli modrej. Znana jest ona jako czapla biała. Naukowcy dyskutują, czy jest to jedynie odmiana barwna czapli modrej, czy może jej podgatunek.
Taksonomia
Czaplę modrą po raz pierwszy opisał Karol Linneusz. Miało to miejsce w XVIII wieku. Jej naukowa nazwa wywodzi się z łacińskiego „ardea” oraz starogreckiego „ἐρῳδιός” (erōdios). Słowa te oznaczają „czaplę”.
Opis
Czapla modra to największy gatunek czapli, który występuje w Ameryce Północnej. Rozmiarami ustępuje jedynie czapli olbrzymiej (Ardea goliath) oraz czapli białobrzuchowej (Ardea insignis). Samce są nieco większe od samic, ale poza tym obie płcie wyglądają bardzo podobnie. Czapla modra osiąga długość od 91 do 137 cm. Rozpiętość skrzydeł wynosi od 167 do 201 cm. Waga tego ptaka wynosi od 1,82 do 3,6 kg. Naukowcy wykazali, że samce żyjące na terenie Kolumbii Brytyjskiej ważą średnio 2,48 kg, podczas gdy samice około 2,11 kg. W Nowej Szkocji i Nowej Anglii dorosłe osobniki obu płci ważą średnio 2,23 kg, a w Oregonie – 2,09 kg. Czapla modra jest dwukrotnie cięższa od czapli białej (Ardea alba).
Charakterystyczne cechy czapli modrej to niebiesko-szare lotki oraz kasztanowobrązowe uda. Jej szyja jest szaro-ruda z czarno-białymi prążkami na przedzie. Głowa jest niemal biała, z parą czarnych piór wyrastających nad oczami i opadających z tyłu głowy. Na początku okresu lęgowego na dolnej części szyi i plecach pojawiają się długie pióra ozdobne. Dziób ma kolor żółtawy. W sezonie lęgowym staje się pomarańczowy. Młode osobniki posiadają ciemniejsze upierzenie o jednolitym kolorze. Nie mają pióropuszy, a ich dziób jest szarawo-żółty.
Występowanie i zachowanie
Czapla modra zamieszkuje niemalże całą Amerykę Północną, od Alaski po południowe prowincje Kanady. Zimą jej zasięg rozciąga się na południe przez Florydę, Meksyk i Karaiby, aż do północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Regularnie spotykana jest w Kolumbii i Wenezueli, a w innych częściach kontynentu sporadycznie. Ptaki żyjące na wschód od Gór Skalistych migrują na zimę do południowych wybrzeży Stanów Zjednoczonych lub Ameryki Środkowej, a także północnych wybrzeży Ameryki Południowej.
Czaplę modrą można spotkać zarówno w słodkowodnych jeziorach, jak i słonowodnych bagnach, namorzynach, zalanych łąkach, na brzegach jezior oraz wybrzeżach. Gniazduje zazwyczaj na drzewach lub krzewach w pobliżu wody. Czapla biała z kolei występuje jedynie na południu Florydy, w tym w rezerwacie Great White Heron National Wildlife Refuge na Florida Keys.
Dieta
Głównym pokarmem czapli modrej są ryby. Potrafi ona polować na ryby różnej wielkości, od małych narybków po dorosłe okazy o długości do 60 cm i wadze około 900 g. Preferuje jednak ryby średniej wielkości, mierzące od 10 do 20 cm. Zadowala się każdym rodzajem ryb, w zależności od ich dostępności w danym miejscu. Na przykład w Nowej Szkocji aż 98% diety czapli modrej stanowi flądra. W Kolumbii Brytyjskiej głównymi jej ofiarami są cierniki, kurki i okonie. Z kolei w Kalifornii czaple modre najczęściej żywią się kurkami, okoniami, flądrami i bassami.
Czapla modra nie ogranicza się jednak wyłącznie do ryb. Chętnie zjada również płazy, takie jak żaby leopardzie, żaby ryczące, ropuchy i salamandry, a także gady, w tym małe żółwie i jaszczurki. Potrafi nawet upolować dużego węża, jak np. węża wodnego o długości do 105 cm. Dodatkowo poluje na skorupiaki, jak raki, krewetki czy kraby, a także owady – szarańcze i ważki. W skład jej diety wchodzą również drobne ssaki: ryjówki, szczury, wiewiórki ziemne czy krety. W badaniu, które przeprowadzone zostało w Idaho, naukowcy ustalili, że czaple zjadały norniki. Stanowiły one od 24 do 40% ich diety.
Czaple modre najczęściej żerują samotnie. Stoją w wodzie i wypatrują ofiary, którą następnie połykają w całości. Zdarza się, że próbując połknąć zbyt dużą zdobycz, dławią się. Polują głównie na płytkich wodach, o głębokości poniżej 50 cm. Czasami można je spotkać na polach, gdzie poszukują pożywienia. Zdarza się również, że szybują nad wodą i gwałtownie nurkują, aby złapać zdobycz.
Rozród
Czaple modre rozmnażają się zazwyczaj w koloniach. Wybierają miejsca trudno dostępne dla drapieżników, takie jak drzewa znajdujące się w pobliżu wód. Gniazda budują z patyków. Samice składają od trzech do sześciu blado-niebieskich jaj. Każde z nich mierzy od 5 do 7,6 cm długości. Jaja są inkubowane przez oboje rodziców przez około 27 dni. Samce wysiadują je przez pierwszą część dnia, a samice przez resztę dnia i całą noc.
Pisklęta wykluwają się stopniowo. Rodzice karmią potomstwo. Po około 45-80 dniach, w zależności od lokalizacji, młode ptaki uczą się latać. Po tym czasie nadal wracają do gniazda, aby otrzymywać pokarm od rodziców. Stopniowo jednak zaczynają samodzielnie zdobywać pożywienie. Rozpraszają się w okresie zimowym.
Czaple modre są monogamiczne w danym sezonie lęgowym. Każdego roku jednak szukają nowych partnerów. Mężczyźni przylatują pierwsi i wybierają gniazda, w których zalecają się do samic.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Kosmiczne śmieci – co to? Jak powstają? Czy mogą być niebezpieczne?
- Czy Biblia wyjaśnia epokę lodowcową?
- Czym są zmiany klimatyczne na Ziemi? Jaki jest w nich udział człowieka i jak możemy temu zaradzić?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Great_blue_heron [dostęp: 4.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: DallasPenner. Licencja: CC BY-SA 4.0.