Ryby to wodne, bezowodniowe kręgowce, które oddychają skrzelami. Wyposażone są w płetwy. Posiadają twardą czaszkę. Nie mają natomiast kończyn z palcami. Możemy je podzielić na prymitywne bezżuchwowce, czyli krągłouste (Cyclostomata), oraz częściej spotykane ryby właściwe (Pisces). Do tych ostatnich zaliczamy między innymi chrzęstnoszkieletowe i kostnoszkieletowe. Większość z nich jest zmiennocieplna. Oznacza to, że ich temperatura ciała zależy od temperatury wody. Niektóre duże gatunki, takie jak rekin biały czy tuńczyk, potrafią utrzymywać wyższą temperaturę wewnętrzną. Wiele ryb komunikuje się ze sobą za pomocą sygnałów akustycznych, szczególnie w czasie zalotów. Dźwięki te służą do przyciągania partnerów, odstraszania konkurentów lub koordynowania zachowań w grupie.
Różnorodność
Ryby różnią się od siebie wielkością; od olbrzymiego 16-metrowego rekina wielorybiego po maleńkie kostniki o długości zaledwie 8 milimetrów. Zróżnicowane są również ich zdolności pływackie. Niektóre gatunki — tuńczyk, łosoś czy ostrobok — potrafią pokonać 10-20 długości ciała na sekundę. Inne (węgorze i płaszczki), poruszają się z prędkością nie większą niż 0,5 długości ciała na sekundę.
Typowa ryba jest zmiennocieplna. Ma opływowy kształt przystosowany do szybkiego pływania. Oddycha tlenem pobieranym z wody za pomocą skrzeli. Posiada szczęki i składa jaja. Płetwy występują parzyście – piersiowe i brzuszne oraz pojedynczo (płetwy nieparzyste) – grzbietowa, odbytowa i ogonowa. Skóra pokryta jest łuskami.
Siedlisko
Ryby zamieszkują zarówno ekosystemy słodkowodne, jak i morskie. Znanych jest około 15 200 gatunków słodkowodnych oraz około 14 800 gatunków morskich. Najwięcej różnych ryb morskich spotkać można w regionie Indo-Pacyfiku, a słodkowodnych w dorzeczach rzek tropikalnych lasów deszczowych; zwłaszcza Amazonki, Konga i Mekongu. Ponad 5 600 gatunków zamieszkuje neotropikalne wody słodkie. Wszystko to sprawia, że zwierzęta te stanowią około 10% wszystkich kręgowców na Ziemi.
Ryby są dosłownie wszędzie. Znajdziemy je niemal we wszystkich środowiskach wodnych — od wysokogórskich potoków, gdzie spotkamy pstrągi i kiełbie pospolite, po głębiny abisalne i hadalne oceanów. Najgłębiej żyjącą rybą jest Abyssobrotula galatheae, znaleziona na dnie Rowu Portorykańskiego, na głębokości 8 370 metrów.
Kręgowce te są niezwykle zróżnicowane pod względem tolerancji na temperaturę. Ryba Neopagetopsis ionah żyje w zimnych wodach Oceanu Południowego, w tym pod Lodowcem Szelfowym Filchnera-Ronne’a na szerokości 79°S. Z kolei strumieniak pustynny jak sama nazwa wskazuje, zamieszkuje źródła, strumienie i bagna znajdujące się na pustyniach. Często są to zbiorniki silnie zasolone, gdzie temperatura wody dochodzi do 36°C.
Co ciekawe nieliczne gatunki żyją na lądzie w pobliżu wody. Poskoczki mułowe np. żerują na błotnistych równinach, a pod wodę schodzą tylko po to, by ukryć się w swoich norach. Ryby jaskiniowe z różnych rodzin zamieszkują z kolei podziemne jeziora, rzeki i warstwy wodonośne. Doskonale przystosowały się do życia w ciemnościach.
Pasożyty i drapieżniki
Ryby, podobnie jak inne zwierzęta, cierpią z powodu inwazji pasożytniczych. Niektóre gatunki korzystają z pomocy tzw. ryb-czyścicieli, które pomagają im w usunięciu szkodników znajdujących się na zewnątrz ciała. Najbardziej znany jest wargatek sanitarnik. Zamieszkuje rafy koralowe na Oceanie Indyjskim i Pacyfiku. Te małe ryby prowadzą „stacje czyszczące”, w pobliżu których gromadzą się inne osobniki. By zwrócić na siebie uwagę sprzątaczy, wykonują one charakterystyczne ruchy.
Budowa ciała
Ryba posiada opływowe ciało. Zwykle przybiera ono kształt wrzecionowaty i jest przystosowane do pokonywania oporu wody. Kręgowce te mogą dobrze pływać dzięki naprzemiennym skurczom mięśni znajdującym się po obu stronach kręgosłupa. Tworzą one fale, które przesuwają się wzdłuż ciała. W momencie, gdy taka fala dociera do płetwy ogonowej, siła jest przekazywana wodzie. Popycha to rybę do przodu. Pozostałe płetwy działają jak powierzchnie sterowe — na identycznej zasadzie, jak klapy w samolocie. Pozwalają one zwierzęciu kierować ruchem w dowolnym kierunku. Wiele ryb kostnoszkieletowych posiada wewnętrzny organ zwany pęcherzem pławnym. Dzięki niemu mogą regulować wyporność, zwiększając lub zmniejszając ilość zawartego w nim gazu. Przed drapieżnikami ryby chronią ich łuski. Jednocześnie jednak zwiększają one sztywność ciała i jego masę. Często są silnie refleksyjne; to „srebrzenie” zapewnia kamuflaż na otwartym oceanie.
Układ krążenia
Ryby posiadają zamknięty układ krążenia. Serce pompuje krew w jednym obiegu przez całe ciało. Dla porównania, serce ssaków ma dwa obiegi: jeden do płuc, aby pobrać tlen i drugi do reszty ciała, aby ten tlen dostarczyć. Co istotne krew jest tłoczona przez skrzela.
Układ pokarmowy
Układ pokarmowy ryb składa się z jelita, które ciągnie się od jamy ustnej do odbytu. W ustach znajdują się zęby. Służą one do chwytania zdobyczy, odgryzania lub skubania roślin, a także miażdżenia pożywienia. Za pośrednictwem przełyku pokarm trafia do żołądka. Tam jest przechowywany i częściowo trawiony. Zwieracz, zwany odźwiernikiem, okresowo uwalnia jedzenie do jelita. Wiele gatunków ryb ma wokół niego palcowate wypustki, które zwane są wyrostkami odźwiernikowymi. Ich funkcja pozostaje niejasna. W trawieniu pokarmu niezwykle przydatne są enzymy wydzielane przez trzustkę bezpośrednio do jelita. Wątroba produkuje żółć. Pomaga ona rozbijać tłuszcze na drobne cząsteczki, co ułatwia ich wchłanianie.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Fish [dostęp: 30.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Diliff. Licencja: CC BY 2.5
