Żaba jeziorkowa (Pelophylax lessonae syn. Rana lessonae) to gatunek płaza bezogonowego z rodziny żabowatych (Ranidae). Wraz z żabą śmieszką i żabą wodną wchodzi w skład kompleksu żab zielonych. Łączy je hybrydogeneza. Żaba wodna jest mieszańcem dwóch pozostałych. Do rozrodu potrzebuje jednej z macierzystych populacji. Żaba jeziorkowa wyróżnia się spośród innych żab zielonych mniejszymi rozmiarami. Poza tym w przeciwieństwie do pozostałych żab preferuje mniejsze zbiorniki wodne.
Żaba jeziorkowa ma zielonkawy kolor ciała z ciemnymi plamkami. Samce przybierają szatę godową. Posiadają również dwa worki rezonansowe. Rechoczą zwykle w chórze, unosząc się na powierzchni wody. Po ampleksusie samica składa od 500 do 3000 jaj. Kijanki przeobrażają się po 3-4 miesiącach. Żaba jeziorkowa występuje na rozległych obszarach, sięgając wysokości nawet 1550 m n.p.m. Nie radzi sobie jednak najlepiej w siedliskach zmienionych w wyniku działalności człowieka.
Opis
Żaba jeziorkowa to niewielki płaz, którego długość nie przekracza 8 cm. Samice wyjątkowo mogą osiągać 9 cm. Samce zazwyczaj mierzą około 5 cm, a samice od 6 do 6,5 cm. Grzbiet żaby jeziorkowej przybiera odcienie od trawiastozielonego po żółtozielony. Zdobią go ciemne plamy. U niektórych osobników można zaobserwować jasny, zielonkawy lub żółtawy pas, który ciągnie się wzdłuż środkowej części grzbietu. Tylna część ud może przybierać różne kolory; od żółtego, poprzez pomarańczowy czy brązowy. Rzadziej spotyka się czarne marmurkowanie.
Samce tego gatunku posiadają parzyste worki głosowe. Ich kolor waha się od jasnoszarego, po biały, biało-niebieski lub niebieski. Zaobserwować je można w okolicach końców otworu gębowego. Żaba ta wyróżnia się długim, ostro zakończonym pyskiem oraz smukłą, wydłużoną sylwetką. Charakterystyczny dla niej jest również duży, silnie wypukły wewnętrzny modzel podeszwowy. Modzel piętowy, który ma ostre krawędzie, osiąga długość stanowiącą dwie trzecie długości pierwszego palca.
Gatunek ten charakteryzuje się wyraźnym dymorfizmem płciowym. Samce są mniejsze i bardziej smukłe niż samice. Posiadają rezonansowe worki głosowe, które uwydatniają się szczególnie w okresie rozrodu. W tym czasie samce przybierają godową szatę z żółtą głową i przednią częścią grzbietu w tym samym kolorze. Żaba jeziorkowa różni się od żaby śmieszki mniejszymi rozmiarami ciała, jaśniejszym ubarwieniem oraz krótszymi tylnymi kończynami.
Zasięg występowania
Żaba jeziorkowa występuje na większości obszaru Europy Środkowej – od zachodniego wybrzeża północnej Francji aż po zachodnią część Rosji. Niewielkie populacje tego gatunku można również znaleźć w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Szwecji i Norwegii. Wcześniej uważano, że żaba jeziorkowa jest gatunkiem obcym w Wielkiej Brytanii. Badania wykazały jednak, że angielskie populacje są genetycznie spokrewnione z tymi ze Szwecji i Norwegii.
Żaba jeziorkowa preferuje wilgotne środowiska z gęstą roślinnością, takie jak spokojne, wolno płynące rzeki, stawy, bagna czy mokradła. Zgodnie z danymi Amphibiaweb, populacje tego gatunku przetrwały nawet w obszarach zurbanizowanych i na terenach rybackich. Tworzenie nowych zbiorników wodnych sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się tych płazów.
Systematyka
W przeszłości żaba jeziorkowa była uznawana za rasę żaby wodnej. Obecnie wiadomo jednak, że jest to odrębny gatunek. Co ciekawe, żaba wodna jest hybrydą powstałą ze skrzyżowania żaby jeziorkowej i żaby śmieszki. Ciekawostką jest fakt, że niektórzy badacze nie zaliczają żaby jeziorkowej do tzw. kompleksu Pelophylax esculentus, dawniej znanego jako kompleks Rana esculenta, który obejmuje żabę śmieszkę i wodną.
Początkowo żaba jeziorkowa była klasyfikowana w rodzaju Rana. W 1992 roku Alain Dubois opracował przegląd nadrodziny Ranoidea, w której utrzymał rodzaj Rana – pomimo problemów związanych z jego dużą różnorodnością, szacowaną na ponad 250 gatunków. Dubois wprowadził jednak podział na podrodzaje. Jednym z nich był Pelophylax, obejmujący tzw. żaby wodne Palearktyki. Sam autor przyznał, że jego klasyfikacja miała charakter tymczasowy, stanowiąc punkt wyjścia do dalszych badań.
W 2006 roku Frost i współpracownicy zaproponowali podniesienie Pelophylax do rangi rodzaju, w skład którego, oprócz żaby jeziorkowej, weszły także żaba śmieszka i wodna.
Tryb życia
Trzy środkowoeuropejskie gatunki z rodzaju Pelophylax – blisko spokrewnione ze sobą – mają podobny tryb życia. Żaba jeziorkowa jest aktywna w ciągu dnia. Często można ją spotkać na nasłonecznionych brzegach małych zbiorników wodnych – zwłaszcza w miejscach gęsto porośniętych roślinnością. W razie zagrożenia płaz ten błyskawicznie ucieka do wody, wykonując jeden szybki skok. W porównaniu do większej żaby śmieszki, poszczególne osobniki żaby jeziorkowej zachowują od siebie mniejszy dystans. Dieta żaby jeziorkowej jest bardzo zróżnicowana. Dominują w niej owady, głównie muchówki, które pojawiają się nad wodą. Gatunek ten żywi się także kręgowcami, w tym płazami ogoniastymi.
Rozmnażanie
Żaba jeziorkowa rozpoczyna swoją aktywność w kwietniu. Okres godowy przypada na przełom kwietnia i czerwca. W tym czasie samce przybierają szatę godową i rozkładają się na powierzchni wody, wynurzając głowy oraz worki rezonansowe. Wabią samice charakterystycznym odgłosem, opisywanym jako „koak,” wydawanym z częstotliwością od 30 do 45 dźwięków na sekundę. Dźwięki te przypominają rechot żaby śmieszki, jednak są cichsze i mniej wyraziste. Chóralne koncerty samców można usłyszeć zarówno wieczorami, jak i w ciągu dnia. Samce w okresie godowym przytrzymują partnerki w tzw. ampleksusie, czyli chwytają je pod pachami.
Samice składają jaja, zwane skrzekiem, na dnie zbiorników wodnych, formując kuliste kłęby. Każdy z nich zawiera od 500 do 1000 jaj. Czasem nawet do 3000. Liczba złożonych jaj zależy od wielkości samicy. Larwy, zwane kijankami, wylęgają się po tygodniu z około 45% jaj. Kijanki rosną przez 3–4 miesiące. Osiągają długość do 5 cm – zanim przejdą metamorfozę. Po zakończeniu metamorfozy młode żaby opuszczają zbiornik wodny i migrują w dużych grupach na wilgotne łąki znajdujące się wokół stawu czy jeziora. Do wody powracają po osiągnięciu dojrzałości.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Szpadelek karaibski
- Aleksandretta obrożna
- O tym, jak technologia z pomocą nauki wpływa na nasz świat
- Czym jest czarna dziura?
- Czy Ewangelie są pełne sprzeczności?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Pool_frog [dostęp: 22.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Wikimedia Commons. Licencja: CC BY-SA 3.0.
