Kalinek błękitny (Callinectes sapidus) to gatunek kraba występujący naturalnie w wodach zachodniego Atlantyku i Zatoki Meksykańskiej. Został również wprowadzony do innych regionów świata. Nazwa „Callinectes” pochodzi z języka greckiego. Oznacza „piękny pływak„. Z kolei łacińskie słowo „sapidus” przetłumaczyć można jako „smaczny„.
Kalinek błękitny jest gatunkiem o dużym znaczeniu ekonomicznym i kulinarnym, szczególnie w Stanach Zjednoczonych. Ogromną popularnością cieszy się w Luizjanie, Karolinie Północnej i Południowej, Zatoce Chesapeake, Delaware i New Jersey. Jest to także oficjalny skorupiak stanu Maryland. Jego połów stanowi największą komercyjną gałąź rybołówstwa w tym regionie.
Kalinek błękitny dobrze radzi sobie w zmieniających się warunkach klimatycznych. Wyższe temperatury wody sprzyjają jego rozmnażaniu, a łagodniejsze zimy umożliwiają rozszerzenie zasięgu gatunku.
Opis
Kalinek błękitny to krab z rodziny Portunidae. Gatunek jest przedstawicielem grupy krabów pływających, które charakteryzują się brakiem wewnętrznej, chrzęstnej kolumny w karapaksie (środkowy segment szczypiec). Odróżnia je to od innych przedstawicieli rodziny Portunidae. Dodatkowo męski odwłok kalinka błękitnego ma charakterystyczny kształt litery T. Jest to istotna cecha rozpoznawcza.
Maksymalna szerokość karapaksu wynosi 23 cm (9 cali). W obrębie gatunku występuje dymorfizm płciowy. Dzięki niemu łatwo można rozróżnić samców od samic. Różnice w budowie odwłoka oraz kolorze szczypiec są widoczne gołym okiem. U samców odwłok jest długi i smukły, a u samic szeroki i zaokrąglony. Często używana jest mnemotechnika, w której odwłok samca porównywalny jest kształtem do Pomnika Waszyngtona, a samicy do kopuły Kapitolu Stanów Zjednoczonych. Choć różnice w kolorze szczypców są subtelniejsze, to u samców nieruchoma, stała ich część ma niebieski kolor z czerwonymi końcówkami, a u samic jest pomarańczowa z fioletowymi końcówkami.
Z wiekiem u samic zmienia się kształt odwłoka. Młodsze samice mają odwłok trójkątny, a dorosłe zaokrąglony. Inne gatunki krabów z rodzaju Callinectes, takie jak C. similis czy C. ornatus, mogą być łatwo mylone z kalinkiem błękitnym.
Niepowtarzalny niebieski kolor kalinka błękitnego wynika z obecności różnych pigmentów w jego skorupie. Barwnik krustacyjanina wchodzi w reakcję z czerwonym pigmentem astaksantyną, tworząc zielononiebieską barwę. Po ugotowaniu krustacyjanina rozkłada się, pozostawiając astaksantynę, która nadaje krabowi charakterystyczny, pomarańczowo-czerwony odcień.
Kalinek błękitny – zasięg występowania
Kalinek błękitny jest gatunkiem rodzimym dla zachodnich wód Oceanu Atlantyckiego. Jego zasięg rozciąga się od Cape Cod po Argentynę. Spotkać go można na całym wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej. Został również odnotowany na terenach położonych na północ od Cape Cod – w Zatoce Maine. Może to być efekt rozszerzenia zasięgu gatunku spowodowanego zmianami klimatycznymi. Ponadto skorupiak ten został wprowadzony do wód Japonii oraz Europy. Jego obecność stwierdzono w Morzu Bałtyckim, Północnym, Śródziemnym i Czarnym. Pierwszy zapis na temat jego obecności w wodach europejskich pochodzi z 1901 roku. Zauważono go wówczas w Rochefort, we Francji.
W Grecji kalinek błękitny stał się przedmiotem połowów komercyjnych. Lokalna populacja tego skorupiaka obecnie jest zagrożona wyginięciem właśnie z powodu nadmiernych połowów. Włochy z kolei coraz bardziej świadome szkodliwego wpływu tego gatunku na rodzimą faunę mięczaków – szczególnie w delcie Po i na wybrzeżu Morza Adriatyckiego – podejmują działania mające na celu jego eliminację.
Ekologia
Kalinki błękitne rozmnażają się w wodach o wysokim zasoleniu, takich jak ujścia rzek i estuaria. Stamtąd jaja przenoszone są przez przypływy w kierunku wód otwartych. Larwy przechodzą przez siedem planktonowych (zoealnych) stadiów. Unoszą się blisko powierzchni wody, a ich pokarm stanowią mikroorganizmy. Po ósmej fazie zoealnej larwy przechodzą w formę megalopów, które posiadają małe szczypce, zwane chelipedami. Umożliwiają one chwytanie zdobyczy.
Megalopy migrują ku górze w kierunku ujść estuariów, podążając za przypływami. Ostatecznie, kalinki błękitne docierają do wód o średnim poziomie zasolenia, które stanowią ich główne siedlisko. W wodach estuaryjnych kraby przechodzą do fazy młodocianej, po której zaczynają przypominać dorosłe osobniki.
Wzrost kalinka błękitnego zachodzi przez zrzucenie pancerza, zwane linieniem. Po stwardnieniu nowy pancerz wypełnia się tkanką ciała. Proces twardnienia skorupy przebiega najszybciej w wodach o niskim poziomie zasolenia. Sprzyja temu wysokie ciśnienie osmotyczne. Linienie odzwierciedla przyrost wielkości kraba. Kalinki błękitne w ciągu swojego życia przechodzą około 25 linien. Samice zrzucają pancerz zazwyczaj 18 razy po stadium larwalnym, a samce około 20 razy.
Wzrost i linienie są silnie uzależnione od temperatury oraz dostępności pożywienia. Wyższe temperatury i większa ilość pożywienia skracają czas między linieniami i zwiększają przyrost wielkości podczas zrzucania pancerza. Na proces ten wpływa również zasolenie, a także choroby. W wodach o niskim poziomie zasolenia, linienie przebiega szybciej. Dlaczego? Gradient ciśnienia osmotycznego powoduje szybkie wchłanianie wody do miękkiego pancerza, co pozwala na jego szybsze twardnienie. Działanie chorób oraz pasożytów na wzrost i linienie nie zostało jeszcze do końca wytłumaczone, ale zaobserwowano, że w wielu przypadkach zmniejszają one wzrost między linieniami. Na przykład, rozwój samic zainfekowanych pasożytem Loxothylacus texanus, jest znacznie bardziej spowolniony w porównaniu do samic niezainfekowanych.
W Zatoce Meksykańskiej kalinki błękitne osiągają dojrzałość płciową w ciągu roku po wylęgu. W Zatoce Chesapeake z kolei może to trwać nawet 18 miesięcy. W związku z różnym tempem wzrostu, w Zatoce Meksykańskiej krabobranie odbywa się przez cały rok. W chłodniejszych częściach Stanów Zjednoczonych sezon na połów jest ograniczony do zimniejszych miesięcy.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Karakal stepowy – karakal
- Jemiołuszka (zwyczajna) – jemiołucha
- Kaniony – pamiątki po biblijnym potopie
- Moralne konsekwencje darwinizmu
- Istnienie roślin przed powstaniem światła słonecznego – czy biblijny opis stworzenia jest nieścisły?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Callinectes_sapidus [dostęp: 15.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: The Children’s Museum of Indianapolis. Licencja: CC BY-SA 3.0.
