Dziobak australijski, dziobak (Ornithorhynchus anatinus) to prowadzący częściowo wodny tryb życia endemiczny dla wschodnich stanów Australii (w tym Tasmanii) gatunek ssaka z grupy stekowców, jedynych członków tej gromady składających jaja. Jest ostatnim istniejącym do dziś przedstawicielem swego rodzaju i rodziny, choć znaleziono skamieniałości licznych przedstawicieli tych taksonów.
Dziobak australijski ma wiele nietypowych jak na ssaka cech: składa jaja, wydziela jad i ma dziób. Ujrzawszy go po raz pierwszy, europejscy przyrodnicy byli bardzo zdezorientowani, niektórzy sądzili nawet, że mają do czynienia z dobrze spreparowanym oszustwem.
Dziobak należy do kilku jadowitych ssaków. Samiec posiada na tylnych łapach ostrogi wydzielające jad, zdolny wywołać silny ból u człowieka. Unikatowe cechy dziobaka uczyniły z niego ikonę Australii. Wybrano go jako maskotkę imprez narodowych, przedstawia go też rewers australijskiej dwudziestocentówki. Stanowi także zwierzęcy symbol Nowej Południowej Walii.
Do początku XX wieku polowano na niego dla futra, obecnie podlega ochronie w całym zasięgu swego występowania. Choć programy rozmnażania w niewoli odniosły bardzo ograniczony sukces, a dziobak jest wrażliwy na zanieczyszczenia środowiska, nie jest bezpośrednio zagrożony wyginięciem.
Dziobak posiada płaski ogon, jego ciało pokrywa gęste brązowe futro stanowiące warstwę izolacyjną, pomagającą utrzymać ciepło. Futro zwierząt w promieniowaniu ultrafioletowym wykazuje zdolność do fluorescencji w intensywnym kolorze zielonym i niebieskim. Ogon magazynuje energię w postaci tłuszczu.
Dziobak posiada błonę pławną na stopach i duży, gumowaty dziób. Cechy te wydają się bliższe kaczce niż któremukolwiek ze znanych ssaków. Błona pławna jest większa na przednich łapach i tworzy kierujące się w tył fałdy, gdy zwierzę idzie po lądzie. W przeciwieństwie do dziobów ptasich, w których część górna i dolna są oddzielne, a pomiędzy nimi znajduje się otwór prowadzący do jamy gębowej, pysk dziobaka stanowi organ zmysłowy, a usta leżą poniżej niego. Nozdrza sytuują się na grzbietowej powierzchni dzioba, oczy i uszy zaś w rowku z tyłu od nich. Podczas pływania rowek ten ulega zamknięciu.
Masa ciała dziobaka waha się od 1 do 2,4 kg w przypadku samców, u samic wynosi około 1,7 kg. Samce osiągają 45-60 cm, samica zaś 43 cm całkowitej długości ciała. Obserwuje się trwałe regionalne różnice w średniej wielkości zwierzęcia, nie podlegają one jednak żadnej regule związanej z klimatem i mogą być spowodowane innymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak drapieżnictwo czy obecność ludzi.
Dziobaki charakteryzują się dość niską, jak na ssaki, temperaturą ciała – 32℃.
Zwierzęta te budują krótkie i owalne w przekroju nory, często w plątaninie korzeni. Można się na nie natknąć blisko wody – obok strumienia lub rzeki.
Jaja dziobaka są małe, skórzaste, o średnicy ok. 11 mm. Rozwijają się w macicy przez ok. 3-4 tygodnie, a kolejne 10-11 dni poza organizmem matki.
Dziobak wiedzie po części wodny tryb życia. Jest doskonałym pływakiem, w czym pomaga mu odpowiedni kształt kończyn przednich. Na lądzie porusza się w sposób właściwy gadom – nogi leżą po bokach tułowia, a nie pod nim.
Zamieszkuje niewielkie strumienia i rzeki. Ma szeroki zasięg występowania, od zimnych wzgórz Tasmanii i Alp Australijskich do tropikalnych lasów deszczowych.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Dubiel
- Oblaczek granatek
- Zmartwychwstanie Chrystusa? Oto dowody!
- Hetyci potwierdzają wiarygodność Biblii
- Czwarta rewolucja przemysłowa a nasze człowieczeństwo – część 1
Źródła
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Dziobak_australijski
- https://cep.uj.edu.pl/ciekawostki/-/journal_content/56_INSTANCE_n6xsHie4W8iP/139445489/153185461
- https://parenting.pl/dziobak-australijski-co-to-za-zwierze
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Peter Scheunis. Licencja: CC BY 1.0.
