Bernikla obrożna (Branta bernicla) to niewielka gęś z rodzaju Branta. Wyróżnia się trzy podgatunki. Wszystkie zimują na wybrzeżach strefy umiarkowanej i rozmnażają się na arktycznej tundrze.
Ciekawostka: pole naftowe Brent otrzymało nazwę od tego gatunku.
Taksonomia
Gatunek opisał w 1758 roku Karol Linneusz pod nazwą Anas bernicla. Jako typowe miejsce występowania wskazał Europę. W 1761 roku zawęził je do Szwecji. Obecnie bernikla obrożna należy do rodzaju Branta, wprowadzonego w 1769 roku przez Giovanniego Scopoliego.
Dawniej wierzono, że wykluwają się z muszli skorupiaka zwanego berniklą. Ten mit powstał w XII wieku. Wynikał z niewiedzy o migracjach ptaków. Uważano, że ptaki te nie zakładają gniazd, ani nie składają jaj. Legenda przetrwała do XVIII wieku. W Irlandii katolicy uznawali ten gatunek za rybę i jedli go w piątki.
Podgatunki
Rozpoznano trzy podgatunki:
1. B. b. nigricans – rozmnaża się w północno-wschodniej Syberii, na Alasce i w północno-zachodniej Kanadzie.
2. B. b. bernicla – rozmnaża się w północno-zachodniej i środkowej Rosji.
3. B. b. hrota – rozmnaża się w północno-wschodniej Kanadzie, na Grenlandii i Svalbardzie.
Wygląd
Bernikla obrożna to niewielka gęś o krótkim dziobie. Ma 55–66 cm długości i waży 0,9–2,2 kg. Jej podogonie jest białe, a ogon krótki i czarny.
Podgatunek B. b. bernicla ma ciemnobrązowe ciało i czarną szyję z małymi białymi plamkami. Żyje na wybrzeżach Syberii, zimuje w Europie. Populacja liczy około 250 tys.
B. b. hrota ma jasny brzuch i szarobrązowe ciało. Zimuje głównie na wschodnim wybrzeżu USA. Mniejsze populacje występują w Irlandii, Szkocji i północnej Francji.
B. b. nigricans jest czarnobrązowa z białymi plamami. Żyje w Kanadzie, na Alasce i na Syberii. Zimuje głównie na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. Populacja liczy około 125 tys.
Proponowano jeszcze czwartą formę – tzw. szarobrzuchą. Jest ona wynikiem krzyżowania dwóch podgatunków.
Zachowanie
Zimą bernikle tworzą luźne grupy rodzinne. Podczas migracji i rozmnażania podgatunki mogą się mieszać. W niektórych przypadkach ptaki trafiają poza swoje typowe trasy migracyjne.
Siedlisko
Bernikla obrożna zimą przebywa głównie na wybrzeżach. Rzadko oddala się od pływowych estuariów. Żywi się zosterą (Zostera marina) i makroglonami. Na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej zaczęła jeść sałatę morską (Ulva) po pladze zoster w 1931 roku. Plaga niemal całkowicie wyniszczyła te rośliny, co prawie doprowadziło do wyginięcia bernikli. Ptaki, które przetrwały, zmieniły dietę i zaczęły jeść glony. Zostera stopniowo wróciła, ale bernikle nadal jedzą oba pokarmy. Podobny kryzys w latach 30. XX wieku dotknął bernikle w Irlandii.
W ostatnich dekadach ptaki zaczęły korzystać z pól uprawnych blisko wybrzeży. Jedzą tam trawę i oziminy. Prawdopodobnie nauczyły się tego, naśladując inne gęsi. Duży wzrost liczby ptaków mógł zmusić je do tej zmiany.
W latach 80. XX wieku ich populacja wzrosła do 400–500 tysięcy. Możliwe więc, że estuaria przestały wystarczać jako źródło pokarmu.
W sezonie lęgowym bernikle wybierają nisko położoną, wilgotną tundrę. Tam żerują i zakładają gniazda.
Gniazdo jest miseczkowate, wyścielone trawą i puchem. Zwykle znajduje się na wzniesieniu, blisko małych stawów.
Status ochrony
Bernikla obrożna jest uznawana za gatunek najmniejszej troski (Least Concern). Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) ocenia, że nie jest zagrożona. Gatunek ten podlega również ochronie w ramach porozumienia AEWA, które dotyczy wędrownych ptaków wodnych Afryki i Eurazji.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Wargacz tynka – wargacz linek
- Jaszczurka zielona
- Co mówił Jezus Chrystus o wydarzeniach z Księgi Rodzaju?
- Czy Jezus zniósł Prawo Boże?
- Przykazania Boże – zmienne czy niezmienne?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Brant_(goose) [dostęp: 29.11.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Andreas Trepte. Licencja: CC BY-SA 2.5.
