Przykazania Boże – zmienne czy niezmienne?

Dekalog jest jedynym fragmentem Pisma Świętego zapisanym bezpośrednio przez Boga. Bóg sam zapisał przykazania na kamiennych tablicach (Wj 24,12; 31,18; 32,16). W starożytności tylko najważniejsze treści zapisywano na kamieniu. W ten sposób Bóg podkreślił ważność i niezmienność Dekalogu.

Czy można zmienić Dekalog Boży?

Prawo Boże odzwierciedla charakter Boga, dlatego nie można do niego niczego dodać ani ująć: „Niczego nie dodacie do tego, co ja wam nakazuję, i niczego z tego nie ujmiecie, przestrzegając przykazań Pana, waszego Boga, które ja wam nakazuję” (Pwt 4,2). Człowiek, który poważyłby się na zmianę w Dekalogu, postawiłby siebie ponad Bogiem, a tym samym dopuściłby się odstępstwa i bluźnierstwa.

W Piśmie Świętym jest kilka przestróg przed dodaniem lub odjęciem czegoś z Prawa Bożego (Pwt 4,2; Prz 30,6; Mt 5,17-18; Ap 22,18-19). Znajduje się w nim nawet proroctwo, że pojawi się instytucja religijna, która spróbuje zmienić przykazanie Boże dotyczące czasu, a więc dnia, który Bóg uznał za święty, gdyż to jest jedyne przykazanie Dekalogu, które ma związek z czasem (Dn 7,25)¹.

Biblijna wersja przykazań

Dekalog Boży można znaleźć w dwudziestym rozdziale Księgi Wyjścia. Poniższy przekład pochodzi z Biblii w tłumaczeniu księdza Jakuba Wujka:

1. „Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
2. Nie uczynisz sobie obrazu rytego ani żadnej podobizny tego, co jest na niebie w górze i co na ziemi nisko, ani z tych rzeczy, które są w wodach pod ziemią. Nie będziesz się im kłaniał ani służył. Ja jestem Pan, Bóg twój, mocny, zawistny, karzący nieprawość ojców na synach do trzeciego pokolenia tych, którzy mnie nienawidzą; a czyniący miłosierdzie tysiącom tych, którzy mnie miłują i strzegą przykazań moich.
3. Nie będziesz brał imienia Pana, Boga twego, nadaremno; bo nie będzie miał Pan za niewinnego tego, który by wziął imię Pana Boga swego, nadaremno.
4. Pamiętaj, abyś dzień sobotni święcił. Sześć dni robić będziesz i będziesz wykonywał wszystkie roboty twoje; ale dnia siódmego sabat Pana, Boga twego, jest: nie będziesz wykonywał weń żadnej roboty, ty i syn twój, i córka twoja, sługa twój i służebnica twoja, bydlę twoje i gość, który jest między bramami twymi. Przez sześć dni bowiem czynił Pan niebo i ziemię, i morze, i wszystko, co w nich jest, a odpoczął dnia siódmego; i dlatego pobłogosławił Pan dniowi sobotniemu i poświęcił go.
5. Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie.
6. Nie będziesz zabijał.
7. Nie będziesz cudzołożył.
8. Nie będziesz kradzieży czynił.
9. Nie będziesz mówił fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu twemu.
10. Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego, ani nie będziesz pragnął żony jego, ani sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnej rzeczy, która jego jest” (Wj 20,3-17).

Katechizmowa wersja przykazań

Dekalog w katechizmach niektórych kościołów wygląda inaczej, gdyż usunięto z niego II przykazanie Boże, które zakazuje oddawania czci obrazom i posągom, a także rozdzielono X przykazanie na dwie części, aby zachować liczbę dziesięć. Dlatego ostatnie przykazanie w katechizmowej wersji Dekalogu nie zawiera orzeczenia i zaczyna się od słowa „Ani”. 

W swoim katechizmie ksiądz prof. Franciszek Spirago przyznał, że Kościół: „Drugie przykazanie, dotyczące czci obrazów, złączył z pierwszym, natomiast dziesiąte przykazanie Boże rozdzielił na dwa osobne przykazania (…). Nakaz święcenia sabatu przemienia Kościół na nakaz święcenia niedzieli”².

Potwierdził to katolicki kardynał James Gibbons (1834-1921), który oświadczył w imieniu swego kościoła: „Możecie przeczytać Biblię od Księgi Rodzaju po Apokalipsę i nie znajdziecie ani jednej linijki autoryzującej świętość niedzieli. Pismo Święte nakazuje święcenie soboty, dnia, którego my nie święcimy”³.

O zmianach w Dekalogu Bożym, które wymienił ksiądz prof. Spirago oraz kardynał Gibbons, można przekonać się naocznie, porównując powyższy Dekalog Boży z jego poniższą wersją katechizmową:

1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
2. Nie będziesz brał imienia Pana, Boga twego, nadaremno.
3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
4. Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył i dobrze ci się powodziło.
5. Nie zabijaj.
6. Nie cudzołóż.
7. Nie kradnij.
8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
9. Nie pożądaj żony bliźniego swego.
10. Ani żadnej rzeczy, która jego jest.

Jezus przestrzegł, że w prawie Bożym nie może ulec zmianie nawet „ani jedna jota i kreska” (Mt 5,17). Jota i kreska były najmniejszymi znakami w piśmie hebrajskim. Paweł z Tarsu potwierdził, że Dekalog „jest święty i przykazanie jest święte i sprawiedliwe, i dobre” (Rz 7,13). Jakub nazwał prawo Boże „prawem wolności”, przyrównując je do zwierciadła, które pokazuje nam, gdzie jesteśmy brudni (Jk 2,25). Przykazania Boże odgrywają ważną rolę także dlatego, że prowadzą nas grzeszników „do Chrystusa, abyśmy z wiary zostali usprawiedliwieni” (Ga 3,24).

Zapraszamy także do przeczytania podobnych tematycznie artykułów:

• Tydzień i szabat – wynalazek babiloński czy żydowski?
• Dlaczego tydzień liczy siedem dni?
• Monoteizm abrahamowy – ewenement w historii religii

Przypisy

1. Jacques B. Doukan, Wizja przyszłości w starożytnej księdze, Warszawa 2001, s. 117-124; Jonatan Dunkel, Apokalipsa: Proroctwa o czasach końca, Mszczonów 2023, s. 40-44, 53-56.

2. Franciszek Spirago, Katolicki Katechizm Ludowy, t. 2, Mikołów-Warszawa 1911, s. 65-66.3. James Gibbons, The Faith of Our Fathers, Baltimore 1895, s. 89.

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.