Ankylozaury do góry nogami – dlaczego?

Ankylozaury to rodzaj dinozaurów pancernych. Jak wskazują dotychczasowe wykopaliska, większość odkrytych skamieniałości ankylozaurów zostało odnalezionych w pozycji brzuchem do góry. Naukowcy spróbowali dociec, dlaczego tak jest.

Ankylozaury – domniemane przyczyny pozycji pochówku 

Kilka lat temu zespół naukowców poinformował w artykule naukowym, że udało się wyjaśnić, dlaczego ankylozaury znajdują się w osadach skalnych do góry nogami¹. Główny autor, dr Jordan Mallon z Kanadyjskiego Muzeum Przyrody w Ottawie w Ontario, współpracował z naukowcami z Royal Tyrrell Museum of Paleontology w Albercie i badaczami pancerników z Valdosta State University w Georgii. 

Przede wszystkim naukowcy chcieli zweryfikować, czy rozpowszechniony pogląd o odwróconych do góry brzuchem ankylozaurach jest zgodny z rzeczywistością. A ponadto postanowili przetestować niektóre proponowane wyjaśnienia tego zjawiska, by sprawdzić ich wiarygodność.

1. Niezdarne ankylozaury

Jedna z koncepcji mówiła o tym, że ankylozaury były stworzeniami wielce niezdarnymi, dlatego potykały się lub staczały ze wzgórz i tak umierały. Jednak taki pomysł trudno pogodzić z jednoczesnym twierdzeniem, że ankylozaury istniały przez około 100 milionów lat. Gdyby faktycznie były tak niezdarne, nie odniosłyby rzekomego sukcesu ewolucyjnego². Dlatego badacze wykluczyli taką możliwość.

2. Ataki drapieżników

Inna koncepcja mówiła, że ankylozaury padały ofiarą głodnych mięsożerców, które przewracały opancerzone dinozaury na plecy, by móc zajadać się ich miękkim podbrzuszem. Aby przekonać się, czy hipoteza ta jest prawdopodobna, zespół “wziął pod lupę” 36 okazów z całej prowincji Alberta, z których 26 (a zatem ponad 70%) zostało osadzonych do góry nogami.

Naukowcy przebadali 32 ankylozaury pod względem śladów ugryzień (te 32 okazy miały wystarczającą liczbę skamieniałych kości do badań pod tym kątem). Okazało się, że jakiekolwiek ślady aktywności mięsożerców posiadał tylko jeden ankylozaur¹. Dlatego naukowcy odrzucili również to wyjaśnienie “odwróconego” pochówku tych zwierząt.

3. Przewrócone zwłoki

Trzecia koncepcja głosiła, że ankylozaury mogły napuchnąć i przewrócić się do góry nogami, gdyż – jak sugerowali niektórzy – zdarza się to czasami martwym pancernikom, które giną w wypadkach drogowych (gdy proces rozkładu postępuje, ciało i kończyny zwierzęcia puchną, co rzekomo prowadzi do przewrócenia się zwłok na plecy)³. Jednak w rzeczywistości obserwacje zabitych przez pojazdy pancerników są problematyczne. Mamy tu bowiem do czynienia z wieloma mylącymi zmiennymi, do których należą m.in. czas uderzenia, ilość uderzeń czy aktywność padlinożerców.

Dlatego naukowcy wykonali dwa rodzaje badań. Zbadali w terenie 174 martwe pancerniki, nie znajdując związku między puchnięciem a pozycją do góry brzuchem – zwierzęta z jednakową częstotliwością występowały w każdej możliwej pozycji. 

Drugi test był bardziej rygorystyczny. Martwe pancerniki w liczbie 22 umieszczono na płaskim kawałku ziemi i każdy z nich został przykryty nieprzezroczystym plastikowym pojemnikiem obciążonym cegłą, by nie mogły się do nich dobrać padlinożerne kręgowce – 10 ułożono brzuchem do ziemi, 6 na prawym boku, 6 na lewym boku. Okazało się, że tylko sześć po opuchnięciu przewróciło się na plecy (trzy ułożone na prawym boku i trzy ułożone na lewym boku). Cała analiza pokazała, że prawdopodobieństwo opuchnięcia i przewrócenia się brzuchem do góry jest takie samo jak opuchnięcia i nieprzewrócenia się¹.

Dlatego naukowcy odrzucili i tę przyczynę spoczynku ankylozaurów w osadach w pozycji do góry nogami.

Czwarta koncepcja trafia w sedno

Pozostała ostatnia hipoteza – pęcznienia i unoszenia się na wodzie. Naukowcy przetestowali tę koncepcję, wykorzystując modelowanie komputerowe. Okazało się, że zwierzęta miały tendencję do łatwego przewracania się do góry nogami w wodzie. Szczególnie nodozaury – ankylozaury bez kostnej buławy na ogonach – najłatwiej przewracały się przy najmniejszym przechyleniu. Ankyozaury z buławami były bardziej stabilne, ale i tak mogły przewrócić się na plecy¹.

Badacze zwrócili uwagę także na to, że wiele skamieniałości ankylozaurów, a zwłaszcza nodozaurów, powszechnie odkrywanych jest w osadach morskich¹. A to samo dotyczy większości skamieniałości dinozaurów znalezionych w całej Europie⁴. Dlatego wielu świeckich naukowców twierdzi, że te wszystkie dinozaury powpadały do rzek i wypłynęły na morze. Ale dlaczego tak miałoby się stać? Czy to jest dobre wyjaśnienie obserwowanego zjawiska?

Utopione ankylozaury

Najbardziej logiczną odpowiedzią na to globalne zjawisko wydaje się ogólnoświatowy potop. Fale podobne do tsunami szybko pochłonęły ankylozaury, które przewróciły się do góry nogami, a następnie spoczęły w osadach – tak szybko, że ich kości mogły ulec fosylizacji i przetrwać do dzisiejszych czasów. 

Potop wyjaśnia także obecność w osadach morskich tak wielu skamieniałości dinozaurów, jak również mieszanie się skamielin morskich z niemorskimi⁵. A zatem sprawozdanie biblijne dostarcza nam odpowiedzi, co tak naprawdę się stało.

Przypisy

1. Mallon, J. C. et al. 2018. A “bloat-and-float” taphonomic model best explains the upside-down preservation of ankylosaurs. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 497: 117-127.
2. Flipside of a dinosaur mystery: ‘Bloat-and-float’ explains belly-up ankylosaur fossils. PhysOrg. Posted on phys.org February 28, 2018; dostęp: 7.11.2022.
3. Carpenter, K. 1984. Skeletal reconstructions and life restoration of Sauropelta (Ankylosauria: Nodosauridae) from the Cretaceous of North America. Canadian Journal of Earth Science. 21 (12): 1491-1498.
4. Clarey, T. 2015. Dinosaurs in Marine Sediments: A Worldwide Phenomenon. Acts & Facts. 44 (6): 16.
5. Clarey, T. 2016. Fresh Water and Salt Water Don’t Mix. Acts & Facts. 45 (11): 9.

Opracowano na podstawie: T. Clarey, „Genesis flood explains bloat-and-float dinosaurs”, opublikowane na icr.org 26 marca 2018.