Ptasia mądrość – przypadkowa czy celowa?

Zobacz również

Ironiczne wyrażenie “ptasi móżdżek”, którym czasem określa się osobę uznaną za głupią, już dawno powinno zostać uznane za nieaktualne. Wiemy bowiem, że ptaki to bardzo inteligentne stworzenia, pomimo małych rozmiarów ich mózgów. Dla przykładu przedstawiamy dziś pokrótce mądrość trzech gatunków ptaków.

Udawany deszcz, czyli mądrość słonki zwyczajnej

Słonka zwyczajna to ptak o skromnym upierzeniu, zamieszkujący strefę lasów Eurazji. Większą część życia jest aktywna w nocy, gdy bez przeszkód może zajadać się głównie dżdżownicami, ale również innymi bezkręgowcami czy niektórymi materiałami roślinnymi. Obserwując okolicę swoimi nietypowo osadzonymi oczami – przesuniętymi do tyłu i wierzchu głowy – przy widzeniu jednoocznym 360°, słonka wykorzystuje swój cienki, długi dziób do zbierania pożywienia z lub spod mokrych powierzchni, takich jak wilgotna leśna ziemia, błotniste łąki lub wilgotne gleby w zaroślach. Jest nieprzeciętnym łakomczuchem, czasami potrafi dzień w dzień zjeść równowartość własnej masy ciała w dżdżownicach!1

Co ciekawe, słonki znają pewne zwyczaje dżdżownic. Mianowicie, w czasie suszy dżdżownice przemieszczają się w głąb ziemi do niższych, wilgotnych miejsc. Ale gdy pada deszcz, wyczuwają drgania gruntu wywołane przez krople deszczu. Wówczas prędko wydostają się na powierzchnię gleby, by uniknąć utonięcia. Słonki wykorzystują wiedzę o tych dżdżownicowych praktykach i są tak sprytne, że potrafią za pomocą skrzydeł imitować opady deszczu na ziemię. Kładą swoje ciała płasko na ziemi i bębnią skrzydłami po powierzchni. W ten sposób jedzenie samo do nich przychodzi!2

Skąd taka mądrość u słonek zwyczajnych? 

Błyskawiczna komunikacja, czyli mądrość miodojadów

Miodojady to ptaki występujące głównie w Australii i Nowej Gwinei. Naukowcy odkryli u nich niezwykle szybką sygnalizację, będącą częścią skomplikowanej, wieloczęściowej wiadomości3.

Kiedy miodojadowi zagraża jakiś drapieżnik – na przykład jastrząb – wówczas błyskawicznie przekazuje on swoim pobratymcom alarmującą informację. Ponieważ jastrząb dostrzegłszy miodojada, zaczyna pikować w kierunku swojego celu z bardzo dużą prędkością, miodojad ma jedynie ułamek sekundy, by uciec i ukryć się. I w tym tak krótkim czasie oprócz wykonywania szybkich manewrów wydaje również dwustopniowy sygnał alarmowy.

Oczywiście inne rodzaje zwierząt także informują się wzajemnie o niebezpieczeństwie za pomocą powtarzających się dźwięków. Jednak dostarczenie takiej informacji zajmuje często więcej czasu niż w przypadku miodojada.

Miodojad potrafi przekazać błyskawicznie szybką wiadomość bogatą w informacje. W pierwszej nucie alarmu wysyła komunikat dotyczący pilności, dzięki czemu inne miodojady mogą szybko zareagować, ukrywając się. Następnie dodaje bardziej szczegółowe informacje o tym, jak długo muszą pozostać w ukryciu. A ten przekaz będzie się wydłużać wraz z rozwojem sytuacji i poziomem zagrożenia.

Skąd taka mądrość u miodojadów?

Talent muzyczny, czyli mądrość srokacza czarnogardłego

Kilka lat temu międzynarodowy zespół naukowców opisał niezwykłe umiejętności niektórych ptaków śpiewających. Niezwykłe, ponieważ dorównują wirtuozerii muzyków jazzowych4.

I tak na przykład srokacz czarnogardły podobnie jak inne ptaki śpiewające posiada poczucie rytmu i zdolność do synchronizacji. Ale oprócz tego potrafi “na poczekaniu” wprowadzać innowacje w repertuarze muzycznym przy jednoczesnym zachowaniu matematycznych zasad muzycznych dotyczących tonu i tempa.

Constance Scharff, która nadzoruje laboratorium zachowań zwierząt na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim i która jest współautorką wspomnianej wyżej pracy, stwierdziła:

Srokacze czarnogardłe, podobnie jak muzycy jazzowi, bawią się swoimi melodiami, utrzymując w równowadze powtórzenia i wariacje5.

Podsumowanie

Co łączy słonkę zwyczajną, miodojady i srokacza czarnogardłego? Niesamowicie twórcze oprogramowanie i bioinżynieria, których powstania nie sposób wyjaśnić czasem i przypadkiem. Nie dziwi więc fakt, że jak dotąd nikt takiego wyjaśnienia nie podał do naszej wiadomości. Biblia natomiast sprawozdaje, że Wszechmogący Bóg stworzył ptaki swoim słowem – i to ma sens.


Przypisy

  1. Benvie, N. 2004. Scotland’s Wildlife. Edinburgh, UK: National Trust of Scotland, Aurum Press, 56.
  2. Hennigan, T. 1997. American Woodcock: A Wonderfully Bizarre Bird. Creation. 19(4): 54-55.
  3. Potvin, D.A. et al. 2018. Birds Learn Socially to Recognize Heterospecific Alarm Calls by Acoustic Association. Current Biology. DOI: 10.1016/j.cub.2018.06.013.
  4. Janney, E., et al. 2016. Temporal regularity increases with repertoire complexity in the Australian pied butcherbird’s song. Royal Society Open Science. 3 (9): 160357.
  5. Maskevich, D. 2016. Research Finds That Birds Behave Like Human Musicians. New Jersey Institute of Technology. Posted on nijt.edu; dostęp: 02.11.2022.

Opracowano na podstawie: J. J. S. Johnson, „Woodcocks: fit for different situations”, opublikowane na icr.org 31 marca 2020; J. P. Tomkins, „High-speed bird communication is complex”, opublikowane na icr.org 6 kwietnia 2020; J. P. Tomkins, „Musical bird maestros befuddle evolution”, opublikowane na icr.org 20 października 2016.

Zobacz również

Popularne artykuły

Mit ewolucji małpy w człowieka

Czy oparcie całej gałęzi nauki o pochodzeniu o mit ewolucji ma sens? Przeciętny czytelnik często wiedziony jest do przekonania,...

Rasy ludzkie – co mówi nauka?

Podobno ludzie dzielą się na odrębne rasy. Taki podział stał się krzywdzący dla wielu grup etnicznych. Dodatkowo teoria ewolucji wzmocniła takie zjawiska,...

Obrzydliwa tajemnica Darwina… jeszcze bardziej obrzydliwa!

Problem braku form przejściowych w zapisie kopalnym zauważył sam Karol Darwin, stwierdzając, że jest to argument przeciwko zaproponowanej przez niego koncepcji stopniowej...
Skip to content