Albatros wędrowny (Diomedea exulans) to gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Zamieszkuje oceany południowej półkuli. Rozmiarem dorównuje południowemu albatrosowi królewskiemu. Posiada największą znaną rozpiętość skrzydeł wśród wszystkich żyjących ptaków. To również jeden z najbardziej dalekosiężnych gatunków. Niektóre osobniki potrafią okrążyć Ocean Południowy trzykrotnie w ciągu jednego roku. Pokonują wówczas ponad 120 000 km.
Taksonomia
Albatros wędrowny, opisany przez Carla Linneusza w 1758 roku, został odkryty na Przylądku Dobrej Nadziei. Szwedzki przyrodnik nadał mu nazwę Diomedea exulans. Łacińskie exulans oznacza „wędrowca” lub „wygnanego”. Doskonale oddaje to naturę tego ptaka, które jest w stanie przemierzać ogromne odległości. Typowe miejsce występowania tego gatunku to Georgia Południowa. Eksperci podzielili albatrosy wędrowne na cztery osobne gatunki. Do tej grupy zaliczają się D. antipodensis, D. dabbenena, D. exulans i D. gibsoni, które tworzą tzw. kompleks gatunków wędrownego albatrosa.
Podgatunki
Autorzy „Kompletnej listy ptaków świata” wyróżniają pięć podgatunków albatrosów:
- Albatros atlantycki (Diomedea (exulans) dabbenena) – gniazduje głównie na wyspie Gough, choć dawniej występował także na Tristan da Cunha. W 2016 roku na wyspie Inaccessible stwierdzono nieregularnie gniazdujące 2-3 pary.
- Albatros białolicy (Diomedea (exulans) amsterdamensis) – występuje na wyspie Amsterdam.
- Albatros różowodzioby (Diomedea (exulans) antipodensis) – zamieszkuje Wyspy Antypodów i Wyspę Campbella, będące częścią Nowej Zelandii.
- Albatros auklandzki (Diomedea (exulans) gibsoni) – gniazduje na Wyspach Auckland.
- Albatros wędrowny (Diomedea (exulans) exulans) – spotykany na Georgii Południowej, Wyspach Księcia Edwarda, Wyspach Crozeta, Wyspach Kerguelena i wyspie Macquarie.
Opis
Upierzenie albatrosa wędrownego różni się w zależności od płci, wieku i podgatunku. Stałym elementem jest różowy dziób oraz białe pokrywy podskrzydłowe. Dorosłe osobniki mogą mieć upierzenie od czysto białego po ciemnobrązowe. Ich skrzydła są całkowicie czarne lub czarne z białymi pokrywami i barkówkami. Dymorfizm płciowy nie występuje we wszystkich podgatunkach.
U przedstawicieli D. e. exulans samce są całkowicie białe – poza skrzydłami. To jedyne albatrosy wędrowne o takim ubarwieniu. Czysto białe nie są natomiast samice. U dorosłych D. e. amsterdamensis zarówno samce, jak i samice są ciemnobrązowe, z białymi przodami głów i czarnymi wierzchami. Białe są także ich gardła i brzuchy. Odróżnia je to od młodych osobników. Z kolei u D. e. antipodensis ptaki obu płci mają brązową przepaskę na piersi. Starsze samce są białe z brązowymi plamami. Samice są ciemniejsze, zwłaszcza od spodu, z zawsze białym przodem głowy. Przedstawiciele D. e. dabbenena z wiekiem jaśnieją, ale nigdy nie osiągają takiego odcienia bieli, jak dorosłe samce podgatunku nominatywnego. Samice mają więcej brązowych plam i mniej bieli na skrzydłach.
Rozmiar
Albatros wędrowny to ptak o największej rozpiętości skrzydeł spośród wszystkich żyjących gatunków. Może ona przekraczać 3,5 metra. Przyrodnicy zarejestrowali osobniki o skrzydłach sięgających nawet 3,7 metra. Pojawiły się także doniesienia o ptakach z rozpiętością skrzydeł dochodzącą do 4,22, a nawet 5,3 metra. Meldunki te nie zostały jednak potwierdzone. Albatros wędrowny potrafi szybować przez wiele godzin bez konieczności machania skrzydłami. Wykorzystuje prądy powietrzne.
Długość ciała tego ptaka wynosi od 107 do 135 centymetrów. Samice są nieco mniejsze od samców. Dorosłe osobniki ważą od 5,9 do 12,7 kilograma. Samce na Wyspie Macquarie średnio ważyły 8,4 kilograma, a samice 6,2 kilograma. Na Wyspach Crozeta masa samców wynosiła średnio 9,44 kilograma, a samic 7,84 kilograma. W innych badaniach na tej samej wyspie dorosłe samce osiągały średnią wagę 10,92 kilograma, a samice 8,87 kilograma. W przypadku młodych albatrosów ich waga może wynosić nawet 16,1 kilograma. Nadmiar tłuszczu tracą w trakcie lotu.
Zasięg występowania
Albatros wędrowny rozmnaża się na wyspach Georgia Południowa, Crozet, Kerguelena, Wyspach Księcia Edwarda oraz Macquarie. Przez cały rok można go spotkać żerującego w okolicach półwyspu Kaikōura na wschodnim wybrzeżu Wyspy Południowej w Nowej Zelandii. Jego zasięg obejmuje wszystkie południowe oceany między 28° a 60° szerokości geograficznej. Niektóre osobniki potrafią trzykrotnie okrążyć Ocean Południowy w ciągu jednego roku. Pokonują wówczas dystans ponad 120 000 km. Albatrosy wędrowne spędzają większość życia w powietrzu, lądując jedynie w celu rozmnażania się i żerowania. Choć trudno dokładnie zmierzyć pokonywane przez nie każdego roku dystanse, to jeden z obrączkowanych ptaków przebył 6 000 km w ciągu dwunastu dni.
Pożywienie
Albatrosy wędrowne pokonują ogromne odległości w poszukiwaniu pożywienia. Zazwyczaj żerują na otwartych wodach oceanicznych. Inne gatunki, takie jak np. albatrosy królewskie preferują płytsze wody bliżej szelfów kontynentalnych. Albatrosy wędrowne zdobywają pokarm na powierzchni wody, głównie za dnia. Nie umieją nurkować. Podczas lotu osiągają prędkości nawet do 135 km/h. Ich dieta składa się z głowonogów, małych ryb i skorupiaków.
Rozmnażanie
Albatros wędrowny tworzy monogamiczne pary na całe życie. Rozmnaża się co dwa lata. W okresie lęgowym ptaki te tworzą luźne kolonie na odizolowanych wyspach Oceanu Południowego. Podczas zalotów rozkładają skrzydła, machają głowami i uderzają dziobami. Wydają przy tym dźwięki przypominające ryki. W repertuarze albatrosów wędrownych można znaleźć szeroki wachlarz sygnałów, od krzyków i gwizdów po chrząknięcia i kląskanie dziobem. Samica składa jedno białe jajo o długości około 10 cm. Gniazda są dużymi misami zbudowanymi z traw i torfu. Mają metr szerokości u podstawy i pół metra u szczytu. Inkubacja trwa około 11 tygodni. Uczestniczą w niej oboje rodzice. Młode nie rozpoczynają rozmnażania przed 11-15 rokiem życia. Około 31,5% z nich przeżywa pierwsze lata. Albatrosy wędrowne mogą żyć ponad 50 lat.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Czym są zmiany klimatyczne na Ziemi? Jaki jest w nich udział człowieka i jak możemy temu zaradzić?
- Zagłada czy ratunek – jaka czeka nas przyszłość?
- Czy Biblia wyjaśnia epokę lodowcową?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Snowy_albatross [dostęp: 2.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: JJ Harrison. Licencja: CC BY-SA 3.0.