Acerodon grzywiasty (Acerodon jubatus) znany również jako latający lis to jeden z największych nietoperzy na świecie, a także jeden z najbardziej zagrożonych gatunków. Endemicznie występuje na Filipinach. Po raz pierwszy został opisany w 1831 roku i od tego czasu naukowcy rozpoznali trzy jego podgatunki, z czego jeden wymarł. Osiąga on masę do 1,4 kg i posiada największą odnotowaną długość przedramienia wśród wszystkich nietoperzy, wynoszącą 21 cm.
Acerodon grzywiasty jest głównie owocożerny. Żywi się różnymi rodzajami fig oraz niektórymi liśćmi. Poluje nocą, a w ciągu dnia śpi w gromadnych kryjówkach na drzewach, które mogą liczyć tysiące osobników. Mało wiadomo na temat procesu rozmnażania tego gatunku; samice rodzą raz w roku, między kwietniem a czerwcem.
Z powodu niszczenia lasów tropikalnych na Filipinach i kłusownictwa jest to gatunek zagrożony wyginięciem. Chociaż międzynarodowe prawo zakazuje polowania na te nietoperze oraz handlu nimi, przepisy są niewystarczająco egzekwowane, co prowadzi do ich częstego naruszania.
Opis
Acerodon grzywiasty, mimo że pod wieloma względami przypomina inne gatunki z rodzaju Pteropus, wyróżnia się mniejszymi kłami oraz bardziej rozbudowanymi i złożonymi zębami trzonowymi oraz przedtrzonowymi. Jego górne siekacze są nieco dłuższe i ostrzejsze niż u przedstawicieli rodzaju Pteropus, a cztery dolne siekacze charakteryzują się większymi różnicami w długości między parami wewnętrznymi a zewnętrznymi.
Acerodon grzywiasty, charakteryzuje się wydłużonym pyskiem, dużymi oczami i szpiczastymi uszami. Jego sierść jest krótka i gładka, w kolorze ciemnobrązowym do czarnego na twarzy, bokach pyska i brzuchu. Wierzch i tył głowy przyjmują jaśniejsze odcienie, od kremowego do ciemnozłotego. Te jaśniejsze barwy przechodzą w kolor rdzawy na barkach i stopniowo ciemnieją na grzbiecie w stronę końca ciała. Samce są większe od samic.
Dieta i żerowanie
Dieta acerodona grzywiastego składa się głównie z owoców, choć gatunek ten żywi się również liśćmi roślin. Badania wykazały, że jest on szczególnie uzależniony od owoców figowców, stanowiących 79% wszystkich nasion znajdowanych w jego odchodach. Szczególnie częste są nasiona z podrodzaju Urostigma (do którego należą gatunki figowców znane jako baniany) oraz Ficus variegata.
Różne rodzaje fig dostarczają nietoperzom wielu składników odżywczych. Nietoperze owocożerne zwykle nie spożywają pokarmów bogatych w białko, ale konsumpcja owoców w połączeniu z liśćmi może zapewnić im odpowiednią ilość tego makroskładnika w diecie. Figi są również doskonałym źródłem wapnia. Podobnie jak większość nietoperzy, acerodony grzywiaste nie posiadają zdolności echolokacji i polegają na wzroku podczas nawigacji. Gatunek ten często pokonuje długie dystanse między miejscem odpoczynku a obszarami żerowania. Udokumentowano, że osobniki odpoczywające na wyspie Maripipi przemierzały ponad 12 km, aby dotrzeć do miejsc na innej wyspie, Biliran.
Zachowania i miejsca odpoczynku
Acerodony grzywiaste to zwierzęta nocne, spędzające większość dnia w koloniach, gdzie odpoczywają, zwisając z gałęzi głową w dół. W tym czasie angażują się także w różnorodne zachowania społeczne i pielęgnacyjne. Samotne czynności, do których należy pielęgnacja sierści, wydalanie czy machanie skrzydłami, są częstsze po południu, podczas gdy interakcje społeczne, takie jak walki czy godzenie się, mają miejsce głównie rano. Ten gatunek tworzy harmonijne, mieszane kolonie z innymi nietoperzami m.in. rudawką malajską , które znajdują się w trudno dostępnych miejscach, takich jak strome stoki czy głębokie lasy. O zmierzchu nietoperze budzą się i odlatują do żerowisk, które mogą znajdować się nawet 16 kilometrów od kolonii.
W latach dwudziestych XX wieku kolonie tych dwóch gatunków liczyły nawet 120.000 osobników. W 1992 roku największa z nich liczyła już tylko 5.000 osób; a wiele składało się zaledwie z kilkuset osobników.
Zasięg występowania i siedlisko
Acerodon grzywiasty jest gatunkiem endemicznym dla Filipin; był pierwszym opisanym gatunkiem endemicznym tego kraju w 1831 roku. Badania przeprowadzone w latach 2005-2011 udokumentowały występowanie nietoperzy na wyspach takich jak Bohol, Boracay, Cebu, Leyte, Luzon, Mindanao, Mindoro, Negros i Polillo. Dawniej występowały one również na wyspie Panay, jednak tam populacja ta została wytępiona.
Acerodon grzywiasty to gatunek żyjący głównie w lasach. Występuje on na wysokościach od poziomu morza aż do 1100 m n.p.m. Preferuje tereny niezamieszkałe przez ludzi. Badanie przeprowadzone w 2005 roku nie wykazało jego obecności w obszarach zamieszkałych. To samo badanie ujawniło, że nietoperze te w większym stopniu niż przypuszczano, korzystają z korytarzy rzecznych głównie dlatego, że rosnące w pobliżu rzek drzewa figowe stanowią ich główne źródło pożywienia. Preferują one również bliskość pól uprawnych, ale tylko w obszarach leśnych, które nie są zakłócane przez działalność człowieka.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Giant_golden-crowned_flying_fox [dostęp: 14.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Gregg Yan. Licencja: CC BY-SA 3.0.
