Foka szara (szarytka morska)
Foka szara (Halichoerus grypus), poprawnie szarytka morska, to gatunek ssaka morskiego z rodziny fokowatych. Jest jedynym członkiem rodzaju Halichoerus.
Szarytka morska prowadzi wodno-lądowy tryb życia. Osiedla się w strefach przybrzeżnych wód umiarkowanych oraz subarktycznych. Gatunek zamieszkuje wschodnie i zachodnie części Oceanu Atlantyckiego oraz wody Morza Bałtyckiego, w tym wybrzeża Wielkiej Brytanii, Grenlandii, Kanady, Irlandii, Wysp Owczych, Danii, Szwecji, Norwegii, Islandii, Rosji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Holandii, Niemiec, Francji, Portugalii oraz USA. Występuje również w Polsce, w rejonie Zatoki Gdańskiej, jednak w niewielkiej liczebności. Dlatego Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego prowadzi prace badawcze mające na celu przygotowanie do eksperymentalnej hodowli i zwiększenia populacji foki szarej w wodach zatoki.
U szarytek występuje dymorfizm płciowy, który wyraża się między innymi w większym rozmiarze samców. Dorosły samiec osiąga od 2 do 3 metrów długości, ważąc przy tym od 170 do 300 kg. Samice dorastają zwykle do około 2 metrów długości przy wadze od 100 do 200 kg. Różnice występują także w ubarwieniu zwierząt. Samice mają jasnoszare futro, ich brzuch ma kremowo-biały odcień, a na ciele występują czarne plamy. Sierść samców ma barwę szarobrunatną.
Pysk foki ma wydłużony kształt, a wokół jej nosa znajdują się włosy czuciowe. Pozbawiona jest małżowin usznych. Przednie, krótsze płetwy służą zwierzęciu głównie do przemieszczania się na lądzie. W wodzie natomiast porusza się za pomocą tylnych, silniejszych płetw, podczas gdy przednie służą jej jako stery.
Szarytka morska należy do ssaków drapieżnych. Jej pożywienie stanowią głównie ryby, takie jak śledzie, dorsze, łososie, halibuty, a także kałamarnice, ośmiornice i ptaki. Zwierzę poluje na swój pokarm w wodzie, w strefie powierzchniowej oraz na głębokości do 100 m. W czasie połowów nurkuje na okres od 5 do 20 minut. Szarytki wychodzą na ląd w celu odpoczynku; przebywają na lądzie także podczas rozrodu i karmienia swojego potomstwa.
Zwierzęta te żyją w niewielkich stadach, w rodzinach poligamicznych. Dorosłe samce łączą się w pary z 6-10 samicami. Samce zabiegają o względy samic przy pomocy gestów i odgłosów.
Samice zachodzą w ciążę jeden raz w ciągu roku. Ciąża trwa 11 miesięcy. Młode rodzą się w okresie jesiennym oraz późno-zimowym. Krycie odbywa się w wodzie lub na lądzie. Z każdego miotu rodzi się jedno młode.
Po porodzie samica pilnuje swojego dziecka na lądzie przez okres około 3 miesięcy. W tym czasie foki nie polują, korzystając z zapasów wcześniej zgromadzonej tkanki tłuszczowej.
Noworodki przychodzą na świat pokryte białym futrem. Ich waga po urodzeniu waha się od 9 do 15 kilogramów. Masa ciała małej foki szybko rośnie. Dziecko karmione przez matkę przez okres 3 tygodni przybiera na wadze do 40 kilogramów.
Szarytki migrują rzadko, głównie w celu zdobycia pożywienia lub znalezienia miejsca do rozrodu. Zwierzęta te zwykle osiedlają się w jednym miejscu. Przy zmianie miejsca pobytu pokonują średnio 10 kilometrów dziennie. Okresowo mogą przemieszczać się na inne obszary występowania populacji, oddalone nawet o 100 kilometrów. Nazwa zwyczajowa obecna w polskiej literaturze „foka szara” z czasem stała się nieaktualna, a po wydaniu w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę szarytka morska.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Szarytka_morska
- https://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/foka-szara
- https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/foka-szara-opis-wystepowaniei-zdjecia-zwierze-foka-szara-ciekawostki,27308.html
- http://www.e-zwierzyniec.pl/zwierze/foka-szara/689/
