RUBIES-UDS-QG-z7, czyli galaktyka która umarła za wcześnie

Niedawno temu naukowcy odkryli galaktykę RUBIES-UDS-QG-z7, która rzuca wyzwanie obecnej teorii Wielkiego Wybuchu. Na czym więc polega to odkrycie?

Nowe odkrycia dokonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) są w stanie nas mocno zaskoczyć. Niedawno temu międzynarodowy zespół astronomów z Uniwersytetu Genewskiego (UNIGE) uchwycił za jego pomocą pewną dziwną galaktykę¹. Nosi ona nazwę RUBIES-UDS-QG-z7 (akronim RUBIES to skrót od programu Red Unknowns: Bright Infrared Extragalactic Survey) i na ten moment poważnie podważa obecny model Wielkiego Wybuchu. Na czym polega jej wyjątkowość?

Galaktyka RUBIES-UDS-QG-z7 jest tzw. martwą galaktyką. Oczywiście takich galaktyk jest więcej we Wszechświecie, są one określane jako martwe, wygaszone lub uśpione. Po angielsku znane są jako massive quenched galaxies, w skrócie MQG. Teoria ewolucji galaktyk zakłada bowiem, że po kilku miliardach lat wygasają, tzn. przestają formować nowe gwiazdy. Pozostają w nich tylko najdłużej żyjące czerwone karły. Jednak dokładny mechanizm, jak to zachodzi, nie jest jeszcze wyjaśniony i pozostaje dla astronomów zagadką².

Ponieważ w takich galaktykach procesy gwiazdotwórcze ustały, oznacza to, że nie powstają w nich nowe gwiazdy. Są one już pozbawione młodych niebieskich gwiazd. Zamiast tego całkowicie dominują w nich małe czerwone karły, które mogą żyć nawet biliony lat³ (a więc i cała taka galaktyka może jeszcze tyle istnieć). Dlatego galaktyki te, włącznie z RUBIES-UDS-QG-z7, są głęboko czerwone i wręcz mocno przyciemnione.

RUBIES-UDS-QG-z7 – najstarsza znana galaktyka wygaszona

W czym zatem leży problem z tą konkretną galaktyką? Dotychczas galaktyki wygaszone znajdowano przede wszystkim bliżej nas, są one bardzo powszechne w otoczeniu naszej własnej Galaktyki. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zaczął jednak znajdować je także w coraz wcześniejszych epokach Wszechświata. JWST znalazł również kilka takich galaktyk, które mają przesunięcie ku czerwieni z wynoszące ponad 5, co odpowiada 1,2 miliarda lat po Wielkim Wybuchu⁴. Już to samo w sobie jest problematyczne dla obecnego modelu Wielkiego Wybuchu.

I teraz galaktyka RUBIES-UDS-QG-z7 pobiła ten rekord. Jej przesunięcie ku czerwieni wynosi aż 7,3 (stąd w nazwie galaktyki „z7”), co oznacza wiek obrazu galaktyki wynoszący zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu. To najnowsze odkrycie sugeruje, że takich galaktyk w epoce do 1 miliarda lat po Wielkim Wybuchu jest ponad 100 razy więcej niż wcześniej przewidywano⁵. Jest to ogromna różnica między modelem a obserwacją. Krótko mówiąc, najwyraźniej w obecnym modelu Wielkiego Wybuchu istnieje szereg luk. Czy jest bowiem możliwe, aby jakakolwiek galaktyka powstała i wypaliła się w zaledwie kilkaset milionów lat?

RUBIES-UDS-QG-z7 a wiek Wszechświata

Warto dodać, że masa galaktyki wynosi 10¹⁰ (10 miliardów) mas słonecznych, a jej średnica to zaledwie 650 lat świetlnych⁶. Jest to zatem niezwykle gęste zgrupowanie gwiazd. Jeśli więc Wszechświat naprawdę nie ma więcej niż 13,8 miliarda lat, to ta galaktyka musiała uformować taką masę i wypalić się w zaledwie 600-650 milionów lat po Wielkim Wybuchu (badania pokazują, że galaktyka znajduje się w wygasłym stanie od 50-100 milionów lat⁷). A zatem powstała ona bardzo szybko po Wielkim Wybuchu i szybko się wypaliła albo Wszechświat istnieje dłużej niż 13,8 miliarda lat!

Obie opcje są jednak niezgodne z obecnym modelem Wielkiego Wybuchu. Nie przewiduje on bowiem sposobu, w jaki jakakolwiek masywna galaktyka miałaby powstać i wypalić się tak szybko. Uważa się natomiast, że wiek Wszechświata jest raczej nie do ruszenia. Stąd żadna galaktyka nie może mieć więcej niż 13,8 miliarda lat. Mamy zatem do czynienia z kolejną wielką zagadką kosmologiczną, której na obecny moment naukowcy nie są w stanie wyjaśnić.

Kolejny dowód, że Wszechświat miał początek

Mogłoby się wydawać, że odkrycie galaktyki RUBIES-UDS-QG-z7 wspiera ideę, jakoby Wszechświat był starszy niż 13,8 miliarda lat. Ponadto przez ostatnie lata pojawiły się teorie sugerujące, że Wszechświat w istocie może być całkowicie wieczny, bez początku. Odkrycie może teoretycznie sugerować, że Wszechświat nie ma żadnego początku i jest nieskończony w czasie. To jednak tylko pozory.

Nie chodzi bowiem tylko o wspomnianą galaktykę, ale także o inne galaktyki wygasłe odkryte w ramach programu RUBIES. Jego rezultaty pokazują, że w otoczeniu Drogi Mlecznej nawet połowa galaktyk (zazwyczaj są one małe i eliptyczne) to galaktyki wygasłe. Natomiast im dalej od Drogi Mlecznej, tym rzadziej są one znajdowane, co oznacza, że dawniej musiało ich być mniej. Rzeczywiście więc mamy do czynienia z ewolucją galaktyk od ich narodzin do wygaszenia na skalę całego Wszechświata. Gdyby bowiem kosmos istniał od zawsze, to JWST znajdowałby mniej więcej tyle samo galaktyk wygasłych w różnych odległościach od nas. Zamiast tego dostrzegamy postęp od galaktyk gwiazdotwórczych do wygasłych.

Biblia a początek Wszechświata

A zatem Wszechświat naprawdę musiał mieć gdzieś jakiś początek i nie istnieje odwiecznie. Podobnie mówi nam Pismo Święte. Według sprawozdania z Księgi Rodzaju Bóg stworzył cały Wszechświat zaledwie w ciągu jednego dnia, a dokładnie czwartego dnia stworzenia, zaledwie kilka tysięcy lat temu⁸. Jest to całkowicie inny scenariusz stworzenia niż ten, który propaguje teoria Wielkiego Wybuchu. Jeśli jednak Biblia rzeczywiście ma rację, to Bóg podczas stworzenia zmieścił 13,8 miliarda lat pozornej naturalnej ewolucji kosmosu w zaledwie jednym dniu! Co więcej, choć dzisiaj zastanawiamy się nad tym, jak może istnieć taka galaktyka jak RUBIES-UDS-QG-z7, to dla Boga uformowanie paru bardziej wyjątkowych galaktyk wcale nie jest niemożliwe.

Wszystko zatem wskazuje na Boga jako Stwórcę naszego Wszechświata. Mówi o tym nie tylko Biblia, ale coraz częściej wskazują na to kolejne odkrycia naukowe w dziedzinie astronomii.

Polecamy również inne artykuły:

• Skąd węgiel krótko po Wielkim Wybuchu?
• Nie jeden, a dwa Wielkie Wybuchy?
• Los Wszechświata – co czeka nasz kosmos?

Przypisy

1. A. Weibel, RUBIES Reveals a Massive Quiescent Galaxy at z = 7.3, The Astrophysical Journal, 01.04.2025, https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/adab7a [07.05.2025].
2. Galaxies die earlier than expected, Université de Genève, https://www.unige.ch/medias/en/2025/les-galaxies-meurent-plus-tot-que-prevu [07.05.2025].
3. N.T. Tillman, Red Dwarfs: The Most Common and Longest-Lived Stars, Space.com, 06.06.2019, https://www.space.com/23772-red-dwarf-stars.html [07.05.2025].
4. Galaxies…, op. cit.
5. Ibid.
6. Ibid.
7. R. Lea, Record-breaking 'dead’ galaxy discovered by JWST lived fast and died young in the early universe, Space.com, 08.04.2025, https://www.space.com/the-universe/record-breaking-dead-galaxy-discovered-by-jwst-lived-fast-and-died-young-in-the-early-universe [07.05.2025].
8. Księga Rodzaju 1,14-19.

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.