Zebrasoma wielobarwna (Zebrasoma desjardinii) jest gatunkiem ryby promieniopłetwej reprezentującej rodzinę pokolcowatych, zwanych też cyrulikowatymi (Acanthuridae). Ryba ta żyje głównie w wodach morskich. Szczególnie często można ją spotkać w pobliżu raf koralowych.
Zebrasoma zasiedla przede wszystkim Ocean Indyjski. Zasięg jej naturalnego występowania rozciąga się wzdłuż wybrzeża Morza Czerwonego aż do Afryki Południowej. Jej liczne populacje obserwuje się także na Morzu Andamańskim i przy brzegu Indii. Występuje też w wodach opływających wyspę Java i australijskie Wyspy Kokosowe.
Taksonomia
Zebrasoma wielobarwna po raz pierwszy została opisana w 1836 roku. Autorem wspomnianego opisu był angielski zoolog Edward Turner Bennett, który nadał rybie łacińską nazwę Acanthurus desjardinii. Za typowe miejsce występowania przedstawicieli tego gatunku badacz uznał Mauritius.
W przeszłości zebrasomę wielobarwną często utożsamiano z zebrasomą żaglopłetwą (Zebrasoma velifer). Zgodnie z danymi zawartymi w publikacji Fishes of the World zebrasomy jako ryby okoniokształtne należą do rodziny pokolcowatych (Acanthuridae).
Etymologia
Łacińska nazwa gatunku Zebrasoma desjardinii nawiązuje do nazwiska francuskiego zoologa Juliena Desjardinsa, który prowadził szeroko zakrojone badania ryb na Mauritiusie. Dzięki temu badaczowi typowy okaz zebrasomy wielobarwnej (wraz z przedstawicielami innych gatunków ryb) znalazł się w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.
Opis
Przedstawiciele gatunku Zebrasoma desjardinii charakteryzują się wysoką płetwą grzbietową, którą pokrywają 4 kolce i około 30 promieni. Długość największego z nich jest równa długości połowy ciała ryby. Na płetwie odbytowej znajdują się 2 kolce i około 24 miękkich promieni. Przeciętny osobnik dorasta do około 40 cm długości. Płetwa ogonowa jest prosta.
Rybę cechuje wypukły pysk. Znajdujący się na trzonie ogonowym kolec łączy się z ciałem zebrasomy za sprawą charakterystycznego pasma. Szare ciało ryby pokrywa osiem pionowych pasów, a każdy z nich składa się z 2-3 pomarańczowych lub żółtych linii. Linie te w dolnej części ciała przekształcają się w plamki, które występują także na płetwie odbytowej. Przez głowę ryby biegną dwa ciemne pasy, z których jeden przechodzi przez oko. Na ciele zwierzęcia widnieją drobne, ciemne plamki, które tworzą fantazyjne wzory na płetwie grzbietowej. Płetwę ogonową zdobią ciemnoniebieskie przebarwienia. Młode osobniki można relatywnie łatwo rozpoznać po szaro-żółtych pasach na tułowiu i dwóch czarnych liniach na głowie.
Zasięg występowania i siedlisko
Zasięg występowania zebrasomy wielobarwnej rozciąga się na wody Oceanu Indyjskiego. Jej liczne populacje obserwuje się wzdłuż wschodniego wybrzeża Afryki, od RPA aż po Bliski Wschód. Można ją także często spotkać przy wybrzeżach Izraela, Arabii Saudyjskiej i Jemenu. Ryba zasiedla ponadto wody opływające Sri Lankę, Sumatrę, Jawę, Wyspy Kokosowe i Wyspę Bożego Narodzenia. W 1999 roku odnotowano obecność przedstawicieli tego gatunku u wybrzeży Florydy w Oceanie Atlantyckim. Osobniki te znalazły się we wspomnianych okolicach najprawdopodobniej na skutek wypuszczenia z akwarium.
Ryba ta pływa zazwyczaj na głębokości do 30 metrów. Najczęściej spotyka się ją przy lagunach i rafach w strefie przybrzeżnej. Młodsze osobniki częściej przebywają w pobliżu osłoniętych partii raf.
Zachowanie
Dojrzałe zebrasomy wielobarwne zwykle pływają w towarzystwie innych osobników. Młode samczyki i samiczki natomiast najczęściej przemieszczają się w wodzie w pojedynkę. Ryby te odżywiają się głównie planktonem, makroglonami i glonami nitkowatymi. Zebrosomy żyjące w Morzu Czerwonym na ogół chętnie zjadają też meduzy i żebropławy. Ryby często żerują w grupach. Czasem do takich grup dołączają polujące na zebrosomy ryby Epibulus insidiator. W zbliżeniu się do potencjalnych ofiar drapieżnikowi pomaga podobne ubarwienie ciała, dzięki któremu może on z powodzeniem udawać Zebrasoma desjardinii.
W okresie tarła zebrasomy niekiedy łączą się w pary. Częściej jednak samce i samice kopulują z kilkoma partnerami.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Kiwi
- Abudefduf vaigiensis
- Chińskie piktogramy przedstawiają historię z Księgi Rodzaju
- Dlaczego starożytne kalendarze liczyły 360 dni?
- Czy budowniczy Stonehenge znali rok przestępny?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Zebrasoma_desjardinii [dostęp: 21.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: H. Zell. Licencja: CC BY-SA 3.0.
 jest gatunkiem ryby promieniopłetwej reprezentującej rodzinę pokolcowatych.){kind=link}