Rybia inteligencja nie gorsza niż małpia

Panuje przekonanie, że na rzekomym drzewie ewolucyjnego postępu na szczycie skali inteligencji w świecie zwierząt znajdują się małpy człekokształtne. Prawda natomiast jest taka, że naukowcy systematycznie odkrywają zaskakujące zdolności umysłowe stworzeń, które powszechnie umieszcza się na niższych szczeblach domniemanego drzewa życia.

Znanych jest już wiele przypadków zwierząt lądowych, zwłaszcza ptaków, które pod względem swoich zdolności umysłowych dorównują małpom lub nawet je przewyższają^1-3. Jednak o wiele bardziej niezwykłe jest to, że również ryby – tak nisko umiejscowione na ewolucyjnym drzewie, uważane za przodków wszystkich zwierząt lądowych – są istotami inteligentnymi.

Ryby tak mądre jak małpy? Owszem! Przyjrzyjmy się kilku przykładom.

Babka żabotka – sprytna rybka

Babki żabotki to małe ryby morskie (ok. 10 cm długości), które żyją w strefach pływów wzdłuż brzegów Oceanu Atlantyckiego. Gdy fale odpłyną, babki żabotki pozostają blisko brzegów w ciepłych basenach pływowych – skalistych zbiornikach wodnych, które na czas odpływu stają się odrębnymi od oceanu zbiornikami.

Tak się jednak składa, że przebywając w basenie pływowym, ryby te są narażone na ataki ze strony drapieżników, np. ośmiornic. Przydałoby się więc móc błyskawicznie opuścić taki basen w razie niebezpieczeństwa. Ale gdzie tu uciekać, skoro zbiornik otoczony jest skałami? Okazuje się, że dla babek żabotek to nie problem. One potrafią przeskakiwać do sąsiednich basenów pływowych, wykonując precyzyjny manewr gimnastyczny! Okazuje się, że umiejętność wykonywania tego rodzaju wyczynów opiera się na niezwykłych zdolnościach umysłowych tych ryb. 

Aby skoczyć tak, by nie wylądować na skałach i się na nich zwyczajnie nie rozbić, babka żabotka musi dokładnie wiedzieć, gdzie skoczyć, i ona faktycznie to wie! Badania wykazały, że ryby te zapamiętują topografię strefy pływów, gdy przepływają nad nią podczas przypływu⁴. Ich mózgi rejestrują z nieprawdopodobną wręcz dokładnością układ zagłębień w skałach, które podczas odpływu tworzyć będą baseny pływowe. Podczas zaledwie jednego przypływu ryby są w stanie zapamiętać całą rzeźbę terenu basenu pływowego, dzięki czemu są w stanie obrać odpowiednią trasę ucieczki 40 dni później!

Rybie narzędzia

Gdy w latach 60. ubiegłego wieku Jane Goodall oznajmiła, że szympansy posługują się narzędziami (używają one gałązek lub łodyg traw do wyciągania termitów z gniazd), ewolucjoniści entuzjastycznie stwierdzili, że jest to dowód na to, iż ludzie wyewoluowali z małp. Uważali bowiem, że używanie narzędzi to umiejętność zarezerwowana wyłącznie dla ludzi. Później okazało się, że nie tylko ludzie i małpy, ale również inne zwierzęta – m.in. delfiny, słonie, różne ptaki – potrafią posługiwać się narzędziami. A co z rybami?

Wygląda na to, że ryby wcale nie są gorsze. Giacomo Bernardi, biolog i ewolucjonista, w 2009 roku zarejestrował kamerą pierwszy dowód na to, że ryba również potrafi posługiwać się narzędziami⁵. Zaobserwował wargacza, który wykopał małża z piasku, wziął go do pyska, a następnie przeniósł około 30 metrów dalej na dużą skałę, gdzie wykonując szybkie ruchy głową, ryba rzuciła małżem kilka razy o skałę, roztrzaskując go. W sumie w ciągu 20 minut wargacz zdołał rozerwać i zjeść trzy małże.

Jest tutaj pewien ciekawy szczegół, o którym mówi Bernardi:

To, co pokazuje film, jest bardzo interesujące. Zwierzę przekopuje piasek, aby wyjąć muszlę, a następnie długo pływa, aby znaleźć odpowiedni teren, na którym może ją rozbić. To wymaga dużo myślenia przyszłościowego, gdyż wiąże się to z wieloma krokami. Jak na rybę to dość duża sprawa⁵.

A zatem proces myślenia przyszłościowego ryby obejmuje nie tylko używanie narzędzi, ale również serię zaplanowanych, logicznych zachowań.

Wniosek

Raz po raz obserwujemy w przyrodzie następującą zasadę: zwierzęta posiadają zdolności umysłowe unikalne dla ich przyrodzonego, zaprojektowanego zestawu umiejętności. Złożone zdolności poznawcze ryb nie idą w parze z ewolucyjnym modelem powstania i rozwoju życia na Ziemi. One są przykładem niezwykłej kreatywności Stwórcy.

Przypisy

1. Tomkins, J. P. Some Birds Were Created to Boogie. Creation Science Update. Posted on ICR.org May 13, 2009, data dostępu: 7.02.2022.
2. Tomkins, J. P. Neuron-Packed Bird Brains Point to Creation. Creation Science Update. Posted on ICR.org June 20, 2016, data dostępu: 7.02.2022.
3. Tomkins, J. P. Musical Bird Maestros Befuddle Evolution. Creation Science Update. Posted on ICR.org October 20, 2016, data dostępu: 7.02.2022.
4. Aronson, L. R. 1971. Further studies on orientation and jumping behavior in the gobiid fish, Bathygobius soporator. Annals of the New York Academy of Sciences. 188 (1): 378–392.
5. Stephens, T. Video shows tool use by a fish. University of Santa Cruz NewsCenter. Posted on ucsc.edu September 28, 2011, data dostępu: 7.02.2022.

Opracowano na podstawie: J. P. Tomkins, „Fish as smart as apes?”, Acts&Facts, Institute for Creation Research, grudzień 2016, s. 15.