Gil zwyczajny – gil

Gil zwyczajny, gil (Pyrrhula pyrrhula) to gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Nie należy do gatunków zagrożonych.

Zamieszkuje północną Europę i Azję, aż po Kamczatkę i Japonię. Poza tym spotkać go można w północnej Turcji i Iranie. Nie zamieszkuje regionów śródziemnomorskich. Jest to gatunek częściowo osiadły, ale wiele ptaków migruje zimą bardziej na południe, gdzie koczują w miejscach występowania pokarmu.

Gil jest większy od wróbla, a jego długość ciała wynosi 17 cm, przy masie ciała około 25 gramów. Ma krępą sylwetkę, wydatne piersi i dużą głowę. Dziób jest czarny, gruby, krótki, mocny i stożkowaty. Tęczówki oczu i nogi są brązowe. U obu płci występuje czarny wierzch głowy, biały kuper i długi, niebieskoczarny ogon. Posiada długie, czarne skrzydła ze skośną białą pręgą.

Dymorfizm płciowy jest mocno zaznaczony, choć obie płci są jednakowej wielkości. U samca policzki i pierś są jaskrawoczerwone, a grzbiet (płaszcz) niebieskawopopielaty. U samicy pierś jest bledsza, brązoworóżowa, a grzbiet brązowoszary. Młode podobne są do samic, z szarobrązowym brzuchem, ale bez czarnej czapeczki i z beżową, a nie białą pręgą na skrzydle. Ubarwienie dorosłe zyskują dopiero po jesiennym pierzeniu.

Gil w okresie lęgowym jest bardzo skryty, natomiast zimą jest stosunkowo mało płochliwy i daje się obserwować z dość bliska. To ptak ostrożny i mało ruchliwy.

Często pogwizduje: diu, diu, diu lub cicho ćwierka dy, lub ryr. Melodia nie jest głośna. Poza tym u gila występuje nieczęste zachowanie, gdyż śpiewają również samice.

Gil wybiera wilgotne, gęste lasy iglaste i mieszane, bory świerkowe i jodłowe z gęstym poszyciem, zadrzewienia, sady, parki. Unika otwartych terenów i bezdrzewnych pól. Zimą można obserwować nieliczne stadka pięknie ubarwionych samców, którym towarzyszą skromniej ubarwione samice, gdy te pojawiają się na obrzeżach siedlisk ludzkich. Wiosną i latem gile skryte są w leśnej gęstwinie i nie zwracają na siebie uwagi. Potem przestają się kryć. W poszukiwaniu pokarmu mogą odwiedzać różne siedliska, a nawet śródmieścia dużych miast czy karmniki.

Gil zwyczajny wyprowadza 2 lęgi w ciągu roku, w okresie od maja do lipca. Tworzone pary są monogamiczne. Gniazdo buduje w sąsiedztwie jezior, strumieni i górskich potoków – przeważnie na drzewie iglastym w gęstwinach, zwłaszcza świerkowym, jałowcowym i jodłowym. Składa się ono z suchych gałęzi, łodyg, korzonków, mchów, liści i traw, tworząc czarkę.

Pisklęta, gniazdowniki, przebywają w gnieździe przez okres około dwóch tygodni. Jeszcze przez pewien czas pozostają pod opieką rodziców (najczęściej samca). Gdy skończy się okres lęgowy, opuszczają tereny gniazdowania leżące w iglastych borach średnich i wyższych położeń górskich i przelatują na niziny i pogórza, gdzie łatwiej jest o zdobycie pokarmu.

Gil odżywia się przede wszystkim nasionami np. lnu czy rzepiku. Jego pożywienie stanowią także pąki drzew iglastych, czasem liściastych oraz krzewów. W okresie lęgowym żywi się owadami, którymi karmi również swoje potomstwo.

Gile na wolności dożywają nawet do 15 lat (na podstawie obrączkowania szacuje się, że czasem nawet do 17 lat).

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:

• Ptaszor jaskółczy – ptaszor
• Dubiel
• Kim byli neandertalczycy?
• Czy dinozaury żyły na zimnej Alasce?
• Mit płaskiej Ziemi w historii chrześcijaństwa

Źródła 

1. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gil_zwyczajny

2. https://www.ekologia.pl/zwierzeta/gil/

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Holger Uwe Schmitt. Licencja: CC BY-SA 4.0.