Panda wielka – niedźwiedź bambusowy

Zobacz również

Strona głównaEncyklopedia zwierzątSsakiPanda wielka - niedźwiedź bambusowy

Panda wielka, niedźwiedź bambusowy (Ailuropoda melanoleuca) to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae). Występuje wyłącznie w Chinach. Charakterystyczne dla tego zwierzęcia jest białe futro z czarnymi plamami wokół oczu, uszu, nóg i ramion. Panda waży od 100 do 115 kg i mierzy od 1,2 do 1,9 metra. Samce są o 10-20% większe od samic. Na przedniej łapie niedźwiedzia bambusowego widoczny jest palec przypominający ludzki kciuk. Ułatwia on trzymanie bambusa, który stanowił główny składnik diety tego ssaka. Masywne zęby trzonowe i rozszerzone doły skroniowe pomagają w trawieniu tej rośliny. Choć panda jest głównie roślinożerna, potrafi także trawić skrobię.

Niedźwiedź bambusowy zamieszkuje sześć górskich regionów w kilku chińskich prowincjach, na wysokościach sięgających 3000 m n.p.m. Prowadzi samotniczy tryb życia. Pandy spotykają się jedynie w okresie godowym. Zwierzęta te komunikuje się poprzez zapachy, które pozostawiają na skałach lub drzewach. Samice wychowują młode przez około 18-24 miesiące. Najstarsza znana panda dożyła 38 lat. W wyniku działalności rolniczej i wylesiania niedźwiedzie bambusowe zostały wyparte z terenów nizinnych. Jednak od 2015 roku populacja ich wzrosła do 1864 osobników. Od 2016 roku gatunek jest uznawany za narażony na wyginięcie.

Taksonomia

Precyzyjna klasyfikacja taksonomiczna pandy wielkiej przez dekady budziła kontrowersje. Zwierzęta te wykazuja bowiem cechy zarówno niedźwiedzi, jak i szopów. W 1985 roku badania potwierdziły, że panda wielka należy do rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae).

Zasięg występowania

Niedźwiedź bambusowy, to gatunek endemiczny dla Chin. Występuje w małych, rozproszonych populacjach w sześciu górzystych regionach tego kraju. Głównie zamieszkuje prowincję Syczuan. Spotkać go można również w sąsiednich regionach, takich jak Shaanxi i Gansu. Dzięki skutecznej ochronie siedlisk liczba pand stopniowo wzrasta. W miejscach, gdzie występują większe ssaki, takie jak np. bydło domowe, które niszczy krajobraz, populacje niedźwiedzi bambusowych są zazwyczaj mniejsze. Wynika to z faktu, że zwierzęta te unikają konkurencji międzygatunkowej. Pandy wielkie można spotkać na wysokości od 2400 do 3000 m n.p.m., głównie w lasach bambusowych.

Opis pandy wielkiej

Panda wielka ma typowy dla niedźwiedzi kształt ciała. Futro niedźwiedzia bambusowego jest czarne na uszach, kończynach, ramionach i wokół oczu, podczas gdy reszta sierści pozostaje biała. Taka kolorystyka pomaga zwierzęciu maskować się zarówno w zimowych, jak i letnich warunkach. Białe partie ciała zlewają się ze śniegiem, a czarne ramiona i nogi zapewniają kamuflaż w cieniu. Gęste futro pandy chroni ją przed chłodem górskich lasów, które zamieszkuje. Zwierzęta te nie zapadają w sen zimowy.

Kształt czaszki niedźwiedzia bambusowego jest typowy dla mięsożerców przystosowanych do jedzenia twardych pokarmów. Zwierzę to ma duże, złożone trzonowce i rozbudowane doły skroniowe. Badania wykazały, że siła ugryzienia pandy może wynosić do 1815,9 Newtonów. Dorosłe osobniki osiągają długość od 1,2 do 1,9 metra i wysokość w kłębie od 60 do 90 cm. Samce mogą ważyć nawet 160 kg. Samice są mniejsze o 10–20% i ważą od 70 do 125 kg. Średnia waga dorosłych osobników wynosi od 100 do 115 kg.

Łapa pandy ma wyrostek kostny przypominający kciuk oraz pięć regularnych palców. Kciuk ten ułatwia zwierzęciu trzymanie bambusa podczas jedzenia. Ogon niedźwiedzia bambusowego mierzy od 10 do 15 cm.

Odżywianie

Dieta pandy wielkiej składa się prawie wyłącznie z bambusa, który stanowi aż 99% jej pożywienia. Choć zwierzę to zachowało układ trawienny drapieżnika, to z rośliny pozyskuje niewiele energii i białka. Ssaki te mają bowiem bardzo ograniczoną zdolność do trawienia celulozy i ligniny, czyli głównych składników bambusa. Najważniejsze dla pand składniki odżywcze pochodzą ze skrobi i hemiceluloz. Kluczową rolę w diecie tych zwierząt odgrywają więc młode pędy bambusa, które zawierają dużo skrobi i do 32% białka. Co ciekawe, surowy bambus zawiera związki cyjankowe, które są toksyczne. Mikrobiom jelitowy pand rozkłada jednak cyjanek, co chroni je przed zatruciem.

Zachowanie

Panda wielka to zwierzę naziemne. Większość czasu spędza na wędrówkach i poszukiwaniu pożywienia. Niedźwiedzie bambusowe są zazwyczaj samotnikami. Dorosłe osobniki żyją na wyraźnie wyznaczonych terytoriach. Samice nie tolerują obecności innych samic w swoim zasięgu. Do interakcji społecznych dochodzi głównie w okresie godowym, kiedy to pandy żyjące blisko siebie gromadzą się w większe grupy. Po kopulacji samiec opuszcza samicę, która samotnie wychowuje młode. Niedźwiedzie bambusowe przez długi czas uważano za zwierzęta aktywne jedynie o świcie i zmierzchu. Okazało się jednak, że są one aktywna zarówno rano, popołudniem, jak i w nocy.

Rozmnażanie pandy wielkiej

Pandy wielkie osiągają dojrzałość płciową między czwartym a ósmym rokiem życia. Mogą być płodne do około 20. roku życia. Sezon godowy trwa od marca do maja. Samica wchodzi w ruję tylko raz w roku, na zaledwie dwa do trzech dni. Ciąża trwa od 95 do 160 dni. Niedźwiedzie bambusowe często rodzą bliźnięta. W naturalnym środowisku zwykle przeżywa jednak tylko jedno młode. Matka wybiera silniejsze, a słabsze umiera z powodu niedożywienia. Samica nie magazynuje bowiem tłuszczu i w związku z tym nie produkuje wystarczającej ilości mleka. Ojciec nie uczestniczy w wychowywaniu młodych.

Nowo narodzone pandy są różowe, ślepe, bezzębne i ważą zaledwie 90 do 130 gramów. To najmniejsze noworodki wśród ssaków łożyskowych. Młode ssie mleko matki nawet do 14 razy dziennie przez 30 minut. Po tygodniu lub dwóch skóra młodej pandy ciemnieje tam, gdzie później wyrośnie czarne futro. Miesiąc po urodzeniu dziecko ma już w pełni rozwinięty wzór futra, które z czasem staje się szorstkie. Niedźwiedzie bambusowe zaczynają raczkować po około 75 dniach. Po sześciu miesiącach są w stanie jeść niewielkie ilości bambusa, ale przez pierwszy rok mleko matki pozostaje ich głównym pokarmem. Młode żyją z matką do około dwóch lat.

Panda wielka
Zdj. 1. Panda wielka. © Źródło: Canva.

Niedźwiedź w Biblii

Panda wielka nazywana jest niedźwiedziem bambusowym. Warto więc przy okazji wspomnieć o tym, że niedźwiedź pojawia się w Biblii w kilku ważnych momentach, wnosząc ze sobą ważne przesłanie. Czy jest symbolem siły? Zdecydowanie. Czy może być obrazem zagrożenia? Tak, bez wątpienia. To zwierzę, które nie daje się łatwo zignorować, podobnie jak przesłanie, które się z nim wiąże. Zatem przyjrzyjmy się, w jakich sytuacjach występuje ten potężny drapieżnik i jakie ma znaczenie w kontekście biblijnym.

Niedźwiedź – ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem

W Biblii niedźwiedź często jest symbolem niebezpieczeństwa, przed którym lepiej się chronić. W Księdze Przysłów 17,12 możemy przeczytać: „Lepiej spotkać niedźwiedzicę, której zabrano młode, niż głupca w jego szale” (BW).

Obraz niedźwiedzicy broniącej swoich młodych pokazuje gniew, który niewielu może powstrzymać. Ale okazuje się, że człowiek działający lekkomyślnie może być jeszcze bardziej niebezpieczny niż rozjuszony niedźwiedź. W tym wersecie chodzi więc nie tylko o zwierzę, ale również o szkodliwą moc ludzkiej głupoty.

Niedźwiedź w proroczych wizjach – moc i zniszczenie

Niedźwiedź pojawia się także w Księdze Daniela 7,5, gdzie Daniel opisuje proroczą wizję czterech wielkich zwierząt, które mają symbolizować potęgi rządzące światem. Oto jedno z nich:

„I oto druga bestia, zupełnie inna, podobna do niedźwiedzia, z jednej strony podparta, a trzy żebra miała w paszczy między zębami. Mówiono do niej: Podnieś się! Pożeraj wiele mięsa!” (BT).

W tej wizji niedźwiedź symbolizuje brutalną moc. Uważa się, że odnosi się do imperium Medów i Persów, które pochłaniało kolejne narody, jak głodne zwierzę. Trzy żebra w paszczy mogą reprezentować podbite królestwa: Lidię, Babilon i Egipt, a wezwanie do pożerania mięsa ukazuje żądzę nieograniczonej dominacji i zniszczenia.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:


Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Giant_panda [dostęp: 11.10.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: J. Patrick Fischer. Licencja: CC BY-SA 3.0.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc