Koszatka leśna (Dryomys nitedula) to gryzoń z rodziny popielicowatych (Gliridae). Występuje w Europie Wschodniej, na Bałkanach i w zachodniej Azji Środkowej. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje ją za gatunek najmniejszej troski. Liczebność populacji jest stabilna, a obszar występowania szeroki.
Rozmieszczenie i siedliska
Najwięcej koszatek żyje w lasach Mołdawii, Zakaukazia i gór Azji Środkowej. W innych miejscach ich populacje są mniejsze. Wybierają tereny z dużą ilością jedzenia i dobrym schronieniem. Lasy w Mołdawii oferują różnorodne pożywienie przez cały rok. Znajduje się tam też idealne zarośla do budowy gniazd.
Zasięg koszatek obejmuje Europę Środkową, Wschodnią, Bałkany, Wołgę i Ural. Izolowane populacje żyją w Izraelu, Iranie, Afganistanie i Chinach. Koszatki zamieszkują lasy liściaste, mieszane, iglaste, a także zarośla i skaliste obszary. Można je spotkać nawet na wysokości 3500 m n.p.m.
Koszatki budują gniazda na drzewach lub w gęstych krzewach. Umieszczają je na wysokości 1–7 metrów. Gniazda są kuliste, mają średnicę 15–25 cm i jedno wejście. Zewnętrzna warstwa to liście i gałązki, a wnętrze wyściełane jest mchem i korą.
Koszatka leśna – wygląd
Koszatka przypomina wiewiórkę. Ma ciało długości 8–13 cm, a puszysty ogon mierzy 6–11 cm. Waży 18–34 g. Sierść na grzbiecie jest szarobrązowa, a na brzuchu żółtawobiała. Wokół oczu biegnie czarny pasek, który dochodzi do uszu. Na każdej łapie znajduje się sześć poduszek.
Biologia i zachowanie
Koszatki hibernują od października do kwietnia w chłodniejszych rejonach. W cieplejszych miejscach, jak Izrael, pozostają aktywne przez cały rok, choć zimą wpadają w letarg. Podczas hibernacji temperatura ich ciała spada z 35–37°C do około 5°C.
Samice mają osiem gruczołów mlecznych. Rozród zależy od miejsca zamieszkania. Na południu trwa od marca do grudnia, a na północy od marca do sierpnia. W cieplejszych rejonach samice mają dwa mioty rocznie, a w chłodniejszych – jeden. Ciąża trwa około czterech tygodni. Samica rodzi 4–7 młodych. Po urodzeniu ważą one około 2 g. Otwierają oczy po dwóch tygodniach, a po trzech zaczynają jeść stały pokarm. Po sześciu tygodniach opuszczają gniazdo. Dojrzałość płciową osiągają w następnym roku.
Koszatki są aktywne w nocy. Żyją w małych grupach – dwa lub trzy osobniki na hektar. Są bardzo terytorialne. Komunikują się dźwiękami, w tym piskami alarmowymi i ultradźwiękami.
Ekologia
Koszatki jedzą owady, pąki, młode ptaki, owoce, orzechy i nasiona. Latem żywią się owocami m.in. moreli, jabłoni, wiśni, śliw, gruszy i jeżyn. Głównymi drapieżnikami są kuny, sowy, dzikie koty i puchacze.
Koszatki są ostrożne, co utrudnia ich upolowanie. Zimą wiele z nich ginie z powodu burz lub niedostatku pożywienia. Około 60% młodych i większość starszych osobników nie przeżywa hibernacji.
Status i ochrona koszatki leśnej
Koszatka leśna jest zagrożona w Czechach. W innych krajach Europy uznawana jest za rzadką. Jej głównym zagrożeniem jest niszczenie lasów. Gatunek jest chroniony przez dyrektywy unijne i Konwencję Berneńską. W Wielkiej Brytanii prowadzi się programy reintrodukcji i monitoringu populacji. Wspiera się też rolników, którzy odtwarzają zarośla.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- System korzeniowy sosny
- Czym się różni aligator, krokodyl i kajman – poznaj różnice
- EES, czyli teoria ewolucji w kryzysie
- Pofalowane dno oceaniczne – czy wyewoluowało?
- Ewolucja mózgu, czyli czy mózg mózgowi nierówny?
Źródło
https://en.wikipedia.org/wiki/Forest_dormouse [dostęp: 21.01.2025].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Dodoni. Licencja: CC BY-SA 3.0.
