Chlorurus gibbus to gatunek morskiej ryby promieniopłetwej należący do rodziny Scaridae. Wyróżnia się charakterystycznym kształtem głowy i masywnym dziobem. Jest to typowe dla przedstawicieli tego rodzaju. Naturalnym środowiskiem gatunku są wody Morza Czerwonego. Ryba pełni ważną rolę w ekosystemie raf koralowych. Przyczynia się m.in. do ich utrzymania poprzez skubanie glonów i fragmentację martwych koralowców.
Opis
Chlorurus gibbus to jeden z większych gatunków papugoryb. Osiąga długość do 70 centymetrów. Waży 2,2 kilograma. Młode osobniki prowadzą samotniczy tryb życia. Wyróżniają się podłużnymi czarno-białymi paskami na ciele. Dorosłe ryby mają intensywne niebieskie ubarwienie z charakterystycznym połyskiem. U samców dominuje odcień zielony i purpurowy, a u samic subtelny żółty kolor. Różnorodność barw odgrywa ważną rolę zarówno w komunikacji między osobnikami, jak i w kamuflażu, ułatwiając rybom przystosowanie się do życia w ekosystemie raf koralowych.
Zasięg występowania
Chlorurus gibbus to gatunek endemiczny. Występuje wyłącznie w wodach Morza Czerwonego oraz w Zatoce Akaba. Nie odnotowano jego obecności w Zatoce Adeńskiej, gdzie spotykany jest blisko spokrewniony gatunek Chlorurus strongylocephalus. Pojawiły się pojedyncze doniesienia o występowaniu C. gibbus w okolicach Sokotry, jednak nie zostały one potwierdzone. Obecność gatunku ogranicza się zatem głównie do specyficznych warunków środowiskowych występujących w Morzu Czerwonym. Wody te stanowią kluczowe siedlisko dla populacji.
Ekologia i zachowanie
Chlorurus gibbus zamieszkuje płytkie rafy koralowe oraz pobliskie piaszczyste obszary lagun i zatok. Ryba spotykana jest na głębokościach od 2 do 30 metrów. Dorosłe osobniki tworzą ławice nad zewnętrznymi partiami raf, gdzie występuje obfity porost glonów, stanowiących ich główne pożywienie. Papugoryby żywią się nitkowatymi glonami, które zeskrobują z martwych koralowców za pomocą charakterystycznego, mocnego dzioba, powstałego z połączonych zębów. Podczas żerowania często unoszą chmurę osadu.
Gatunek jest długowieczny. Dożywa nawet 14 lat. Jest protogynicznym hermafrodytą. Dorosłe samice mogą przekształcać się w samce. Ich struktura społeczna opiera się na haremach z jednym dominującym samcem. Ryby nie są terytorialne. Spokojnie współżyją z innymi gatunkami.
Chlorurus gibbus rozmnażają się jako ryby jajorodne. Samiec i samica tworzą pary podczas tarła. Nocą chronią się przed drapieżnikami, formułując osłonę z mucyny i pęcherzyków powietrza. Stanowi ona skuteczną barierę przed nieproszonymi gośćmi. Zachowanie to jest jednym z przykładów ich przystosowania do życia w środowisku raf koralowych.
Taksonomia
Chlorurus gibbus została po raz pierwszy opisana naukowo w 1829 roku przez niemieckiego przyrodnika i podróżnika Eduarda Rüppella (1794–1884). Typowa lokalizacja podana w opisie to Al Muwaylih w prowincji Tabuk w Arabii Saudyjskiej. W 1839 roku Samuel Swainson utworzył rodzaj Chlorurus i wyznaczył Scarus gibbus jako gatunek typowy dla tego rodzaju.
Chlorurus gibbus tworzy kompleks gatunkowy z C. strongylocephalus z Oceanu Indyjskiego oraz C. microrhinos z zachodnio-centralnego Pacyfiku. Takie powiązania wskazują na bliskie relacje pomiędzy tymi trzema gatunkami zamieszkującymi różne regiony tropikalnych oceanów.
Znaczenie gospodarcze
Chlorurus gibbus jest obiektem połowów w centralnej części Morza Czerwonego. Wykazano, że w Dżuddzie stanowi istotną część odłowów papugoryb. Gatunek, dzięki swoim rozmiarom i dostępności, jest ceniony przez lokalne społeczności rybackie. Intensywne połowy mogą mieć wpływ na populacje w regionie. Zarówno ekologiczna rola gatunku w utrzymaniu zdrowia raf koralowych, jak i jego znaczenie w rybołówstwie, podkreślają potrzebę zrównoważonego zarządzania jego odławianiem.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Arirania amazońska – arirania – wydra wielka – wydra olbrzymia
- Brzegówka (zwyczajna) – jaskółka brzegówka
- Wirus RSV – wszystko co powinniśmy o nim wiedzieć
- Grzyby, które potrafią przejąć kontrolę nad życiem całego organizmu
- O tym, jak technologia z pomocą nauki wpływa na nasz świat
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Chlorurus_gibbus [dostęp: 07.01.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Mattia Menchetti. Licencja: CC BY-SA 4.0.
