Zaganiacz zwyczajny (Hippolais icterina) jest gatunkiem wędrownego ptaka należącego do rodziny trzciniaków (Acrocephalidae). Według dawnych klasyfikacji reprezentował rodzinę pokrzewkowatych (Sylviidae). Miejsca lęgowe ptaka znajdują się na terenie niemal całej Europy. Przed nastaniem zimy migruje on natomiast do Afryki Subsaharyjskiej.
Opis zaganiacza zwyczajnego
Zaganiacz zwyczajny wyróżnia się relatywnie dużymi rozmiarami ciała. Jego głowa jest dość duża. Wieńczy ją szeroki dziób. Ptak ma długie skrzydła otoczone jasnymi krawędziami oraz krótki ogon o kwadratowym kształcie. Grzbiet zwierzęcia pokrywają pióra w szaro-zielonym kolorze. W okolicach brzucha występuje natomiast jasnożółte upierzenie. Oczy otaczają charakterystyczne, żółte obwódki. Ptak z reguły ma niebieskie lub szare łapki.
Dorosłe zaganiacze zwykle mają długość od 13 do 14 cm. Rozpiętość ich skrzydeł oscyluje na poziomie około 23 cm. Masa ciała ptaka wynosi średnio od 11 do 16 g.
Środowisko
Zaganiacz zwyczajny najczęściej zasiedla tereny gęsto porośnięte drzewami. Jego siedliska zwykle znajdują się na obrzeżach lasów lub leśnych polankach. Najchętniej przebywa w pobliżu rozstawionych w odpowiednich odstępach drzew z bujnym podszytem. Preferuje lasy liściaste, choć można go także nierzadko spotkać w zagajnikach mieszanych. Ptak ten żyje również w sadach, ogrodach, parkach oraz żywopłotach.
Głos
Samce zaganiaczy zwykle wydają charakterystyczne odgłosy w pobliżu gniazda. Ich śpiew jest melodyjny. Składa się z trzech powtarzających się fraz. Niekiedy emitują też dźwięki przypominające skrzeczenie. Śpiew samców można zwykle usłyszeć w okresie lęgowym. Jego dźwięki rozlegają się po całej okolicy aż do czasu wyklucia się młodych z jaj.
Występowanie i migracje
Zasięg występowania zaganiacza zwyczajnego jest bardzo rozległy. Siedliska tego ptaka spotyka się powszechnie w pasie od północnych rejonów Francji i Norwegii, przez większą część północnej i wschodniej Europy, aż po pasma górskie północnych Bałkanów oraz Krymu. Zaganiacz sporadycznie zasiedla także Wyspy Brytyjskie i Irlandię. Na tym obszarze pojawia się jednak tylko podczas migracji wiosennych bądź jesiennych. Nieliczne populacje zaganiacza notuje się również na Alasce.
Zimowiska ptaka znajdują się w Afryce subsaharyjskiej. Zwykle zlokalizowane są one na południe od równika. Migracja jesienna zaczyna się już na przełomie lipca i sierpnia. Na obszary lęgowe wraca stosunkowo późno, bo dopiero pod koniec maja.
Zaganiacz zwyczajny – biologia
Zaganiacz zwyczajny zalicza się do ptaków owadożernych. Swoje ofiary zwykle chwyta w powietrzu. Niekiedy zdarza mu się także zbierać insekty z powierzchni liści. Ptak niekiedy uzupełnia swoją dietę również o owoce. Z natury jest samotnikiem. Dotyczy to zarówno okresu lęgowego, jak i pozalęgowego.
W ciągu całego sezonu rozrodczego zaganiacz wyprowadza jeden lęg. Ptaki budują gniazda w dobrze zacienionych miejscach. Zwykle wiją je na gałęziach drzew lub krzewów liściastych. Przygotowaniem siedliska zajmuje się zarówno samiec, jak i samica. Jako materiał budulcowy służą im trawy i liście, a także mchy, porosty oraz sierść ssaków. Matka składa od 4 do 6 jaj w gnieździe. Później wysiaduje je przez około 2 tygodnie, aż do czasu wyklucia się młodych. W tym czasie zadanie jej dokarmiania spada na samca. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 13 dniach od wylęgu. Nadal jednak potrzebują pomocy rodziców w zdobywaniu pożywienia. Trwa to średnio przez półtora tygodnia, aż do pełnego usamodzielnienia się młodych.
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje zaganiacza zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski. To oznacza, że w najbliższym czasie nie grozi mu wyginięcie. Szacuje się, że na całym świecie żyje niemal 10 mln dorosłych osobników. Trend liczebności populacji jest jednak spadkowy. W Polsce ptak objęty jest ścisłą ochroną gatunkową.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Piżmowół arktyczny – wół piżmowy
- Pomurnik
- Co na początku jadły ćmy
- Czy pterozaury miały pióra?
- Co wiedziały starożytne cywilizacje? – cz. 2: Nauka i technika
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Icterine_warbler [dostęp: 17.01.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: JuliusFajman. Licencja: CC BY-SA 4.0.
