Kwiczoł (Turdus pilaris) to ptak z rodziny drozdowatych (Turdidae). Gniazduje w lasach i zaroślach północnej Europy oraz Azji Palearktycznej. Jest ptakiem wędrownym. Zimą wiele osobników przenosi się na południe. W Wielkiej Brytanii rzadko zakłada gniazda, ale zimą pojawia się tam licznie. Można go też spotkać w południowej Europie, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie.
Jest wszystkożerny. Latem żywi się ślimakami, owadami i dżdżownicami. Zimą zjada jagody, ziarna i nasiona.
Kwiczoły często gniazdują w niewielkich koloniach. Może to pomagać w ochronie przed drapieżnikami. Budują gniazda na drzewach i składają 5–6 jaj. Oba rodzice karmią pisklęta, które opuszczają gniazdo po dwóch tygodniach. W cieplejszych rejonach mogą wychować dwa lęgi w sezonie. Na północy zazwyczaj tylko jeden.
Zimą i podczas wędrówek tworzą duże stada. Często towarzyszą im droździki (Turdus iliacus).
Kwiczoł osiąga 25 cm długości. Ma szary wierzch głowy, kark i kuper. Grzbiet jest brązowy, a skrzydła i ogon ciemne. Spód ciała jest biały z rdzawym nalotem na piersi. Boki są gęsto nakrapiane. Samce i samice wyglądają podobnie, ale samice są nieco bardziej brązowe. Samiec śpiewa prostą melodię, a w locie wydaje chrapliwe dźwięki ostrzegawcze.
Klasyfikacja
Rodzaj Turdus obejmuje około 90 gatunków drozdów. Mają one zaokrąglone głowy i stosunkowo długie, ostro zakończone skrzydła. Większość z nich wydaje melodyjne dźwięki.
Kwiczoł wywodzi się od przodków, którzy pierwotnie zamieszkiwali Karaiby. Później przedostali się do Europy.
Po raz pierwszy opisany został przez Karola Linneusza w 1758 roku w Systema Naturae. Jego łacińska nazwa oznacza po prostu „drozd”. Nie wyróżnia się żadnych podgatunków.
Angielska nazwa „fieldfare” pochodzi prawdopodobnie od staroangielskiego słowa oznaczającego „podróżnika przez pola”.
Wygląd
Kwiczoł jest łatwy do rozpoznania. Ma szarą głowę, kark i kuper, ciemnobrązowy grzbiet i czarny ogon. Jego pierś jest rdzawa z czarnymi plamkami. Skrzydła są ciemne, a podskrzydła białe.
W locie widać jego białe spody skrzydeł. Często słychać jego charakterystyczny, chrapliwy głos: „czak czak”.
Samice są podobne do samców, ale mają więcej brązowych odcieni. Młode są bardziej matowe i mniej kontrastowe. Jesienią przechodzą pierwsze pierzenie, po którym upodabniają się do dorosłych.
Występowanie
Kwiczoł zamieszkuje północną Europę i Azję aż po Syberię i Chiny. Zimuje w zachodniej i południowej Europie oraz w Afryce Północnej. Niektóre populacje docierają do Bliskiego Wschodu i Indii. Sporadycznie pojawia się na Islandii, w USA i na niektórych wyspach Atlantyku.
Jego lot jest powolny i bezpośredni. W czasie odpoczynku ptaki w stadzie zwracają się w tym samym kierunku i wydają charakterystyczne odgłosy.
Na ziemi żerują stadnie, często razem z droździkami. Kiedy się niepokoją, odlatują razem i ponownie siadają w innym miejscu. Nie kryją się w gęstwinach jak kosy czy drozdy śpiewaki. Częściej przesiadują na otwartych gałęziach i krzewach.
Nocują w grupach. Zwykle wybierają zarośla, pola z wysoką trawą lub pobliże upraw.
Środowisko
Latem kwiczoły preferują lasy mieszane z brzozami, olszami i świerkami. Często spotyka się je w pobliżu bagien i polan. Nie unikają ludzkich osiedli, odwiedzają sady, parki i ogrody. Można je zobaczyć na terenach górskich powyżej granicy lasu.
Zimą trzymają się otwartych terenów – pól, sadów i rzadkich lasów. Wędrują w poszukiwaniu pożywienia, głównie jagód i owoców.
Wędrówki kwiczoła
Jesienią opuszczają lęgowiska w październiku. W Wielkiej Brytanii pojawiają się w listopadzie. Niektóre przelatują dalej na południe. Powrót na lęgowiska zaczyna się w kwietniu, a w maju większość ptaków jest już na północy.
Żywienie
Kwiczoły jedzą zarówno pokarm zwierzęcy, jak i roślinny. Latem polują na ślimaki, owady i dżdżownice. Jesienią zjadają dużo jagód, np. głogu, ostrokrzewu, jarzębiny, cisu, jałowca i dzikiej róży.
Zimą ich dieta zależy od dostępności pokarmu. Gdy zabraknie jagód, jedzą opadłe jabłka, nasiona, a nawet resztki roślin uprawnych. W czasie mrozów mogą szukać pożywienia w błotnistych terenach lub na plażach.
Rozmnażanie kwiczoła
Sezon lęgowy zaczyna się w maju. Na północy może opóźnić się do lipca. Samica buduje gniazdo na drzewie, krzewie, wśród skał lub nawet na ziemi.
Kwiczoły często gniazdują blisko siebie. Wspólnie bronią się przed drapieżnikami. Gniazdo budują z traw, mchu i błota. W środku wyściełają je drobnymi źdźbłami trawy.
Samica składa 5–6 jaj. Czasem zdarza się mniej lub więcej – od 3 do 8. Jaja są niebieskawe, czasem z brązowymi plamkami. Inkubacja trwa około 14 dni i zajmuje się nią głównie samica.
Pisklęta są karmione przez oboje rodziców. Po dwóch tygodniach opuszczają gniazdo. Na południu może dochodzić do dwóch lęgów w sezonie.
Ochrona
Populacja kwiczoła jest stabilna. Na świecie żyje od 44 do 96 milionów osobników. W Europie liczba ta wynosi 42–72 miliony.
W Wielkiej Brytanii liczba lęgowych par jest bardzo mała. Z tego powodu ptak został wpisany na Czerwoną Listę zagrożonych gatunków przez Królewskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (RSPB).
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Czeczotka
- Poskocz krasny
- Pokłady węgla w głębinach morskich potwierdzeniem potopu
- Dlaczego atakują nas komary?
- Pochodzenie kręgowców nadal pod znakiem zapytania
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Fieldfare [dostęp: 03.02.2025].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: hedera.baltica. Licencja: CC BY-SA 2.0.
