Biegacz zielonozłoty (Carabus auronitens) to duży chrząszcz z rodziny biegaczowatych. Naukowcy zaliczają go do podrodzaju Chrysocarabus. Jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym w Europie. Występuje od Pirenejów po Karpaty. W Polsce zamieszkuje lasy różnych typów. W Tatrach i Bieszczadach dodatkowo można go spotkać powyżej górnej granicy lasu. Dorasta do 18–28 mm długości. Jego charakterystyczną cechą jest intensywne ubarwienie. Pokrywy skrzydeł mają kolor jasnozielony, a kończyny są jaskrawoczerwone. Głowa i przedplecze mogą przybierać barwy zielonkawe, czerwonawe lub pomarańczowe – w zależności od osobnika. Biegacz zielonozłoty poluje głównie na inne owady, pająki i ślimaki. Choć jest zwierzęciem naziemnym, bywa również obserwowany na drzewach.
Gody, po których samica składa jaja w ziemi, odbywają się wiosną. Larwy tego gatunku są drapieżne. Dorosłe osobniki żyją średnio około 8 lat. Ze względu na wrażliwość na środki chwastobójcze i nawozy sztuczne, biegacz zielonozłoty bywa traktowany jako bioindykator. W Polsce objęty jest częściową ochroną gatunkową.
Występowanie
Biegacz zielonozłoty występuje w południowej i centralnej Europie. Spotkać go można głównie na obszarach górskich i podgórskich, rzadziej w rejonach nizinnych. Jego zasięg obejmuje Pireneje, Alpy oraz Karpaty. W Polsce jest liczny w górach. Spotkać go można także na rozproszonych stanowiskach na niżu.
Budowa biegacza zielonozłotego
Biegacz zielonozłoty należy do rodziny biegaczowatych (Carabidae). Reprezentowany jest przez kilka podgatunków. To stosunkowo duży chrząszcz o małej, wąskiej głowie. Jest ona zdecydowanie mniejsza od przedplecza. Głowa wyposażona jest w parę dobrze rozwiniętych oczu, długie, nitkowate czułki oraz aparat gębowy typu gryzącego. Pierwszy człon czułek ma kolor czerwonawy, a kolejne są czarne. Ubarwienie głowy i przedplecza jest zmienne. Przyjmuje odcienie pomarańczowe, czerwonawe, zielonkawe, a rzadziej niebieskie.
Charakterystyczne dla tego gatunku są silnie stwardniałe pokrywy, które mają zielonozłoty kolor z metalicznym połyskiem. Pokrywy te są żebrowane. Na każdej z nich znajdują się trzy żebra. Spód ciała jest czarny. Odnóża bieżne są mocne, z czerwonymi kolanami. Reszta segmentów nóg jest czarna. Samice są nieco większe od samców. Biegacz zielonozłoty bywa mylony z biegaczem złocistym (Carabus auratus). Różni się od niego jedynie większą liczbą czerwono-pomarańczowych członów na czułkach.
Biologia
Biegacz zielonozłoty zamieszkuje głównie lasy górskie i podgórskie. W Polsce spotykany jest w lasach mieszanych i iglastych, a także kosodrzewinie, na skałach powyżej górnej granicy lasu oraz na połoninach. Prowadzi nocny tryb życia. W ciągu dnia ukrywa się pod kamieniami lub korą. Jest aktywny od marca do października. Nie lata. Jego dieta opiera się na bezkręgowcach. Poluje na inne owady, pajęczaki oraz mięczaki.
Wiosną samica przystępuje do rozrodu, składając jaja w ziemi. Wylęg następuje pod koniec lata lub na jesieni. Larwy przechodzą trzy linienia. Biegacz zielonozłoty zimuje w spróchniałych pniach drzew. Larwy tego gatunku, podobnie jak dorosłe osobniki, są drapieżne. Chrząszcz żyje maksymalnie do ośmiu lat. W Polsce podlega ochronie gatunkowej.
Biegacz zielonozłoty – podgatunki
Biegacz zielonozłoty występuje w różnych podgatunkach, które obejmują:
- Carabus auronitens auronitens Fabricius, 1792
- Carabus auronitens costellatus Géhin, 1882
- Carabus auronitens cupreonitens Chevrolat, 1861
- Carabus auronitens escheri Palliardi, 1825
- Carabus auronitens farinesi Dejean, 1826
- Carabus auronitens festivus Dejean, 1826
- Carabus auronitens intercostatus Gredler, 1854
- Carabus auronitens kraussi Lapouge, 1898
- Carabus auronitens montanus Géhin, 1882
- Carabus auronitens punctatoauratus Germar, 1824
Siedlisko
Biegacz zielonozłoty występuje w Europie Środkowej, Wschodniej oraz Zachodniej. Jego zasięg nie obejmuje Europy Północnej oraz obszarów położonych na południe od Pirenejów. Zamieszkuje wilgotne, chłodne lasy liściaste i mieszane, a także tereny bezleśne na dużych wysokościach. Można go znaleźć pod luźną korą, w martwym drewnie oraz na bagnach, zwłaszcza w rejonach górskich lub w przedgórzu – na wysokości do 2500 metrów nad poziomem morza. W zachodniej Europie występuje również na terenach nizinnych.
Cykl życia
Dorosłe osobniki biegacza zielonozłotego pojawiają się od maja do września. Są aktywne głównie nocą. Polują na mniejsze zwierzęta, takie jak ślimaki, dżdżownice czy owady. Larwy wspinają się na drzewa – do wysokości około 7 metrów. Po trzech linieniach przechodzą w stadium poczwarki. Wylęg następuje pod koniec lata lub na początku jesieni. Larwy spędzają zimę pod korą, w szczelinach w martwym drewnie oraz w pieńkach drzew. Wiosną stają się ponownie aktywne.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Nereida różnokolorowa – nereida różnobarwna
- Mysikrólik zwyczajny
- Kaniony – pamiątki po biblijnym potopie
- Moralne konsekwencje darwinizmu
- Istnienie roślin przed powstaniem światła słonecznego – czy biblijny opis stworzenia jest nieścisły?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Carabus_auronitens [dostęp: 12.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Frank Vassen. Licencja: CC BY 2.0.
