Żółwie to różnorodna grupa zwierząt. Na całym świecie żyje około 350 gatunków tych gadów1. Większość z nich stanowią stosunkowo małe stworzenia. Najmniejsze okazy mają zaledwie 10 cm długości2. Wśród żółwi są jednak także osobniki o znacznie bardziej imponujących gabarytach. Zgodnie z zamysłem Stwórcy, zasiedlają one zarówno lądy, jak i środowiska wodne. W Księdze Psalmów czytamy: Oto morze wielkie, długie i szerokie, a w nim jest bez liku żyjątek i zwierząt wielkich i małych (Ps 104, 25). Duże żółwie należą do najbardziej okazałych i najcięższych współcześnie żyjących gadów. Dowiedz się, które z tych gadów są największe!
Żółw skórzasty – gigant w świecie żółwi
Największym i najcięższym żółwiem na świecie jest żółw skórzasty (Dermochelys coriacea). Reprezentanci tego gatunku z reguły osiągają od 180 do 220 cm długości. Na sam pancerz przypada średnio od 100 do nawet 175 cm. Rozpiętość kończyn przednich dochodzi natomiast do 300 cm. Średnia masa ciała zwierzęcia waha się od 350 do 400 kg. Warto mieć jednak świadomość, że największe odkryte przez człowieka osobniki były nawet dwa razy cięższe od przeciętnych reprezentantów gatunku3.
Zasięg występowania żółwia skórzastego jest bardzo rozległy. Zasiedlają one wszystkie ciepłe morza i oceany świata. W środowisku wodnym przebywają przez większą część swojego życia. Tylko samice raz na jakiś czas wychodzą na ląd, aby złożyć jaja. Większość młodych osobników przychodzi na świat na plaży w Gujanie Francuskiej. Tuż po wykluciu się z jaj małe żółwiki zmierzają prosto do wody. W praktyce jednak tylko niewielka część z nich dożywa dorosłego wieku. Pozostałe padają łupem różnych drapieżników4.
Żółw skórzasty jest doskonale przystosowany do życia w środowisku wodnym. Owalne, lekko spłaszczone ciało odznacza się opływowym kształtem. Na grzbiecie zamiast ciężkiego pancerza występują grube skórzane płaty z osadzonymi płytkami kostnymi (tzw. osteodermami). W sprawnym poruszaniu się w wodzie zwierzęciu pomagają również długie, pozbawione pazurów kończyny przednie przypominające wyglądem wiosła. Gad żywi się głównie skorupiakami, meduzami, ślimakami oraz młodymi rybami5.
Warto mieć świadomość, że żółw skórzasty jest rekordzistą wśród żółwi i innych gadów nie tylko pod względem wielkości i masy ciała. Zwierzę to – mimo ogromnych gabarytów – dzierży też palmę pierwszeństwa w aspekcie szybkości przemieszczania się w wodzie. W razie potrzeby potrafi rozwinąć prędkość do 35 km/h. Na uwagę zasługuje też zdolność żółwia do zanurzenia się na głębokość nawet 1280 m. Żaden z innych gadów nie jest w stanie zejść tak nisko pod wodę6.
Żółw zielony – duży i urodziwy gad
Żółwie zielone (Chelonia mydas) to zdaniem wielu osób jedne z najładniejszych gadów na świecie. Wszystko dzięki wąskiej, pokrytej regularnymi tarczkami głowie zakończonej tępo ściętym pyszczkiem oraz oliwkowozielonemu karapaksowi upstrzonemu żółtymi plamkami. To także wyjątkowo duży i ciężki gad. Jego pancerz może dorastać do nawet 140 cm długości. Masa ciała przeciętnego osobnika wynosi natomiast około 500 kg7.
Żółwie jadalne zasiedlają różne zbiorniki wodne zlokalizowane w strefie równikowej. Spotyka się je głównie w morzach i oceanach. Gady te preferują przede wszystkim pokarm roślinny. Do ich ulubionych przysmaków należą glony oraz trawa morska. Zazwyczaj żerują na podwodnych łąkach lub porośniętych roślinnością skałach. W sprawnym przemieszczaniu się w wodzie pomagają im kończyny przednie i tylne przekształcone w płetwy. Samice składają jaja na lądzie. Zwykle robią to w miejscach, gdzie same przyszły na świat. Cykl rozrodczy dla każdego osobnika płci żeńskiej przypada średnio raz na 2-3 lata. Wykluwającym się z jaj młodym grożą rozmaite niebezpieczeństwa. Dlatego tylko niewielka część z nich dożywa dorosłości8.
Karetta – wielki żółw z potężnymi szczękami
Wśród żółwich morskich gigantów na uwagę zasługują również karetty (Caretta caretta). Długość pancerzy tych zwierząt szacuje się na około 120 cm. U największych okazów wartość tego parametru może jednak wynosić nawet 140 cm. Poszczególne osobniki różnią się między sobą masą ciała. Większość z nich waży około 100 kg. Na przestrzeni lat badacze odkryli jednak zaliczane do omawianego gatunku gady, których masa ciała dochodziła do 500 kg9.
Dla karetty charakterystyczny jest białawy plastron oraz ciemnobrązowy karapaks w kształcie serca. Głowę zwierzęcia pokrywają rozmieszczone w regularnych odstępach tarczki. Na pancerzu znajduje się pięć par rogowych tarcz żebrowych. To znacząco odróżnia karettę od innych gatunków żółwi dysponujących tylko czterema parami tych tarcz. Kończyny przednie i tylne przypominają płetwy. Każda z nich zakończona jest dwoma pazurami10.
Karetty żyją głównie w ciepłych wodach Oceanu Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Ich liczne populacje zasiedlają także Morze Śródziemne. Przedstawicieli tego gatunku często widuje się w pobliżu plaż i portów. Omawiane żółwie żywią się przede wszystkim ostrygami, kałamarnicami i małżami. Mocne szczęki umożliwiają im skuteczne rozprawianie się z twardymi skorupami ofiar. Karetty – tak jak inne żółwie morskie – składają jaja na lądzie11.
Żółw słoniowy – długowieczny mieszkaniec Galapagos
Gigantyczne rozmiary ciała to nie tylko domena niektórych żółwi morskich. Podobnymi gabarytami może pochwalić się także kilka gadów żyjących wyłącznie na lądzie. Do takich zwierząt zalicza się choćby żółw słoniowy (Chelonoidis niger). Pancerz dorosłych przedstawicieli wspomnianego gatunku zwykle mierzy około 150 cm długości. Waga przeciętnego osobnika może natomiast wynosić od 200 do 400 kg12.
Żółwie słoniowe zalicza się do gatunków endemicznych. Występują one wyłącznie na Wyspach Galapagos, określanych też mianem Wysp Żółwich. Zwierzęta te wyróżniają się wypukłym i spadzistym karapaksem. Jego zewnętrzną powierzchnię pokrywają długie i gładkie tarczki rogowe (nie ma natomiast tarczki karkowej). Żółwie słoniowe mają stosunkowo niewielką głowę osadzoną na relatywnie długiej szyi. Do ich charakterystycznych cech zalicza się długie i słupowate odnóża, przypominające nieco nogi słonia13.
Żółw słoniowy jest zwierzęciem roślinożernym. W skład jego diety wchodzą głównie porosty, jagody oraz liście roślin zielonych i krzewów. Jeśli na Galapagos panuje susza, zwierzę zjada także kaktusy. Żółwie te potrafią jednak obyć się bez pożywienia i wody przez długie miesiące. To także jedne z najbardziej długowiecznych reprezentantów królestwa fauny. Przypuszcza się, że część osobników dożywa nawet 300 lat14.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Czy lis zje kota? Odpowiedź może Cię zdziwić!
- Najstarsze drzewa na świecie – czy aby na pewno mają aż tyle lat?
- Najszybsze zwierzę na świecie – wodne, lądowe i w powietrzu
- Koń utonął, ale w jaki sposób?
- Ewolucja ptaków popadła w tarapaty…
Przypisy
1. Światowy Dzień Żółwia, ZOO Gdańsk, https://zoo.gdansk.pl/swiatowy-dzien-zolwia/ [dostęp: 10.03.2025].
2. A. Białek, Największy żółw świata jest wyjątkowym gadem. Potrafi wygrać nawet starcie z rekinem, National Geographic https://www.national-geographic.pl/przyroda/najwiekszy-zolw-swiata-jest-tak-duzy-ze-potrafi-pogonic-rekina/ [dostęp: 10.03.2025].
3. Tamże.
4. Jaki jest największy żółw na świecie?, Media Nauka, https://www.medianauka.pl/najwiekszy-zolw-na-swiecie [dostęp: 10.03.2025].
5. Żółw skórzasty, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82w_sk%C3%B3rzasty [dostęp: 10.03.2025].
6. A. Białek, Największy żółw świata jest wyjątkowym gadem. Potrafi wygrać nawet starcie z rekinem, dz. cyt.
7. Żółw jadalny, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82w_jadalny [dostęp: 10.03.2025].
8. Żółw zielony (Chelonia mydas), Ekologia.pl, https://www.ekologia.pl/zwierzeta/zolw-zielony/ [dostęp: 10.03.2025].
9. Karetta, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Karetta [dostęp: 10.03.2025].
10. Tamże.
11. Tamże.
12. Żółw słoniowy, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82w_s%C5%82oniowy [dostęp: 10.03.2025].
13. Żółw słoniowy, Media Nauka, https://www.medianauka.pl/zolw-sloniowy [dostęp: 10.03.2025].
14. Tamże.
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
