Czy istnieją planety lepsze niż Ziemia?

Poszukiwanie planet zdatnych do życia trwa w najlepsze. Dotychczas naukowcy starali się szukać planet ziemiopodobnych, przynajmniej w jakiejś mierze. Jednak niedawno pojawiła się idea, że mogą istnieć nie tylko planety ziemiopodobne, ale i… lepsze od Ziemi. Czy naukowcy znaleźli taką egzoplanetę?

Naukowcy o lepszych planetach

W 2020 roku czasopismo „Astrobiology” opublikowało artykuł In Search for a Planet Better than Earth: Top Contenders for a Superhabitable World. Autorzy artykułu, Dirk Schulze-Makuch, René Heller i Edward Guinan twierdzą, że odrzucenie możliwości istnienia planet „superzamieszkiwalnych” (z ang. superhabitable planets) stanowi przejaw naszego antropocentryzmu i „geocentryzmu” oraz jest sprzeczne z tzw. zasadą kopernikańską¹.

W artykule naukowcy tłumaczą, że planety nadające się do zamieszkania to niekoniecznie planety, na których faktycznie znajduje się życie. Chodzi im więc o planety, na których panują odpowiednie warunki, aby życie mogło się rozwinąć. Planeta „zamieszkiwalna” to taka, która okrąża odpowiednią gwiazdę, posiada właściwą temperaturę, atmosferę z właściwą ilością tlenu O₂, odpowiednią grawitację itp. A zatem planeta „superzamieszkiwalna” powinna posiadać warunki nawet lepsze niż Ziemia.

Kryteria doboru

D. Schulze-Makuch i in. wyznaczyli 24 obiekty jako planety o cechach możliwie lepszych niż na Ziemi. Przyjrzeli się egzoplanetom wykrytym metodą tranzytową w ramach misji Kosmicznego Teleskopu Keplera (są one oznaczane jako KOI). Wcześniej autorzy artykułu określili szereg kryteriów, które miałyby pomóc im w wyznaczeniu takich planet. Kryteria te dotyczą cech gwiazdy macierzystej oraz cech samej planety.

Gwiazdy

Według naukowców, aby planeta nadawała się do zamieszkania i była w tym lepsza od Ziemi, musi okrążać odpowiednią gwiazdę. Wzięto pod uwagę tzw. gwiazdy ciągu głównego. Można je sklasyfikować na podstawie ich masy i temperatury do typów O, B, A, F, G, K i M. Typ O to gwiazdy najmasywniejsze i najgorętsze, zaś M są najmniej masywne i najchłodniejsze. Tych ostatnich jest najwięcej, bo stanowią aż ponad 75% istniejących gwiazd. Z kolei nasze Słońce to gwiazda typu G.

Naukowcy uważają, że gwiazdy typu O, B, A i F, jako że szybko spalają swoje paliwo, istnieją zbyt krótko (dziesiątki lub setki milionów lat), aby mogły zapewnić warunki sprzyjające życiu. Co ciekawe, uznali również gwiazdy typu G za średnio nadające się do poszukiwań. Z kolei gwiazdy typu M są bardzo chłodne, co sprawia, że ekosfery² tych gwiazd znajdują się bardzo blisko nich. Rodzi to kolejne problemy dla warunków odpowiednich dla życia. Należą do nich m.in. możliwy obrót synchroniczny lub bycie pod potężnym wpływem rozbłysków słonecznych. Za najlepsze naukowcy uznali więc gwiazdy typu K, a w drugiej kolejności gwiazdy typu G. Stwierdzono też, że gwiazdy te muszą być odpowiednio stare i istnieć co najmniej 4,6 miliardów lat.

Planety

W przypadku planet naukowcy wykluczyli wszelkie planety znajdujące się poza ekosferą ich macierzystej gwiazdy. A więc odrzucono planety znajdujące się zbyt blisko i zbyt daleko od ich gwiazd. Wśród innych kryteriów naukowcy wymienili też następujące:

• do 1,5 masy Ziemi i o ok. 10% większa niż Ziemia,
• wiek od 5 do 8 miliardów lat (według szacunków ewolucjonistycznych),
• średnia temperatura planety o 5ºC wyższa niż na Ziemi,
• wilgotna atmosfera składająca się w 25-30% z tlenu O₂, gdzie reszta gazów jest neutralna (np. azot N₂),
• odpowiednia proporcja wód powierzchniowych i lądów,
• duży księżyc w odpowiedniej odległości,
• obecność procesów tektonicznych lub pełniących zbliżoną rolę,
• obecność silnego pola magnetycznego.

Problemy z planetami

Spośród 24 wskazanych planet praktycznie żadna nie spełnia wszystkich znanych nam kryteriów, a wielu danych na ich temat brakuje. Tylko jedna egzoplaneta, oznaczona jako KOI 5715.01, spełnia trzy z wymienionych warunków: macierzysta gwiazda, wiek i odległość od gwiazdy (co rzutuje na temperaturę). Jednak również tutaj istnieją wątpliwości co do odpowiedniego efektu cieplarnianego na planecie³.

Problemów jest więcej. Okazuje się, że spośród owych 24 planet tylko dwie zostały potwierdzone: Kepler 1126 b (KOI 2162) i Kepler-69c (KOI 172.02). To oznacza, że istnienie pozostałych 22 planet (w tym KOI 5715.01) nadal jest niepotwierdzone – pozostają kandydatami na planety i równie dobrze mogą nie istnieć. Poza tym dwie potwierdzone planety leżą zbyt daleko, aby nasze przyrządy mogły je dokładnie zbadać⁴.

Brakujące dane

Krótko mówiąc: jeśli chodzi o planety lepsze niż Ziemia, to nadal jesteśmy w lesie. Po pierwsze, niemal wszystkie z owych 24 planet to wciąż kandydaci na planety, a więc ich istnienie najpierw musi zostać potwierdzone. Po drugie, jedyne, co jest pewne na temat owych 24 egzoplanet (jeśli istnieją) to ich odległości od gwiazd oraz rozmiary. Parametry ważne dla podtrzymania życia, które potencjalnie mogą wynikać z tych dwóch znanych parametrów, nadal pozostają zagadką⁵.

Co więcej, nawet sami autorzy przyznają, że „wiek” gwiazd macierzystych opiera się na bardzo niepewnych danych oraz że są to tylko i wyłącznie szacunki⁶. Kolejny problem jest taki, że dzięki metodzie tranzytowej można wyznaczyć rozmiar planety, ale niekoniecznie jej masę. Więc wymaga to dodatkowych badań⁷. Choć artykuł kończy się wnioskiem, że znaleziono kilkadziesiąt potencjalnie „superzamieszkiwalnych” planet, to jest to wniosek na wyrost. Tak naprawdę nie znaleziono jeszcze żadnej takiej planety.

Ziemia pozostaje wyjątkowa

Czy więc istnieją planety lepsze niż Ziemia? Trudno na to pytanie odpowiedzieć pozytywnie. Dotychczas potwierdzono istnienie ponad 4000 planet (w tym 166 planet skalistych o rozmiarach podobnych do Ziemi⁸). Jak dotąd żadna z nich nie została uznana za nadającą się do zamieszkania. Ewolucjoniści nadal mają nadzieję na znalezienie planety z warunkami podobnymi lub lepszymi od ziemskich. Jednak z takimi surowymi kryteriami jak powyżej może to być niezwykle trudne, jeśli nie absolutnie niemożliwe.

Tylko na naszej planecie istnieją warunki, które bardzo dobrze nadają się do rozwoju życia⁹. Nic w tym dziwnego, jeśli to sam Bóg stworzył zarówno naszą Ziemię, jak i wszystkie inne planety. O ile cel istnienia innych planet pozostaje nieznany, o tyle cel istnienia naszej planety jest jeden: abyśmy bezpiecznie tu mieszkali. Pismo Święte potwierdza, że Ziemia jest pod tym względem wyjątkową planetą¹⁰.

Przypisy

1. Schultze-Makuch D. et al., In Search for a Planet Better than Earth: Top Contenders for a Superhabitable World, „Astrobiology”, 20 (12), 2020, s. 1394-1404, https://www.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/ast.2019.2161
2. Po ang. habitable zone lub Goldilocks zone. Jest to przestrzeń wokół gwiazdy w odpowiedniej odległości od niej, gdzie temperatura ewentualnej planety pozwala na utrzymanie życia.
3. Schultze-Makuch D. et al., op cit., s. 1399-1402.
4. Ibid., s. 1399.
5. Faulkner D.R., Superhabitable Planets, Answers in Genesis, 21 października 2020, https://answersingenesis.org/astronomy/superhabitable-planets/
6. Schultze-Makuch D. et al., op cit., s. 1401.
7. Ibid., s. 1402.
8. https://exoplanets.nasa.gov/what-is-an-exoplanet/planet-types/terrestrial/ (stan na 20.09.2021).
9. Faulkner D.R., op cit.
10. Iz 45,18.