Betlejem – miejsce narodzenia Jezusa

Betlejem (po hebrajsku Bet Lehem – dom chleba¹) znajduje się w górach Judei na wysokości 775 m n.p.m., zaledwie kilka kilometrów od murów Starego Miasta w Jerozolimie.

Gdyby nie to, że Betlejem należy do Autonomii Palestyńskiej i jest odgrodzone od reszty Izraela wysokim murem, moglibyśmy powiedzieć, że te dwa miasta stanowią jedną aglomerację. Paradoksem jest to, że do Betlejem Żydzi nie mają wstępu, choć jest to stare izraelskie miasto.

Po raz pierwszy w Biblii Betlejem pojawia się w Księdze Rodzaju² pod nazwą Efrata. Nazywane było również Betlejem Efrata³ i Betlejem Judzkie⁴. W pobliżu Betlejem patriarcha Jakub pochował swoją umiłowaną żonę Rachelę⁵. W Betlejem urodził się Elimelech, jego żona Noemi i ich synowie oraz Boaz, bohaterowie Księgi Rut⁶. Boaz był pradziadkiem Dawida, narodzonego także w tym mieście, późniejszego króla Izraela⁷. Po podziale Izraela na państwo północne i południowe wnuk Dawida, Roboam, ufortyfikował miasto, które stało się wschodnią flanką jego królestwa.

Ale to, co najważniejsze dla chrześcijan, w Betlejem narodził się Jezus Chrystus – Mesjasz, Zbawiciel świata⁸. Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez proroka Micheasza: „A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich. Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności”⁹. Stało się to w 4 roku p.n.e.¹⁰, za panowania cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta. Biblia nie podaje żadnego konkretnego miejsca w tym mieście, gdzie narodziny miały miejsce. Natomiast tradycja pozabiblijna wskazuje na grotę pod wybudowaną w 326 roku przez Konstantyna Wielkiego Bazyliką Narodzenia.

W 614 roku Betlejem dostało się pod panowanie perskie. W 1099 roku do miasta wkroczyli krzyżowcy i otoczyli je murem. Niespełna sto lat było w rękach chrześcijańskich, bowiem w 1187 roku zdobyli je muzułmanie.

Kiedy w 1948 roku powstało współczesne państwo izraelskie, Betlejem zostało włączone do Jordanii. Wojska izraelskie przejęły je w 1967. Od 1995 roku przekazano je do Autonomii Palestyńskiej i tak jest do dziś.

Miasto zamieszkuje około 30 tysięcy mieszkańców, głównie Arabów, z których blisko połowa to chrześcijanie. Najważniejszym miejscem pielgrzymek jest Bazylika Narodzenia Pańskiego, nad którą pieczę sprawują duchowni ormiańscy i grekokatoliccy, połączona z kościołem św. Katarzyny, gdzie celebrują rzymskokatoliccy Franciszkanie. Oni też opiekują się Grotą Narodzenia, znajdującą się pod bazyliką. Jest to niewielkie pomieszczenie, gdzie gwiazdą zaznaczono tradycyjne miejsce narodzenia Jezusa. Obok znajduje się grota, w której pracował św. Hieronim. Przybył do Betlejem w 386 roku. Przez 35 lat pracował nad przekładem Biblii na język łaciński, tzw. Wulgatą. W tych samych podziemiach znajduje się też grota św. Józefa, gdzie według tradycji Józef, mąż Marii, miał sen, w którym Bóg nakazał mu uciekać z małym Jezusem do Egiptu. Bowiem wkrótce w Betlejem Herod miał dokonać rzezi małych chłopców, aby zgładzić potencjalnego nowonarodzonego króla Izraela, jak mówiono o Jezusie.

Betlejem to nie tylko bazylika, ale też kilka innych ciekawych miejsc. Koniecznie trzeba zobaczyć Pole Pasterzy. To właśnie tam ukazał się anioł, obwieszczając narodzenie się Syna Bożego. W pobliżu są groty, w których mieli się chronić pasterze. Dokonano tam interesujących odkryć archeologicznych, znajdując przedmioty datowane na czasy Heroda.

Nieco dalej leżą Baseny Salomona, będące częścią starożytnego systemu wodnego Jerozolimy. Kilka kilometrów od miasta wznosi się Herodion, jedna z twierdz króla Heroda, zbudowana na wzgórzu o stożkowatym kształcie. Znajdują się tam ruiny pałacu tego władcy.

W pobliżu bazyliki można oglądać meczet Omara. Natomiast na obrzeżach miasta znajduje się jedno z najważniejszych miejsc judaizmu – grób Racheli.

Autor jest emerytowanym profesorem zajmującym się historią i kulturą krajów biblijnych.

Przypisy

1. Arabowie nazywają miasto Bajt Lahm, co oznacza „dom mięsa”.
2. Księga Rodzaju 48,7.
3. Ewangelia Mateusza 5,1.
4. Księga Sędziów 17,7-9.
5. Księga Rodzaju 48,7.
6. Księga Rut 1,2; 5,4.
7. Na jego temat można przeczytać w numerze 9. i 10. czasopisma „Znaki Czasu” z 2021 roku.
8. Ewangelia Mateusza 2,1.
9. Księga Micheasza 5,1 (Przekład Biblii Tysiąclecia).
10. Dionizy Mały, który na polecenie papieża Jana I miał obliczyć rok narodzin Jezusa, pomylił się o cztery lata, wyznaczając początek ery chrześcijańskiej na rok 754 ery rzymskiej.

© Zdjęcie główne: Pole pasterzy. Autor: Bernard Koziróg.