Apogon (Apogon imberbis) to gatunek ryby promieniopłetwej należący do rodziny Apogonidae. Jest szeroko rozpowszechniony w Morzu Śródziemnym oraz w ciepłych wodach umiarkowanych i tropikalnych wschodniego wybrzeża Atlantyku. Spotkać go można od Portugalii aż po Zatokę Gwinejską. Ten niewielki, ale efektowny przedstawiciel swojej rodziny wyróżnia się charakterystycznym czerwonym ubarwieniem, które czyni go łatwym do rozpoznania wśród podwodnych mieszkańców.
Opis
Apogon wyróżnia się owalnym, bocznie spłaszczonym ciałem, niemałą głową oraz wyjątkowo dużym okiem, które jest znacznie większe od pyska. Posiada pokaźny, ukośny otwór gębowy z wystającą dolną szczęką, uzbrojony w rzędy drobnych zębów szczeciniastych umieszczonych na żuchwie, podniebieniu i lemieszu. Krawędź przedpokrywy skrzelowej jest delikatnie piłkowana, podczas gdy grzbiet jest gładki. Płetwa piersiowa jest długa. Sięga co najmniej do początku płetwy odbytowej. Płetwa ogonowa ma lekko wcięty kształt. Łuski są duże, typu ktenoidalnego. Linia boczna liczy od 22 do 30 łusek.
Ciało i płetwy mają intensywną czerwoną lub różową barwę, ciemniejszą na grzbiecie i górnej części głowy. U podstawy płetwy ogonowej widoczne są dwie lub trzy ciemne plamki, które czasami łączą się ze sobą. Maksymalna zarejestrowana długość wynosi 15 cm. Przeważnie osobniki tego gatunku osiągają 10–12 cm. Apogon posiada dwie płetwy grzbietowe złożone z 7 kolców i 9–10 miękkich promieni. Płetwa odbytowa ma 2 kolce i 8–9 miękkich promieni.
Zasięg występowania
Apogon jest szeroko rozpowszechniony we wschodnim Atlantyku. Spotkać go można od Gibraltaru i południowego wybrzeża Portugalii aż po Angolę. Obecność tego gatunku odnotowano także na Wyspach Kanaryjskich, Maderze, Azorach, Wyspach Zielonego Przylądka oraz na wyspach Zatoki Gwinejskiej. W Morzu Śródziemnym występuje na całym obszarze. Nie rozprzestrzenił się jednak na północ do Morza Czarnego. Ta szeroka dystrybucja czyni go charakterystycznym elementem fauny wielu ciepłych i tropikalnych akwenów.
Biologia
Apogon zamieszkuje skaliste rafy oraz sztuczne struktury rafowe na głębokości od 2 do 20 metrów. Szczególnie licznie występuje w rejonach południowych Włoch, gdzie dominują skaliste klify i jaskinie. W Atlantyku gatunek ten spotkać można głównie w pobliżu raf koralowych i skalistych. Jako ryba nocna, za dnia ukrywa się w jaskiniach i szczelinach, zarówno samotnie, jak i w grupach. Po zmroku żeruje na małych rybach, bezkręgowcach i planktonie. W Morzu Śródziemnym bywa szczególnie liczny na sztucznych rafach.
Okres rozrodu przypada na miesiące od czerwca do września. Apogon jest rybą pielęgnującą potomstwo w pysku. Po wewnętrznym zapłodnieniu samiec przechowuje kule jajowe w swojej jamie gębowej, aż do momentu ich wyklucia. Zimą ryby przenoszą się na większe głębokości. Latem natomiast często tworzą duże ławice na płytszych wodach, w pobliżu ich naturalnych lub sztucznych schronień.
Użycie
Apogon znajduje zastosowanie w rybołówstwie, gdzie sporadycznie wykorzystywany jest jako przynęta do połowów na wędkę. W niektórych częściach swojego zasięgu, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego, jest również spożywany przez ludzi. Dodatkowo, dzięki swojemu efektownemu wyglądowi, bywa przedmiotem handlu w akwarystyce. Nie jest to jednak szczególnie popularny gatunek w tej branży.
Odżywianie
Apogon żywi się skorupiakami, jajami oraz larwami różnych zwierząt morskich. Ta różnorodność w diecie pozwala mu dostosowywać się do warunków środowiskowych i skutecznie wykorzystywać dostępne zasoby pokarmowe w swoim ekosystemie.
Rozmnażanie
Apogon rozmnaża się latem. Po zalotach samiec zapładnia jaja złożone przez samicę. Samica składa ikrę, która skleja się w zwartą bryłkę. Następnie samiec zbiera ten konglomerat do pyska i formuje go w taki sposób, aby mógł go wygodnie pomieścić w swojej jamie gębowej, gdzie dochodzi do inkubacji. Proces ten, zwany inkubacją oralną, trwa około tygodnia, aż do momentu wyklucia się larw. W tym czasie samiec intensywnie dotlenia jaja, ale jednocześnie pości. Naraża go to na skrajne wyczerpanie. Niektóre osobniki mogą nawet umrzeć z głodu po wielokrotnym powtarzaniu tego cyklu. Taka strategia rozrodcza zwiększa szanse na przetrwanie młodych w wymagającym środowisku morskim. Latem Apogon występuje na głębokościach od 2 do 20 metrów. W pozostałych porach roku przemieszcza się na większe głębokości, sięgające nawet 200 metrów.
Zachowanie
Apogon, z natury płochliwy, zamieszkuje szczeliny skalne, jaskinie oraz naturalne i sztuczne jamy, takie jak wnętrza wraków statków. Za dnia ukrywa się w tych schronieniach. Nocą staje się aktywny i wyrusza na poszukiwanie pożywienia. Jako drapieżnik makrofagiczny, zoofagiczny i mięsożerny, żywi się głównie małymi rybami oraz bezkręgowcami. Czyni go to ważnym elementem łańcucha pokarmowego w środowisku morskim.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Drętwa europejska – drętwa śródziemnomorska – drętwa pstra
- Chaetodon lineolatus
- Zaskakujące cząsteczki dinozaurów
- Kurczące się ryjówki kontra ewolucja
- Grzyby, które potrafią przejąć kontrolę nad życiem całego organizmu
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Apogon_imberbis [dostęp: 16.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Matthieu Sontag. Licencja: CC BY-SA 3.0.
