Aligator chiński (Alligator sinensis) to gatunek krokodyla endemiczny dla Chin. Obok aligatora amerykańskiego (A. mississippiensis) jest jedynym żyjącym przedstawicielem rodzaju Alligator z rodziny aligatorowatych. Ciemnoszary lub czarny, o całkowicie opancerzonym ciele. Osiąga długość od 1,5 do 2,1 metra i wagę 36–45 kilogramów. Zimą zapada w stan brumacji w wykopanych norach. Latem prowadzi nocny tryb życia. Rozród odbywa się wczesnym latem. Samice składają najczęściej 20–30 jaj. To oportunistyczny drapieżnik, który żywi się głównie rybami i bezkręgowcami. Gatunek ten wyróżnia się wokalnością – dorosłe osobniki głośno ryczą w sezonie godowym, a młode komunikują się ze swoimi rodzicami i rodzeństwem. W niewoli aligatory chińskie dożywają 70 lat. Na wolności natomiast przekraczają 50 lat.
Naturalnym środowiskiem życia tego gatunku są zbiorniki słodkowodne. Obecnie jego zasięg ogranicza się do sześciu regionów w prowincji Anhui, a także potencjalnie do prowincji Jiangsu i Zhejiang. W przeszłości występował na znacznie większym obszarze, sięgającym nawet Japonii. Jednak z czasem populacja aligatora chińskiego zaczęła maleć z powodu niszczenia siedlisk i innych zagrożeń. W latach 70. XX wieku liczebność dzikiej populacji wynosiła około 1000 osobników. W 2001 roku spadła jednak poniżej 130. Dzięki działaniom ochronnym populacja wzrosła do około 300 osobników w 2017 roku. Gatunek ten jest uznawany za krytycznie zagrożony przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody.
Aligator chiński jest obecny w chińskiej literaturze już od III wieku. W XIII wieku Marco Polo jako pierwszy Europejczyk opisał ten gatunek. W niektórych tekstach łączono go z chińskim smokiem.
Opis
Aligator chiński jest jednym z najmniejszych przedstawicieli krokodyli. Osiąga długość od 1,5 do 2,1 metra. Dorosłe osobniki ważą 36–45 kilogramów. Samice są mniejsze od samców. Mierzą około trzy czwarte ich długości. Dla porównania aligator amerykański, znacznie większy, osiąga 3,4 metra długości u samców i 2,5 metra u samic. W przeszłości pojawiały się doniesienia o aligatorach chińskich, które dorastały do 3 metrów, jednak zostały one podważone. Największa odnotowana samica mierzyła 2,07 metra i ważyła 50 kilogramów. Największy samiec z kolei osiągnął 2,46 metra i 84 kilogramy.
Dorosłe aligatory chińskie są niemal całkowicie czarne lub ciemnoszare. Mają krótkie i szerokie pyski, które delikatnie zwężają się na końcu. Ich głowy są bardziej masywne niż u amerykańskich kuzynów. Charakterystycznym elementem jest kostna przegroda oddzielająca nozdrza. Zwierzę to posiada od 72 do 76 zębów, w tym 13–14 na górnej szczęce, 5 na przedszczęce i 18–19 na dolnej szczęce. Siła ugryzienia młodych osobników mierzących od 1,4 do 1,55 metra wynosiła od 894 do 1357 N. W przeciwieństwie do aligatora amerykańskiego aligator chiński jest całkowicie opancerzony. Jego ciało pokrywa do 17 rzędów łusek, które są miękkie na bokach i brzuchu, a szorstkie na grzbiecie. Na górnych powiekach znajdują się płytki kostne. Jest to cecha rzadko występująca u aligatorów. Ogon jest szerszy niż u aligatora amerykańskiego. Stopy pozbawione są błon pławnych.
Ekologia
Aligator chiński w zimie zapada w stan brumacji. Ukrywa się wówczas w zawczasu wykopanych norach. Wiosną często wygrzewa się na słońcu. W ciepłych miesiącach prowadzi nocny tryb życia. Żeruje nocą, a za dnia kryje się przed upałem i ludźmi. Ta strategia pozwala mu przetrwać w obszarach intensywnie zamieszkanych przez człowieka. Mimo bliskości ludzkich siedlisk gatunek ten jest łagodny i zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla ludzi.
Nory
Aligator chiński zapada w stan brumacji pod koniec października. Z nor wychodzi na początku maja. Swoje kryjówki buduje w pobliżu stawów i małych zbiorników wodnych. Do kopania w ziemi wykorzystuje głowę i przednie łapy. Nory są duże i skomplikowane, z wieloma pomieszczeniami, zbiornikami wodnymi oraz wejściami. Ich długość wynosi zazwyczaj od 10 do 25 metrów. Każde pomieszczenie jest na tyle przestronne, by aligator mógł się w nim swobodnie obrócić. W miesiącach letnich nory pełnią funkcję schronień. Gady ukrywają się w nich za dnia, kiedy na dworze panują największe upały. Temperatura wewnątrz nor nigdy nie spada poniżej 10°C. Nory te stanowią problem dla rolników, ponieważ niszczą groble na terenach uprawnych.
Cykl życia
Sezon rozrodczy aligatora chińskiego przypada na początek lata. Szczyt aktywności godowej występuje w połowie czerwca. W czasie godów samce aktywnie przemierzają okolice stawów w poszukiwaniu partnerek. Co ciekawe zarówno samce, jak i samice często są agresywne względem siebie nawzajem. Gatunek ten jest poligamiczny. Samiec może kopulować z kilkoma samicami, a samica z kilkoma samcami. Badania wykazały, że w 60% z 50 analizowanych lęgów potomstwo miało więcej niż jednego ojca.
Aligatory budują gniazda zwykle 2–3 tygodnie po kopulacji. Samice tworzą je z gnijących roślin, takich jak liście, formując kopce o wysokości od 40 do 70 centymetrów. Preferują miejsca z gęstym zadaszeniem roślinności i oddalone od ludzkich siedlisk. Wszystkie te warunki spełniają wyspy i dlatego też są one częstymi miejscami lęgowymi. Gniazda zawsze znajdują się w pobliżu źródeł wody. Samice często wracają do tych samych miejsc lęgowych każdego roku.
Jaja, zazwyczaj składane są nocą w liczbie od 10 do 40 sztuk. Mają około 6 cm długości, 3,5 cm średnicy i ważą 45 gramów. Inkubacja trwa około 70 dni, a jej temperatura, wynosząca przeciętnie 25–26°C, determinuje płeć młodych (determinacja płci zależna od temperatury). Wyższa temperatura zwiększa również wskaźnik wylęgu. Młode aligatory wykluwają się we wrześniu. Matki pomagają im wydostać się z gniazda i przenoszą je do wody.
Nowo wyklute aligatory mają 20–22 cm długości i ważą 25–30 gramów. W przeciwieństwie do dorosłych mają jasne plamki na ciele i głowie. W pierwszym roku rosną niewiele, ponieważ mogą żerować jedynie przez około dwa miesiące przed nadejściem zimy. Badania z 2002 roku wykazały, że młode aligatory chińskie są dwie trzecie krótsze od swoich amerykańskich kuzynów i ważą połowę mniej. Po roku osiągają połowę ich długości i jedną dziesiątą wagi.
Młode są silnie zależne od matek, które chronią je przed drapieżnikami podczas pierwszej zimy. W ciągu pierwszych kilku lat wzrost jest szybki, lecz zwalnia około piątego roku życia. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 4–5 lat. Aligatory chińskie mogą żyć ponad 50 lat, a w niewoli nawet 70. Po pięćdziesiątce tracą jednak zdolność rozrodczą.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Waleń japoński
- Boleń – boleń pospolity – chwat – rap – rapa
- Homo erectus – małpolud czy człowiek?
- Co jest większe – Bóg czy wszechświat?
- Pokłady węgla w głębinach morskich potwierdzeniem potopu
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_alligator [22.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Stolz, Gary M. Licencja: Domena Publiczna.
