Abdarainurus barsboldi

Ten ogromny, roślinożerny zauropod, według powszechnego przekonania żyjący w czasie późnej kredy, czyli okresie od 101 do 66 milionów lat temu¹, mógł poszczycić się naprawdę niebywałymi rozmiarami. Przyjmuje się, iż długość ciała największego znanego osobnika wynosiła 25 metrów, ważyć miał natomiast około 30 ton. Abdarainurus prawdopodobnie należał do grupy tytanozaurów – jednych z największych lądowych zwierząt, jakie kiedykolwiek występowały na naszej planecie².

Tytanozaury wyróżniały się spośród pozostałych zauropodów szeroką, choć wyjątkowo małą głową (nawet jeśli weźmiemy pod uwagę niewielkie wymiary głów wszystkich członków tego infrarzędu) oraz szyją krótszą niż u większości ich roślinożernych krewnych. Najprawdopodobniej były od nich jednak nieco zwinniejsze ze względu na elastyczny kręgosłup. Ich zęby, w przeciwieństwie do uzębienia typowego dla mięsożernych drapieżników, miały raczej owalny, „łyżkowaty” lub nawet „kołkowaty” kształt.

Rozmiary tytanozaurów bywały bardzo zróżnicowane. Niektóre osobniki osiągały imponującą wysokość, inne – jak na zauropody – pozostawały średniej wielkości. Sporo wiadomo także na temat sposobu odżywiania tytanozaurów; badania skamielin ich odchodów wykazały, iż dinozaury te spożywały dużą ilość roślin iglastych, a także pierwotne odmiany bambusa czy ryżu oraz różnego rodzaju trawy i palmy. Nie można raczej z taką dokładnością określić diety samego Abdarainurusa barsboldi, jednak badania dają przybliżony obraz pokarmu, którym najprawdopodobniej się żywił³.

Abdarainurus był dinozaurem gadziomiedniczym, diapsydem z gromady zauropsydów, czyli zwierzęciem o silnych mięśniach szczęki i dwóch parach otworów skroniowych. Skamieniałości tego konkretnego członka podrzędu zauropodomorfów odkryte zostały w Azji – w Mongolii w regionie Ömnögovi (północne tereny pustyni Gobi, obszar nieopodal Abdrant Nuru⁴), w formacji Alagteeg, datowanej właśnie na okres późnej kredy. Dinozaur został opisany niedawno – w 2020 roku – przez  Alexsandra O. Averianowa i Alexeya V. Lopatina⁵. Jest to więc zwierzę znane bardzo krótko, jednak informacje dostępne na jego temat wydają się być dość wyczerpujące. Takson monotypowy Abdarainurusa obejmuje tylko jeden gatunek i jest to właśnie Abdarainurus barsboldi. Nazwa rodzajowa pochodzi najprawdopodobniej od miejsca odkrycia gada oraz słowa „ogon” w języku greckim (forma zlatynizowana – urus). Natomiast barsboldi ma być wyrazem szacunku dla Rinczena Barsbolda – uznanego mongolskiego paleontologa⁶. Odkrycie gada odbiło się szerokim echem w świecie nauki, określono go nawet jako „niezwykłego nowego zauropoda”. Mimo niedawnego odnalezienia, został scharakteryzowany bardzo szczegółowo, gdyż dopasowano do niego aż 16 kryteriów⁷.

Przypisy

1. https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/timeline/late-cretaceous/gallery.html [dostęp: 09.03.2022].
2. https://dinoanimals.com/dinosaurdatabase/abdallahsaurus/ [dostęp: 09.03.2022].
3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Tytanozaury [dostęp: 09.03.2022].
4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Abdarainurus [dostęp: 09.03.2022].
5. https://dinoanimals.com/dinosaurdatabase/abdallahsaurus/ [dostęp: 09.03.2022].
6. https://pl.wikipedia.org/wiki/Abdarainurus [dostęp: 09.03.2022].
7. A. Averianov, A. Lopatin, An unusual new sauropod dinosaur from the Late Cretaceous of Mongolia, w: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14772019.2020.1716402 [dostęp: 09.03.2022].