Sęp kasztanowaty (Aegypius monachus) to gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).
Wyróżnia się swoim imponującym wyglądem, osiągając 100-120 cm długości ciała, z rozpiętością skrzydeł sięgającą nawet 300 cm. Jego jasnobrunatna głowa i kresa stanowią kontrast z ciemnobrunatnym upierzeniem ciała. Posiada masywny, haczykowato zakończony dziób i ciemnobrązową tęczówkę. Skóra głowy i szyi o niebieskoszarym odcieniu dodaje mu tajemniczego uroku. Długie, szerokie skrzydła umożliwiają mu efektywne poruszanie się w powietrzu, a krótki, zaokrąglony ogon dodaje elegancji. Nogi mogą mieć różne odcienie kolorów, od niebieskiego po jasnożółty.
Ten majestatyczny ptak zamieszkuje różnorodne siedliska, takie jak górskie lasy, hale górskie, pustynie sięgające wysokości aż 4 500 m n.p.m., obszary piaszczyste, stepy, suche lasy, zarośla i półpustynie. Jednak zasięg jego występowania jest nieciągły. Spotyka się go w południowo-zachodniej Europie, aż po obszar rozciągający się od Krymu i Azji Mniejszej, przez Bliski Wschód, aż po Chiny, Mongolię i południowo-wschodnią Rosję. Kiedyś występował na Bałkanach, lecz prawdopodobnie wyginął tam. Był reintrodukowany na niewielkim obszarze we Francji, co jest krokiem w kierunku ochrony tego gatunku.
Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) sęp kasztanowaty jest uznawany za gatunek bliski zagrożenia. Szacuje się, że światowa populacja liczy od 16 800 do 22 800 dorosłych osobników, a jego globalny trend jest spadkowy, chociaż populacja europejska rośnie. Główne zagrożenia dla tego gatunku to śmiertelność spowodowana przez ludzi (zarówno przypadkowo, jak i celowo: poprzez zatrucia, odstrzał, niszczenie gniazd i chwytanie w pułapki) oraz zmniejszająca się dostępność pożywienia.
W Polsce sęp kasztanowaty jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, a jego obserwacja i monitorowanie są istotne dla badań i ochrony tego fascynującego ptaka.
Działania na rzecz ochrony sępów kasztanowatych są niezwykle istotne. Włączenie tego gatunku do konwencji CITES (załącznik II) oraz nadanie mu statusu bliskiego zagrożenia wskazują na potrzebę podjęcia działań na rzecz jego ochrony. Wiele organizacji i instytucji skupia się na monitorowaniu populacji sępów, ich badaniu i wprowadzaniu programów reintrodukcji w celu przywrócenia gatunkowi jego naturalnych obszarów występowania. Również ochrona i odnowa siedlisk są kluczowe w tym procesie.
Sępy kasztanowate są gatunkiem monogamicznym. Wyprowadzają jeden lęg w roku, zwykle w luźnych koloniach. Ich gniazda znajdują się na drzewach lub na klifach i są to wielkie platformy zbudowane z patyków, wyłożone korą, sierścią i kośćmi. Do rozrodu przystępują od lutego do kwietnia. Samica składa zazwyczaj jedno jajo, które jest wysiadywane przez okres 50-55 dni przez obydwoje rodziców. Pisklę opuszcza gniazdo po około 3 miesiącach. Osobniki osiągają dojrzałość płciową między czwartym a piątym rokiem życia.
Sępy kasztanowate są głównie padlinożerne. Ich podstawowym źródłem pożywienia są martwe zwierzęta. Ptaki te odgrywają ważną rolę w ekosystemie, usuwając padlinę i ograniczając rozprzestrzenianie się chorób. Ponadto od czasu do czasu polują na drobne kręgowce, takie jak gady, oraz bezkręgowce, w tym owady.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Ryjówek etruski – ryjówka etruska
- Uszanka kalifornijska – uchatka kalifornijska – lew morski
- Dziura ozonowa – czym jest i jakie są jej przyczyny?
- Czy sztuczna inteligencja może zastąpić mózg?
- Jak powstały liczby rzymskie?
Źródła
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Sęp_kasztanowaty
2. https://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/sep-kasztanowaty
3. http://ptaki.info/sęp_kasztanowaty
4. http://www.drapiezniki.pl/1141-sep-kasztanowy.html
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Juan Lacruz. Licencja: CC BY-SA 3.0.
 to gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).){kind=link}