Papuga karolińska (Conuropsis carolinensis) to wymarły gatunek małej zielonej papugi neotropikalnej. Charakteryzowała się jaskrawożółtą głową, czerwonopomarańczową twarzą i bladym dziobem. Zamieszkiwała wschodnie, środkowo-zachodnie oraz centralne obszary Stanów Zjednoczonych, będąc jedynym rodzimym papugowatym gatunkiem na tym terenie. W USA występowały także dwa inne rodzime gatunki papug: Rhynchopsitta pachyrhyncha, obecnie wytępiona oraz Psittacara holochlorus, nadal obecna w Teksasie. Spory naukowe dotyczące klasyfikacji Amazona viridigenalis jako gatunku rodzimego wciąż pozostają nierozstrzygnięte.
Seminole nazywali papugę karolińską puzzi la née („żółta głowa”), a Chickasaw określali ją jako kelinky. Choć ptak ten w przeszłości występował powszechnie, do połowy XIX wieku liczebność gatunku drastycznie spadła. Po raz ostatni na wolności papugę karolińską widziano w 1910 roku. Ostatni znany osobnik – samiec o imieniu Incas – zmarł w niewoli w zoo w Cincinnati w 1918 roku. Gatunek oficjalnie uznano za wymarły w 1939 roku.
Pierwsze wzmianki o papudze karolińskiej pochodzą z 1583 roku. Sir George Peckham odnotował wówczas obecność tych ptaków na Florydzie – w raporcie o odkryciach ekspedycji Sir Humphreya Gilberta. Ptaki te po raz pierwszy zostały naukowo opisane w monumentalnym dziele Marka Catesby’ego zatytułowanym „Natural History of Carolina, Florida and the Bahama Islands”, które wydane zostało w roku 1731 w Londynie. Co ciekawe, papugi te mogły być trujące. John J. Audubon, znany francusko-amerykański przyrodnik i malarz, zauważył, że koty umierały po ich zjedzeniu. Wiadomo także, że spożywały one toksyczne nasiona ostrożnia.
Taksonomia
Papuga karolińska po raz pierwszy została opisana naukowo w 1758 roku przez Karola Linneusza. Ten szwedzki zoolog przypisał jej nazwę binominalną Psittacus carolinensis. W 1891 roku włoski przyrodnik Tommaso Salvadori wyodrębnił tego ptaka do osobnego rodzaju Conuropsis w katalogu ptaków British Museum.
Nazwa papugi karolińskiej pochodzi od greckiego określenia conure (historyczna nazwa dla papug z rodzaju Aratinga) – połączonego z greckim przyrostkiem – opsis („podobieństwo do”) – oraz łacińskiego Carolina (od kolonii Carolana) i -ensis („pochodzący z”).
Naukowcy rozpoznali dwa podgatunki papugi karolińskiej: nominatywny C. c. carolinensis oraz C. c. ludovicianus, znany jako podgatunek Luizjański. Ten drugi charakteryzował się niebieskawozieloną barwą i bardziej stonowanym upierzeniem.
Opis
Papuga karolińska była niewielkim, zielonym ptakiem. Zarówno jej rozmiar, jak i ubarwienie przypominały współczesne konury słoneczne i konury ognistobrzuche. Pierwsza z tych papug uważana jest za najbliższego żyjącego krewnego gatunku Conuropsis carolinensis. Papuga karolińska charakteryzowała się zielonym upierzeniem, z jaśniejszymi odcieniami tego koloru na spodzie ciała. Głowa była jaskrawo żółta, a czoło i twarz pomarańczowe lub czerwone. Ramiona i zewnętrzne krawędzie skrzydeł miały barwę żółtą. Lotki były głównie zielone, ale z żółtymi brzegami na zewnętrznych piórach. Górna część ud miała kolor zielony i przechodziła w żółty w okolicach stóp.
Samce i samice miały identyczne upierzenie. Samce były jednak nieco większe. Nogi i stopy tych papug miały jasnobrązowy kolor, a ich oczy otaczały pierścienie białej skóry. Dziób był w odcieniu bladego różu. Ptaki te ważyły około 100 gramów. Mierzyły 33 cm, a rozpiętość ich skrzydeł wynosiła od 53 do 58 cm.
Młode papugi karolińskie różniły się od dorosłych osobników kolorem. Ich ciało było całkowicie zielone, z jaśniejszymi odcieniami na spodzie. Nie miały charakterystycznych żółtych ani pomarańczowych piór na twarzy, skrzydłach i udach. Pisklęta były początkowo pokryte szarym puchem. Zaczynał on być zastępowany zielonymi piórami na skrzydłach i ogonie po 40 dniach. Pełne dorosłe upierzenie osiągały około pierwszego roku życia.
Ptaki te były długowieczne. Para trzymana w ogrodzie zoologicznym w Cincinnati żyła ponad 35 lat.
Zasięg występowania
Papuga karolińska spośród wszystkich znanych papug miała zasięg występowania najbardziej wysunięty na północ. Można ją było spotkać od południowego Nowego Jorku i Wisconsin przez Kentucky, Tennessee aż po Zatokę Meksykańską. Jej obszar bytowania rozciągał się od wybrzeża Atlantyku aż do wschodniego Kolorado. Najchętniej zamieszkiwała stare lasy nadrzeczne oraz bagienne, szczególnie w dorzeczu Mississippi i Missouri. Duże, puste w środku drzewa, takie jak cyprysy i platany, służyły jej za miejsca do gniazdowania i nocowania. Wczesne opisy podróżników określały jej zasięg geograficzny granicami między 43. a 26. równoleżnikiem oraz 73. a 106. południkiem, obejmując obszar przynajmniej 28 współczesnych stanów USA.
Szacunkowe dane dotyczące dawnej liczebności tego ptaka są bardzo zróżnicowane. Zasięg występowania wynosił od 20 tys. do 2,5 mln km², a zagęszczenie populacji od 0,5 do 2 osobników na km². Oznacza to, że liczba papug karolińskich mogła wahać się od dziesiątek tysięcy do nawet kilku milionów. Największe skupiska występowały na Florydzie. Ich liczba mogła tam sięgać setek tysięcy.
Istnieją również dowody na to, że papuga karolińska mogła sporadycznie pojawiać się na południu Kanady, w regionie Ontario. Na stanowisku archeologicznym Calvert Site odnaleziono fragmenty kości tego gatunku, w tym pygostyl. Możliwe jednak, że ptak został przetransportowany na te tereny w celach ceremonialnych.
Zachowanie i dieta
Papuga karolińska żyła w ogromnych, hałaśliwych stadach, które mogły liczyć nawet do 300 osobników. Gniazdowała w dziuplach drzew. To właśnie tam samice składały od dwóch do pięciu jaj. Większość relacji wskazuje na to, że były to dwa jaja. Miały kulisty kształt i białą barwę. Ich średnica wynosiła około 4,1 cm. Zdarzało się, że kilka samic składało jaja do jednego gniazda, co przypomina zachowania lęgowe Myiopsitta monachus.
Dieta papug opierała się głównie na nasionach drzew i krzewów leśnych, takich jak cyprysy, wiązy, buki, klony, dęby czy platany. Ptaki te żywiły się również nasionami ostów, chwastów z rodzaju Cenchrus, a także owocami – jabłkami, winogronami i figami, które często pochodziły z sadów. Jadły także pąki kwiatów i sporadycznie owady. Papugi karolińskie były szczególnie znane z zamiłowania do nasion rzepienia pospolitego (Xanthium strumarium), rośliny zawierającej toksyczny glikozyd. Z tego też powodu uważano je za szkodniki upraw zbożowych.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Ukwiał koński
- Macolor niger
- Życie na Wenus NIE odnalezione
- Słońce – wyjątkowa gwiazda
- Pozabiblijne świadectwa potopu
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Jandaya_parakeet [19.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: GIANNIZZZERO. Licencja: Domena Publiczna.
