Mleczaj jodłowy (Lactarius salmonicolor R. Heim & Leclair) to gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).
Nazewnictwo
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. Dawniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był jako mleczaj późnojesienny.
Morfologia
Kapelusz grzyba ma średnicę 5-15 cm, u młodych okazów jest wypukły, potem płaski z wklęsłym środkiem. Powierzchnia jest barwy pomarańczowożółtej, brzoskwiniowożółtej lub pomarańczowej, koncentrycznie strefowana rudopomarańczowymi pręgami. Podczas wilgotnej pogody mogą pojawiać się winnobrązowe plamy. Nie występuje barwa zielona, jedynie u starszych owocników może pojawiać się zielonkawy odcień.
Brzeg kapelusza jest podwinięty i nieco oszroniony, ale u starszych owocników staje się gładki. Blaszki są średnio gęste, czasami rozwidlające się przy trzonie. U młodych owocników są jasno ochrowe z pomarańczowym odcieniem. Po uszkodzeniu nie zielenieją, co najwyżej stają się bardziej czerwone.
Trzon ma wysokość 3-6 cm, grubość 1-2,5 cm, jest walcowaty i kruchy. Początkowo jest pełny, ale szybko staje się pusty. Kolor ma taki jak w kapeluszu, a jego powierzchnia jest delikatnie oszroniona. Miąższ jest kremowy, po uszkodzeniu natychmiast pojawia się pomarańczowe, nieco gorzkie mleczko. Po około 10 minutach zmienia ono kolor na miniowy, po 1-2 godzinach na pomarańczowo brązowy lub winnoczerwony.
Zarodniki są owalne, o powierzchni pokrytej brodawkami. Ich rozmiar to 9-10 × 7-8 µm.
Występowanie
Mleczaj jodłowy występuje w Europie Środkowej, w niektórych rejonach (np. w Alpach) jest pospolity, w innych rzadki. Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, wyłącznie pod jodłami. W Polsce występuje głównie w górach: w Pieninach, Gorcach, na Babiej Górze i na Roztoczu. Znajduje się na liście gatunków zagrożonych w Austrii i Niemczech.
Znaczenie kulinarne i lecznicze
Mleczaj jodłowy to smaczny, jadalny grzyb, który ma delikatnie owocowy zapach. Wydziela pomarańczowoczerwone mleczko, które jest lekko gorzkawe, a po godzinie brązowieje. Grzyb jest niemal zawsze wolny od „robaków” (larw muchówek).
Z owocników wyizolowano związki seskwiterpenowe o nazwie laktarowiolina, laktarazulen i laktarofulwen. Laktarowiolina wykazuje działanie antybiotyczne w stosunku np. do prątka gruźlicy i pałeczki duru brzusznego.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Purchawka oczkowana
- Boczniak ostrygowaty
- Wpływ probiotyków na zdrowie psychiczne – co mówi nauka?
- Nauka kontra religia – kto ma rację?
- Cyrkon, hel i pole magnetyczne – co mają wspólnego z wiekiem naszej planety
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Mleczaj_jodłowy
- https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/mleczaj-jodlowy
- https://www.medianauka.pl/mleczaj-jodlowy
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Eric Steinert, Ak ccm. Licencja: CC BY-SA 3.0.
