Bałagan w pokoju dziecka jest częstą przyczyną kłótni w waszej rodzinie? Dziecko nie ma motywacji do sprzątania, a na każde przypomnienie reaguje ociąganiem i jękiem? Marzycie, by porządek robił się sam? Koniecznie czytajcie dalej!
Sprzątanie według kategorii1
Bałagan może przytłaczać. Jeśli więc porozrzucane zabawki różnego rodzaju, zmieszane z ubraniami, książkami i brudnymi kubkami przyprawiają was o słabość, jest duża szansa, że dzieci czują się z tym równie źle. Choć prawdopodobnie gwałtownie teraz zaprzeczycie, bo może wyglądać, jakby zupełnie nie przeszkadzało im to w dalszej zabawie. Gdy pada więc znane „Posprzątaj swój pokój!”, zwyczajnie mogą nie wiedzieć, za co miałyby się tak naprawdę zabrać. A zadanie pod względem trudności może im przypominać misję kosmiczną.
Dlatego bardzo dobrym pomysłem na początek jest sprzątanie według kategorii. Podzielenie zadania na mniejsze części nie tylko zwiększy poczucie sprawczości dziecka, ale podniesie je na duchu. Możecie przygotować listę, w której po kolei będzie można zakreślać zrobione czynności. Odłożone kubki do zmywarki? Zadanie wykonane: kolejny punkt zakreślony. I w ten sposób poziom motywacji do dalszej pracy rośnie.
Miejsce na wszystko
Często się zdarza, że dzieci zniechęcają się do sprzątania, gdy nie wiedzą, w które miejsce powinny odłożyć daną rzecz. Najczęściej dotyczy to pamiątek, drobnych prezentów czy gadżetów reklamowych, które dzieci bardzo chętnie zbierają. Także po urodzinach czy innych okazjach, gdy dziecko otrzymuje dużą ilość prezentów na raz, trudno znaleźć miejsce dla nich wszystkich.
Co możesz zrobić? Podczas porządków przygotuj specjalny worek lub pudełko, do którego będziecie wrzucać rzeczy, które nie mają swojego miejsca. Następnie zaplanujcie wspólny czas na zastanowienie się, gdzie moglibyście je trzymać. Może znajdziecie dla części z nich wspólną kategorię, by mogły być przechowywane w jednym pudełku? A może niektóre z nich nie są już wcale potrzebne?
Pozbyć się nadmiaru2
Sekretem planowania przestrzeni hotelowych jest takie ich urządzenie, by wyglądały na estetyczne, a jednocześnie zawierały na tyle mało przedmiotów, by łatwo można było je posprzątać. Pokaż dziecku tę różnicę: niech zobaczy, jak prosto jest posprzątać przestrzeń, która nie zawiera nadmiaru przedmiotów.
W przypadku młodszego dziecka regularnie rób przeglądy zabawek, ubranek i innych przedmiotów, które znajdują się w jego pokoju. Nie zawsze musisz je od razu oddawać, sprzedawać czy wyrzucać. U wielu rodzin świetnie sprawdza się rotacja zabawek czy książeczek. Polega ona na pozostawieniu w przestrzeni dziecka przykładowo tylko dziesięciu zabawek, całą resztę chowasz w kartony wysoko do szafy, a po miesiącu wymieniasz je na te, które wcześniej były schowane.
Starsze dzieci możesz zachęcać do samodzielnego podjęcia decyzji o ograniczeniu ilości przedmiotów. Oto kilka sposobów na to, jak łagodnie możesz pomagać im w mądrym gospodarowaniu ilością rzeczy:
- pokazuj, że przy zakupie lepiej wybierać przedmioty z dobrych materiałów, które będą trwalsze; tym samym lepiej zbierać na jedną droższą rzecz, niż kupować wiele małych, które szybko się zniszczą;
- pokaż, jak naprawiać zniszczone zabawki lub gdzie można je wyrzucić;
- zachęć do samodzielnego wystawienia zabawek np. na OLX-ie i zarobienia pieniędzy na inne, wymarzone przedmioty;
- chodźcie razem do biblioteki, pokaż, że wiele książek możecie wypożyczać zamiast kupować;
- zaproponuj zrobienie zdjęcia z przedmiotami o wartości sentymentalnej dla dziecka, by łatwiej było mu pożegnać się z nimi;
- sporządzajcie razem listy prezentowe, by uniknąć tych kłopotliwych i niechcianych w przestrzeni dziecka.
Sprzątanie elementem codziennej rutyny3
Uczyń kilkuminutowe sprzątanie częścią codziennej rutyny dziecka. Jak to zrobić? Jednym z prostszych sposobów wprowadzania nowego nawyku jest umiejscowienie go tuż przed czynnością lub tuż po czynności, którą już wykonujemy. Jeśli więc dziecko ma już jakieś zadania, które wykonuje codziennie, wystarczy je ze sobą połączyć. Drugim pomysłem, który można stosować także w połączeniu z pierwszym, jest dodanie kilku minut sprzątania tuż przed miłą rutynową czynnością: posiłkiem, czasem ekranowym, kąpielą itd.
Dlaczego ważne jest, by było to kilka minut, a nie pół godziny sprzątania? Dziecko będzie bardziej zmotywowane, a zadanie nie będzie tak przerażające i zniechęcające. W końcu to tylko kilka minut.
Zamienić sprzątanie w dobrą zabawę
A gdyby sprzątanie zamienić w zabawę? Najmłodsze dzieci najchętniej sprzątają, gdy jesteśmy obok nich i wspólnie bawimy się np. w rzucanie do pudełka, odkładanie autek „spać” do garażu (którym jest półka).
Trochę starsze dzieci lubią ścigać się z czasem. Szczególnie sprawdzają się minutniki, na których widać upływający czas (np. poprzez zanikający stopniowo okrąg). Czy uda się w wyznaczonym czasie sprzątnąć wszystkie pluszaki? A ile czasu zajmie posprzątanie klocków lego? Do tego można wykorzystać stoper. Pobiłeś swój rekord? Wspaniale!
W przypadku nastolatków mogą zadziałać sposoby, które sam(a) stosujesz podczas sprzątania. Co robisz, by było przyjemniejsze? Puszczasz muzykę w tle? Słuchasz audiobooka? Masz zaplanowaną przyjemną rzecz zaraz po? A może też sprawia ci radość, gdy uda ci się zmieścić w wyznaczonym czasie ze sprzątaniem?
Pod pojęciem „nauczyć dziecko sprzątania pokoju” kryje się tak naprawdę wiele kompetencji, które możemy przekazać im, by stały się w przyszłości samodzielnymi, świadomymi i sprawczymi dorosłymi. Należą do nich: zarządzanie czasem, dbanie o siebie, funkcjonalne urządzenie przestrzeni, umiejętność rozbijania trudnych zadań na mniejsze, umiejętność znalezienia motywacji do rzeczy, które nie sprawiają nam przyjemności, a w końcu świadomość tego, jak nadmierna ilość rzeczy może tworzyć bałagan i przytłaczać nas psychicznie.
Dlatego nie można powiedzieć, że jest to kwestia tygodnia, by wdrożyć te wszystkie umiejętności. Być może kluczem do sukcesu jest wprowadzanie małych zmian krok po kroku i świętowanie każdego sukcesu?
Zapraszamy również do przeczytania poniższych artykułów:
Przypisy
- J. L. Scott, Jak nauczyć dzieci dobrych manier, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019, s. 74-82.
- J. Clear, Atomowe nawyki. Drobne zmiany, niezwykłe efekty, ebook, Wydawnictwo Galaktyka, Łódź 2018.
- A. Krakós-Gorący, Prosta organizacja, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2022, s. 236-245.
© Źródło zdjęcia głównego: Freepik.
