Według słownika dieta to sposób odżywiania się, ale też „system odżywiania się polegający na dostosowaniu ilości i rodzaju pokarmu do potrzeb organizmu”. Jedzenie, które spożywamy, jest darem od Boga, dlatego powinno być przyjmowane z wdzięcznością. Z drugiej strony Biblia zaleca również tymczasowy post jako formę duchowej dyscypliny, modlitwy i pokuty.
Kim jest Ewa Dąbrowska?
Ewa Dąbrowska to kobieta, która stworzyła dietę owocowo-warzywną. O samej Dąbrowskiej nie wiadomo zbyt wiele.
Z jej oficjalnej strony możemy dowiedzieć się, że przez wiele lat pracowała w Akademii Medycznej w Gdańsku. Pełniła rolę adiunkta w Klinice Chorób Wewnętrznych do 1999 roku. W zakresie jej obowiązków, jak również zainteresowań, leżała działalność lekarska, dydaktyczna i naukowa.
W 1978 roku uzyskała tytuł doktora nauk medycznych, który wypracowała poprzez zajmowanie się badaniami z dziedziny immunologii.
W celu uzyskania habilitacji autorka diety przygotowywała pracę „Znaczenie zaburzeń immunologicznych w porfirii późnej skórnej”, jednak do obrony nie doszło. Dr Ewa Dąbrowska wysnuła podczas badań wnioski, które przekierowały ją na rolę żywienia w leczeniu chorób cywilizacyjnych.
Pierwszy raz leczenia postem podjęła się w 1985 roku, gdy do jej kliniki przyjechał pacjent z bólami wieńcowymi. Konwencjonalne leczenie nie zadziałało, dlatego doktor Ewa Dąbrowska wdrożyła głodówkę w celu wyleczenia pacjenta. Było to swego rodzaju leczenie eksperymentalne, ponieważ w tamtym czasie nie było w Polsce badań naukowych o roli dietetyki w leczeniu pacjentów.
W 2018 roku autorka diety zainicjowała powołanie Instytutu Promocji Zdrowia dr Ewy Dąbrowskiej.
Jej mąż, Wojciech Dąbrowski, jest znanym podróżnikiem, autorem książki „Na 7 kontynentów”. Mają dwóch synów.
Dlaczego dieta Dąbrowskiej jest tak popularna?
Według dietetyków jednym z najskuteczniejszych czynników wpływających na zdrowie człowieka jest sposób jego odżywiania.
Prawidłowe odżywianie to zaspokajanie w sposób optymalny zapotrzebowania organizmu na energię i składniki odżywcze, sole mineralne, wodę, witaminy. Nieodpowiednie reagowanie na potrzeby organizmu wpływa na niedożywienie lub otyłość, a także na inne problemy zdrowotne.
Gdy jemy, musimy pamiętać, że pokarm, który spożywamy, jest błogosławieństwem od Boga, dlatego „czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko na chwałę Bożą czyńcie” (I List do Koryntian 10,31; Biblia Warszawsko-Praska) – czyli pamiętajmy o umiarkowaniu w jedzeniu i piciu.
Dieta dr Ewy Dąbrowskiej opiera się na spożywaniu jedynie warzyw i owoców przez okres trwania postu (od 1 do 7 tygodni), a po jego ukończeniu na trzymaniu się nadal tych elementów. Celem postu jest oczyszczenie organizmu.
Dieta dr Dąbrowskiej w ostatnich latach zyskała na popularności, gdy zainteresowały się nią polskie celebrytki. Wtedy ten sposób odżywiania się zyskał rozgłos.
Historia diety Ewy Dąbrowskiej
Doktor Ewa Dąbrowska, kierując się słowami „ojca medycyny”, Hipokratesa, starała się pomóc swoim pacjentom. Jej główne zasady to: „Po pierwsze nie szkodzić”, „lekarz leczy, natura uzdrawia” oraz „natura ma moc uzdrawiania”. Według niej post to jedna z form dietoterapii, która zalicza się do form medycyny naturopatycznej. Jej założeniem jest, że organizm ma wrodzoną zdolność do spontanicznego samouzdrawiania się, które wzmacniane jest odpowiednią dietą (jak powiedział Hipokrates: „niech twoim lekarstwem będzie twoje pożywienie”).
Pierwotnie dieta Dąbrowskiej opierała się na poście wodnym i na diecie marchewkowej, czyli spożywaniu jedynie startej marchwi. Doktor stale obserwowała wpływ diety na zdrowie pacjentów, a także na ich wyniki w kartach lekarskich. Wielokrotnie stawała się świadkiem uzdrowień z wielu chorób, bardzo często także z tych, które uchodziły za nieuleczalne (np. paraliż, miażdżyca itd.).
Coraz bardziej stawało się dla niej oczywiste to, że restrykcyjna kalorycznie dieta w pierwotnej swojej formie (woda i marchew), a także w wersji rozszerzonej (warzywa, owoce) pomagała w przestrojeniu całego metabolizmu.
Wolność w jedzeniu
Aby cofnąć skutki nieodpowiedniego odżywiania się, ludzie stosują różnego rodzaju diety. W Biblii, skarbnicy mądrości nie tylko w zakresie duchowym, ale i fizycznym, możemy prześledzić kilka rodzajów odżywiania się.
W Edenie, na początku ludzkości, Bóg dał ludziom do jedzenia pokarm roślinny. Pierwotną była więc dieta warzywno-owocowa, a także oparta na nasionach itp.
Po potopie Bóg zezwolił Noemu i jego potomkom na spożywanie mięsa, zastrzegł jednak, że nie należy spożywać krwi, „życie wszelkiego ciała bowiem jest we krwi” (Księga Kapłańska 17,11; Uwspółcześniona Biblia Gdańska).
Mojżesz i jego prawo wyraźnie dzielą pokarmy na czyste i nieczyste. Do tej pory ortodoksyjni Żydzi unikają np. wieprzowiny czy owadów.
Według dr Dąbrowskiej w celu usunięcia z organizmu toksyn zaleca się spożywanie warzyw i owoców. Według niej kluczem do zdrowia jest holistyczne podejście do organizmu.
Jaki jest fenomen postu warzywno-owocowego?
Wskutek wdrożenia diety złożonej z owoców i warzyw u pacjentów dr Dąbrowska dostrzegała dobre efekty lecznicze, w tym oczyszczenie organizmu. Będąc w trakcie postu, nie odczuwali oni głodu, a do tego stawali się szczuplejsi. Wraz z poprawą sylwetki ustępowały też inne objawy niezdrowego stylu życia, parametry innych dodatkowych badań wracały do normy.
Lecznicza głodówka skutkuje konkretnymi procesami w ciele, następuje zamiana zwyrodniałych komórek na glukozę, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania mózgu i serca. Post nie obfituje w glukozę, więc organizm czerpie ją ze swoich zasobów, skąd tylko się da – jest to skutek procesu odżywiania wewnętrznego, czyli autofagii.
Jak przebiega proces autofagii?
Self-eating, czyli samozjadanie, to „biologiczny proces kataboliczny, który polega na kontrolowanym rozkładzie przez komórkę cząsteczek chemicznych, fragmentów komórki i organelli komórkowych”. Proces ten zachodzi zarówno w komórkach zdrowych, jak i w stanach patologicznych i chorobowych. Te chore i zniszczone fragmenty są później odzyskiwane w procesie recyklingu i służą do odbudowania nowych komórek.
Aktywacja wewnątrzkomórkowych sirtuin
Te niedawno odkryte białka także są odpowiedzialne za fenomen diety Dąbrowskiej. Sirtuiny to białka odpowiedzialne za długowieczność. Według badaczy mają one zdolność do naprawienia materiału genetycznego DNA. Proces ten może skutkować zwiększeniem energii ATP, zwiększeniem ilości mitochondriów, regeneracją tkanek, a także cofaniem się blizn, zmarszczek i innych naturalnych objawów starzenia się ciała. Białka Sir mają zdolność do wyciszania określonych genów, których aktywność można powiązać z rozwojem takich chorób jak miażdżyca, choroba Parkinsona i Alzheimera.
Jak wygląda dieta Ewy Dąbrowskiej?
Dieta doktor Dąbrowskiej to post warzywno-owocowy. Jest on rodzajem wyrzeczenia, który wiąże się też z rezygnacją z pewnych codziennych przyzwyczajeń.
Kuracja warzywno-owocowa dr Ewy Dąbrowskiej została uznana za jeden z modeli diety bardzo niskokalorycznej. Zakłada ona spożywanie 400 lub 500 kcal na dobę. Z założenia dieta Dąbrowskiej nie jest dietą odchudzającą, ale leczniczą. Warto nadmienić, że dieta warzywno-owocowa dr Ewy Dąbrowskiej ma pewne konotacje z tzw. postem Daniela.
Dieta Dąbrowskiej – cztery etapy stosowania diety Dąbrowskiej
Obecnie opracowany przez Dąbrowską program żywieniowy posiada cztery fundamentalne kroki. Nie składa się jedynie z postu, z którym jest najbardziej utożsamiany, ale z etapów, które niosą za sobą permanentną zmianę sposobu życia osoby poddającej się kuracji. Dzięki konsekwencji, z którą będziemy wdrażać zasady dr Dąbrowskiej, możemy uzyskać długotrwałe korzystne wyniki.
Etap pierwszy stosowania diety dr Ewy Dąbrowskiej to przygotowanie do postu, które polega głównie na wyeliminowaniu z codziennej diety takich pokarmów i napojów jak kawa i mięso. W trakcie trwania tego elementu kuracji należy wykluczyć także nietolerancje pokarmowe.
Drugi etap, który jest najbardziej rozpoznawalny z diety dr Dąbrowskiej, to post warzywno-owocowy. Kluczowe w diecie Dąbrowskiej jest także wdrożenie aktywności ruchowej, ponieważ zapobiega ona np. potencjalnym uszkodzeniom kości, a także pomaga w oczyszczaniu się organizmu. Przywraca także równowagę i harmonię zdrowotną – realizuje zasadę wpajaną nam przez babcie w dzieciństwie: „w zdrowym ciele zdrowy duch”.
Przejście z postu do pełnowartościowej diety to kolejny punkt, który przewiduje dieta Dąbrowskiej. Wyjście z postu nie powinno być gwałtowne, dlatego pokarmy są wprowadzane stopniowo.
Ostatnim etapem w diecie dr Dąbrowskiej jest wprowadzenie wykształconych w trakcie poprzednich punktów nawyków na stałe. Jak autorka diety podkreśla, jest to konieczne, jeśli chcemy utrzymać korzystne wyniki na stałe.
Ile trwa dieta Dąbrowskiej – jadłospis na 7 czy 14 dni?
W zależności od wskazań ustalonych przez specjalistę przez czas od kilku dni do nawet kilku tygodni spożywa się posiłki, które opierają się o warzywa i owoce niskoskrobiowe.
Kluczem w trakcie głodówki jest niskie spożycie skrobi – poprzez jedzenie takich warzyw i owoców jak marchewki, buraki, pietruszki, selery, kapusty, kalafiory, cebule, dynie, czosnki, sałaty, jabłka, grejpfruty czy cytryny.
Na stronie dr Dąbrowskiej można znaleźć wiele propozycji jadłospisów. Pierwszy etap, który zaleca dieta Dąbrowskiej, powinien według zaleceń dr Dąbrowskiej trwać dwa tygodnie. Drugi etap należy w tym przypadku również przeprowadzać przez dwa tygodnie. Aplikacja dr Dąbrowskiej oferuje zestawy żywieniowe zarówno na jeden dzień, jak i na siedem lub piętnaście. Wybór należy do nas.
Dieta Dąbrowskiej – przykładowe menu na jeden dzień
Etap pełnowartościowego odżywiania również można zamówić na oficjalnej stronie dr Dąbrowskiej.
Przykładowe menu obejmuje:
- Śniadanie: klasyczny hummus z kolendrą podany z sałatką z pomidorów, ogórka zielonego, świeżych ziół i pesto, chlebek z nasion.
- Drugie śniadanie: shake malinowo-jagodowy z korzeniem maca.
- Obiad: kalafior posypany orzechami podany z kaszą gryczaną, fasolką edamame i prażonymi pestkami słonecznika na ciepło.
- Podwieczorek: sałatka owocowa z kiwi, grejpfrutem i granatem, podana ze skyrem i orzechami nerkowca.
- Kolacja: sałaty z blanszowanym burakiem, orzechami włoskimi, tofu i vinegret.
Dieta Dąbrowskiej zakłada pewną elastyczność w swoich założeniach. Można więc wdrożyć dietę pełnowartościową roślinną, pełnowartościową z rybami, pełnowartościową semiwegetariańską, nutritańską, a nawet śródziemnomorską.
Skrót zalet, które oferuje dieta dr Dąbrowskiej:
- detoks organizmu,
- lepszy sen, a co za tym idzie większa energia,
- większa odporność,
- zatrzymanie postępu choroby, a nawet wyleczenie jej,
- utrata zbędnych kilogramów.
Odchudzanie brzucha – komu zaleca się dietę Ewy Dąbrowskiej
Za decyzją wprowadzenia w życie diety bardzo często stoi jeden z dwóch powodów: chęć uzyskania pożądanej sylwetki, wpasowującej się we współczesny ideał piękna, albo argument zdrowotny.
Dieta Dąbrowskiej przede wszystkim jest kuracją oczyszczająco-rewitalizującą, nie jest to stricte dieta odchudzająca. Jednak może także być przeznaczona dla osób, które pragną zrzucić nieco kilogramów z brzucha, a także dla tych, którzy potrzebują przybrać na wadze. Jest to też kuracja przeznaczona dla osób, które chcą się zdrowo odżywiać. Dieta dr Dąbrowskiej nie powoduje efektu jo-jo, ponieważ jej założeniem jest nie tylko pozbycie się zbędnych kilogramów, ale też zbudowanie i wprowadzenie w życie codzienne zdrowych, wypracowanych podczas diety Dąbrowskiej nawyków.
Dieta Dąbrowskiej będzie odpowiednia dla osób zdecydowanych doświadczyć zmiany, chociaż nie jest ona aż tak restrykcyjna, jak by się mogło wydawać. Narzuca ona jednak pewne uregulowanie dnia. Śniadanie zaleca się zjadać do godziny po przebudzeniu, zaś kolejne posiłki powinno się zjadać co 2-2,5 godziny. Kolację można zjeść maksymalnie 2-3 godziny przed udaniem się na spoczynek.
Skąd efekt chudnięcia na diecie Dąbrowskiej? Dr Ewa Dąbrowska wyróżnia dwa rodzaje tłuszczów. Za odchudzanie odpowiada tłuszcz trzewny, który otacza i chroni narządy wewnętrzne znajdujące się w jamie brzusznej. Poprzez złe nawyki żywieniowe rozrasta się on, co powoduje wzrost ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych i zaburzeń hormonalnych. Dieta dr Dąbrowskiej przynosi długotrwałe efekty, ponieważ uruchamia i podtrzymuje spalanie tłuszczu trzewnego.
Jakie są przeciwwskazania do przeprowadzenia postu warzywno-owocowego?
Według wytycznych, które można znaleźć na oficjalnej stronie dr Ewy Dąbrowskiej, postu nie powinny wdrażać osoby w sytuacji:
- wieku poniżej 18. roku życia,
- ciąży i karmienia piersią,
- lęku przed ograniczeniem ilości pożywienia,
- ciężkiej depresji,
- przyjmowania leków obniżających odporność (sterydy, cytostatyki),
- stanów po przeszczepach narządów,
- niewydolności nadnerczy,
- krańcowego wyniszczenia organizmu w przebiegu nowotworu,
- nowotworu w trakcie chemioterapii,
- krańcowej marskości wątroby,
- dializy nerek,
- nadczynności tarczycy,
- cukrzycy typu I,
- ostrej porfirii.
Ważnym ostrzeżeniem jest, że osoby z jakąkolwiek chorobą, w tym z przypadłościami o charakterze przewlekłym i ostrym, oraz te z leczeniem farmakologicznym, powinny skonsultować chęć uczestniczenia w poście ze swoim lekarzem.
Zagrożenia, które może nieść dieta dr Dąbrowskiej
Dieta warzywno-owocowa zakłada wyeliminowanie wielu składników odżywczych z diety. Może to się wiązać z niedostarczeniem organizmowi odpowiedniej ilości białek, tłuszczów, a przez to także może powodować niedobór witamin A, D, E, K. Inne możliwe efekty uboczne to utrata masy mięśniowej oraz podstawowych minerałów, takich jak żelazo (u kobiet), magnezu (u mężczyzn) i niedobór witamin z grupy B (to może z kolei spowodować anemię).
Konsekwencji związanych z powyższymi niedoborami jest wiele. Można tu wymienić choćby zaburzenia miesiączkowania, a przez niedobory energetyczne wzrasta ryzyko kontuzji, złamań, omdleń. Pacjenci skarżą się też na bóle głowy, biegunki, wypadanie włosów. Ponadto osoby stosujące tę dietę mogą skarżyć się na odczucie chłodu.
Podczas dobierania i decydowania się na konkretną dietę należy pamiętać o skonsultowaniu jej z lekarzem i/lub dietetykiem.
Źródła
- Dieta, Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/dieta [dostęp: 30.08.2024].
- Sirtuiny, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Sirtuiny [dostęp: 30.08.2024].
- Zob. https://ewadabrowska.pl/ [dostęp: 30.08.2024].
- K. Błecha, Rola substancji roślinnych w procesie odchudzania, Herbalism, 2019, nr 1, s. 77-90.
- E. Dąbrowska, Dieta dr Ewy Dąbrowskiej, Kraków 2019.
- K. Latocha, Czy diety eliminacyjne u zdrowych osób w jakimkolwiek wieku są dobrym pomysłem?, Dietetycy.org.pl, 26.06.2021, https://dietetycy.org.pl/czy-diety-eliminacyjne-u-zdrowych-osob-w-jakimkolwiek-wieku-sa-dobrym-pomyslem/ [dostęp: 30.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
